Verzameld werk 4

Pastoor te Ingooigem

Ingooigem.

Dat is de naam die aan die van Verriest gekoppeld ligt in de voorstelling van ons geslacht. Daar heeft hij zijn glorieuze jaren gekend, de jaren van de effektmakende sjaal, de krijgshaftig gehouden paraplu, de talloze foto's, de bewonderende bezoekers.

Zijn zuster Louise had er haar intrek genomen samen met de

[p. 374]

historisch geworden Paulien, die de regering van de keuken had op zich genomen. Te Deerlijk was het uitgestorven. Reeds in 1886 had moeder, die nooit ziek of moe was, gezegd: ‘'k Zal vandage sterven, ik ben zoo moe - 't is ook wel’ en zij was zonder doodsstrijd uit het leven gegaan, in het huis waar, sedert 1871, de kinderen kwamen voor het jaargetij van vader. In 1894 was Charles gestorven. Het werd eenzamer rondom de ouder wordende pastoor.

Maar de mensen waren hem vriendelijk en de natuur bloeide heerlijk open voor hem.

Ingooigem heeft, als schone streek, een beroemdheid gekregen. Tiegem ligt er vast bij met zijn bekorende glooiing. Verriest heeft die landouw beschreven in zijn beste proza. Streuvels heeft er de machtigste bladzijden uitgehaald die in onze literatuur aan de aarde zijn ontweld.

Hugo Verriest genoot ervan, van de streek en van het volk, en hij was er gauw 't verdriet van zijn wegzetting uit Wakken te boven gekomen. Hij was trouwens licht over alle verdriet heen: de wereld was schoon, de mensen waren goed en Hugo Verriest zegende het leven.

‘Als ik 's morgens uit mijn pastorije naar de kerk ga en in den Oosten kijke, schreef hij in zijn notaboek onder de titel “Oud”, Ik groete U, o dageraad, want ik wete wat er worden zal. - Beziet, het is nog maar een onzichtbaar klaren, een levende purperheid, maar zij groeit. - De zonne komt; de hemel straalt, de velden juichen in 't groene kleed.

Ik groete U dageraad.

Geheel de natuur... Ginds de Tieghemberg... daaronder de helle bosch,... dervooren de velden en hagen - en rond mij en voor mijn voeten.

Ik groete U dageraad.

Geheel mijn wezen wordt een morgenstond, een dageraad! mijn hoofd... mijn hert... mijn lichaam.

[p. 375]

Ik groete U dageraad.’

De streek en de mensen. Want niemand was er op zijn parochie of hij kende hem. En ge mocht de grootste wallebak van de gemeente uitkiezen en proberen of ge ongestraft kwaad van pastoor Verriest mocht vertellen. Zijn intiemen kennen de geschiedenis van de verlopen vent aan wiens daad en woord het niet meer merkbaar was dat hij ooit zijn katechismus had geleerd. Maar die toch al zijn goedheid voelde boven komen als hij zijn pastoor zag en hem kwam toefluisteren ‘als hij soms goeste had in een haas, hij wist er een zitten’.

Daar zijn zovele persoonlijke herinneringen van die aard aan het leven van Verriest te Ingooigem vastgebleven. In dit volk zonder gloed van liefde of haat, dat tegenover alles zijn lijdelijkheid en apatie stelt en onderstaat wat over hem neerkomt zoals zijn grond de wisselende grillen van de seizoenen aanvaardt, had Hugo Verriest de heerschappij van zijn goedheid opgeslagen. Want het is door zijn groot hart, door zijn liefde voor alle mensen dat hij zijn parochievolk heeft overwonnen. Men luisterde zo doodgraag naar hem en als er een gezin was waar het niet ging, dan kwam Verriest binnen, praatte, effende en de vrede was met hem langs het huis gegaan.

Hoezeer hij zijn mensen bestudeerde, de schoonheid en de goedheid bestudeerde die zijn liefderijk oog in hen ontdekte, getuigen zijn nota's waaruit ‘Regenboog’ en ‘Op Wandel’ zijn gekomen. En de mensen schonken 't hem weer. Als 't gesneeuwd had, lag 's morgens vóór de eerste mis het pad gebaand van de pastorie naar de kerk.

De professor die van ziel tot ziel met de studenten had geleefd, was te Ingooigem, zoals te Wakken, de pastoor die leeft van ziel tot ziel met zijn volk. Iedereen kent de schone bladzijde van Streuvels over die pastorie van Ingooigem, over het grote, witte huis, en hoe de man die daar woonde, regeerde door goedheid en vertrouwen.