Den spieghel van Philagie
(1674)–Adriaen Poirters–
AuteursrechtvrijDen spieghel van Philagie
auteur: A. Poirters
bron: A. Poirters, Den spieghel van Philagie. Jacobus Woons, Antwerpen 1674 (derde druk)
[O Siel, die vol verwonderingh staet]O Siel, die vol verwonderingh staet,
Om al daer ghy u ooghen slaet,
Om dat ghy hier en daer besiet,
En vat den rechten handel niet.
Ick sal't u leeren suyver Maeght,
T'is weerdt dat ghy dit met u draeght:
Want dese printe toont ghewis,
Wat hedens-daeghs den handel is.
En hoe dat een onnoosel hert
Van dees of die bedroghen werdt.
Ghy siet daer eenen voor u staen,
Die heeft een dobbel aensicht aen,
| |
[p. 166] | |
Die met wat aes van kleen vermaeck,
Een visken kreegh aen sijnen haeck.
En draeght dan onder d'ermen noch,
Een muyse-val vol van bedroch.
En soo ghy naer sijn voeten siet,
T'is eenen steirt en anders niet,
T'is eenen steirt vol van venijn,
Wat magh dit voor een monster zijn!
O Siel! dit Monster dat daer staet,
Is allen daeghen op de straet,
Is alle daeghen daermen ralt,
En daer de jonckheyt sit en malt,
| |
[p. 167] | |
T'is in 't prieel of in de sael,
T'is op't banquet, en avontmael,
T'is in de kermis-blijde feest,
In d'Assembleen aldermeest,
Maer boven al in d'eenigheyt,
Midts het daer best sijn fuyck en leyt,
En vanght daer menich simpel maeght,
Die voor haer eer gheen sorgh en draeght.
T'is dan, o Siel verstaet my wel
(Want dit en is geen kinder-spel)
T'is het Bedroch vol vleyery,
Met over-vloet van leckerny,
Dat woorden spreckt heel honich soet,
En duysent valsche eeden doet,
Om soo te rooven van een Maeght
Het leli kroontje datse draeght.
Eylaes! dat most te zijn beschreyt,
Wat heeft hem meenich Kindt ver-leydt!
Dat door Bedroch vol arch, en list,
En door sijn lock-aes is ghevischt,
Dat door bedrieghelijcken vanck,
Bedorven is sijn leven lanck?
Men siet op wegh de kruycen staen,
Daer eenen doodt-slach is begaen,
Maer soumen stellen over al
Cruys-teeckens van een droeven val,
Aen een onnoosel duyf ghedaen,
De wereldt sou vol kruycen staen.
Volght dan, o Siel, tis mijnen raet,
Y volght de Maeght die boven staet,
Die schoon sy feestelijck wordt ghegroet,
Stoot desen eer-dief met de voet,
| |
[p. 168] | |
En toont hem waer de deure staet,
En wijst den lickaert naer de straet,
Soo dat s'hem strax sijn paspoort geeft,
Beleeft zijn, waer hier on-beleeft.
Noch siet ghy boven in't verschiet
Hoe Daphne voor Apollo vliet,
Sy merckt, al jaeght den Godt in 't wilt,
Wat dat hy voert in sijnen schildt,
S'en wenscht hem niet eens goeden dagh,
Maer vlucht wat dat sy vluchten magh,
En loopend' uyt dit loopendt vier,
Ver-andert sy groen in laurier,
En desen boom voor allen tijdt,
Is dese Maeghet toe-ghewijdt,
Om datse met haer suyver Siel
Victorie in het veldt behiel.
O Philagie, liefste Kindt,
Ick bid, siet scherp doch inden wint!
Want conversatie, soo men siet,
Brenght meenigh Maeghet in 't verdriet,
Ghelooft doch aen gheen vleyers licht,
t'Bedroch heeft dobbel aenghesicht,
En naer een vrindelijcken schijn,
Volght eenen steirt vol van venijn.
Eerst prysens' u als een Goddin,
Dan walghens' u als een fielin.
En die in't eerst het soetste vleyt,
Dat is den suersten als hy scheyt.
Dits dan mijn oordeel op dit pas:
Houdt Ioncker Vlam van Iouffrouw Vlas.
| |
[p. 169] | |
De wijsen, o Philagie, hebben het eertijdts soo ver-staen, en het is altijdt waerachtich ghebleven, oock door den H. Bernardus bevestight: te weten, Parcitus in ubertate, Largitas in paupertate, castitas in juventute, martyriam est sine sanguine. Maeticheydt in over-vloedicheydt, miltheydt in be-hoefticheydt, suyver-heydt in jonckheydt is eene martelie sonder bloedt te vergieten door tyrannens vreedtheydt. Ick ben teghen-woordich belust o Philagie, om u van dese suyverheydt eene ghesonde en saelighe waer-schouwinghe hier voor te schrijven, daer ghy vreught en deught uyt moght trecken. Om hier van te beginnen, soo set ick voor uyt de speculatie, en de in-vallen van Petrus ad Boves in sijnen tijdt oitmoedich religieus van de oorden van den H. Franciscus, en de Bicht-vaeder van de Coninghinne van Vranckrijck, dese over-legghende het H. Euangelie van de Perle, van het Visch-net, en van den Tresoor, seght: het Visch-net is den houwelijcken staet, want ghelijckmen allen soorten van vischen daer mede vanght, soo worden in het houwelijck ghevonden alle sorten van menschen, turcken, heydenen, barbaren ongheloovighen, en Christene menschen, voorders ghelijck de maesen van het net maecken veel knoopkens en kruyskens, soo heeft desen staet oock al sijn lijden. De Perle, seght hy, beteeckent den weeuwelijcken staet, want ghelijck die ghevischt wordt uyt die bracke en soute waeteren, soo vindtmen by haer oock al dickwils bittere traenen, daerenboven ghelijck de Perle vischen heeft die haer ver-volgen, soo isser eenen visch, die is haere Sauvegarde, min | |
[p. 170] | |
of meer ghelijck Godt is den beschermer der weduwen teghen de aen-vallen, en ver-druckinghe van vrienden, en van vyanden. Den Tresoor, oft Schat ver-beeldt den maeghdelijcken staet, want ghelijck eenen Tresoor kostelijck is, en moet ver-borghen worden, om datter veel op uyt zijn om die te rooven, soo moet die suyverheydt met groote sorgh-vuldigheyt bewaert worden, om datter soo veel gauw-dieven zijn, en eer-roovers, die desen Tresoor met listen, met laeghen, met giften, met gaeven, selver met toover-drancken, en duyveleryen al soetjens soecken te bekomen, of met kracht soecken te ont-weldigen, en te rooven. Nu dat de Suyverheydt eenen grooten, jae onwaerdeerlijcken Tresoor is, leert den Wijseman: (a) Omnis ponderatio non est digna continentis animae. Waer op ick voorder segghe: |