De dag na de vorige dag

Een oversprong

8

De stad verandert bijna onder je ogen. Wijkuitbreidingen als de tentakels en blazen van een vriendelijk-agressieve poliep. Babylonische hoogbouw die de lucht inschiet, filmversneld en een soort hoger leefniveau vormt. En dan wat zich verder nog allemaal, grotendeels onzichtbaar, onder de aarde afspeelt. Toch is het of voor míj de stad op een bepaalde manier abstracter is: déze stad, stad die als het ware enigszins begint te zweven, nee zweefbaar lijkt, dus niet een platoons-utopische ‘stad in de verte’, werwaarts je je schre-

[p. 31]

den kunt richten maar die je beter niet kunt betreden, nee, dat niet, het is of de stad, deze stad, al virtueler begint te worden en zich van daaruit ontwikkelt, eigenzinniger, autonomer haast.

Ook in de natuur begint het te gisten en te wriemelen. Prikten meer dan een halve eeuw geleden vinken al gaatjes in de aluminiumdoppen van melkflessen en paste hun snavel zich bij de nieuw verworven functie aan, nu bekegelen zwermen eksters auto's met keitjes die deuken in het plaatwerk slaan of de voorruit verbrijzelen. Volgens sommige natuurliefhebbers denken ze, als ze de keitjes oppikken, dat het eieren zijn, maar tijdens hun vlucht zien ze hun vergissing in en laten ze de stenen vallen. Vergeet het maar! ze weten best dat het stenen zijn en ze hebben ontdekt dat het een leuk effect oplevert als ze die op autodaken laten vallen.

Het spel heeft zich inmiddels over grote delen van Nederland verspreid, overal waar grindwegen liggen of tuinpaden bedekt zijn met keitjes benutten groepen eksters de stenen als projectielen. Een ware plaag. En de keitjes die ze oppikken worden al groter, sinds ze het verschil ontdekt hebben tussen het effect van kleine en grote stenen, zoals ze ook geconstateerd hebben dat stenen laten vallen op hoofden van mensen nog leukere effecten oplevert: kreten, gillen, geheven vuisten. Ze schateren en schetteren dan terug. Rettettettet.

Binnenkort zullen ongetwijfeld tamme papegaaien terug

[p. 32]

gaan spieken, zullen ze je uitschelden met jouw scheldwoorden of met zelfgemaakte woorden. Uit ontsnapte parkieten heeft zich al een loopvogel ontwikkeld, een traaigroene roadrunner. Voedsel in overvloed, brood, patat, popcorn en nog veel meer lekkernijen. Waarom zouden ze dan nog vliegen. Iedereen voert hen. Welvaartsland, welvaartsvogels.

Tussen de oudere nieuwbouwwijken en de nieuwe buitenwijken van de stad zijn brede groenstroken uitgespaard voor parken en dierenreservaten. In de oostelijke helft van het park, door een brede verkeersader van de westelijke helft gescheiden, zijn sinds enkele jaren termietenheuvels opgeschoten, van die grote, Afrikaanse. Resultaat van de wereldwijde opwarming van de atmosfeer? Het gemeentebestuur is er niet blij mee; trachtte de termieten te verdelgen. Tevergeefs. Het publiek vond die heuvels echter prachtig, zag er misschien een uitingsvorm van een multibiosamenleving in en voederde de insecten met verrijkt voedsel, enzymen, vitalium waardoor de termietenheuvels al hoger werden. Op de tv was een natuurfilm van Discovery te zien geweest met opnamen uit het binnenste van zo'n hoog bouwsel; erin een kindervuistdikke koningin, die uren achtereen eieren poepte ter grootte van kikkererwten. En een speelse geest had eens in een nieuwe kolonie wekenlang gesuikerde lsd gestrooid, waarna een ongehoord grillig, Gaudí-achtig bouwwerk verscheen dat in de lucht leek te dansen.

In een ander deel van het park, met grondverwarming en

[p. 33]

overhuifd door gaas, zijn prieelvogels en paradijsvogels uit Australië en Nieuw-Guinea ondergebracht. Utopische vogels, zo mooi. Eindpunten van de vogelevolutie, evenals de pauw. Prieelvogel-mannetjes bouwen complete, niet eens zo kleine, optrekjes van takjes en droge grashalmen, met een baltsplein ervoor dat geplaveid wordt met gekleurde steentjes; daarmee proberen ze een vrouwtje te lokken. Als grote uitzondering in de natuur zijn de mannetjes onooglijk en bezitten de hoog in de bomen nestende vrouwtjes een uitbundige verentooi. De mannetjes hebben hun schoonheid geëxterioriseerd in hun scheppingen. Sommige van hen beplanten hun geschoonde voorplein met plukjes mos, andere plaveien het met een tapijt van varenbladeren: ze pikken er dagelijks de droge en verwelkte bladeren uit en bouwen daarvan rond het plein een wal, waarop ze felgekleurde bessen, iriserende insectenschilden, stukjes zwart geblakerd hout, slakkenhuisjes, bloesem en bloemen leggen.

De bouwsels van de goudprieelvogel zijn soms drie meter hoog en er wordt jaren aan gewerkt. Een andere soort fröbelt rond een jonge boom een manshoge wigwam met meerdere kamers en weer een andere soort bouwt torens en verbindt deze met elkaar door wallen van gevlochten rijshout die hij daarna opsiert. De satijnvogel is een ware estheet: hij verft de binnenwanden van zijn prieel zwart met behulp van een stukje getafelde schors dat hij doopt in een mengsel van fijngekauwde houtskool en speeksel; voor de versiering van zijn huis en van het baltsplein verzamelt hij

[p. 34]

kleine blauwe dingen uit zijn omgeving, gevonden of uit andere prielen geroofd: blauwe steentjes, blauwe papegaaienveren uit een ander deel van het dierenpark, blauwe lobeliabloesem, blauwe ridderspoor, stukjes Delftsblauw.

De meest vooruitstrevende onder de prieelbouwers is ongetwijfeld de nikolok edificans, die kennelijk goed om zich heen heeft gekeken. Hij heeft als eerste een bouwwerk in verdiepingen opgetrokken, drie in getal; in de bovenste twee zitten geen toegangsopeningen; is ook niet nodig, het is een sierwoning. De vogel heeft er een jaar over gedaan. Het baltsplein voor zijn flatwoning heeft hij belegd met schitterende steentjes - hij heeft ook witte en grijze steentjes gebruikt - waarin sommige bewonderaars een mozaïek menen te ontdekken: een gezicht? een labyrint? een hondenkop? Maar helaas voor hem is er nog geen vrouwtje op komen dagen. Misschien vinden ze de woning te modern? De manvogel hipt nerveus voor zijn huis heen en weer, herschikt de steentjes en bloemknopjes, vliegt uit om nieuwe schatten te verzamelen. Parkbeheer heeft door het hele domein heen kleurige steentjes, stukjes glas, plukjes siermos, scherfjes keramiek en rode en witte bessen gedeponeerd. We wachten in spanning af hoe de situatie zich ontwikkelt. Komt er een vrouwtje in zijn buurt, dan begint het mannetje opgewonden te dansen met een helderrode bes in zijn bek, iets dat meer prieelvogels doen.

De verrichtingen van de vogels worden door de parkbezoekers met grote aandacht en vertedering gadegeslagen;

[p. 35]

hele schoolklassen volgen het gebeuren als betrof het een voorbeeld van aanschouwelijk onderricht en het Amsterdams Stadsblad heeft voor het hek zelfs permanent een verslaggever geposteerd.