De noodzaak van het overbodige

39

Alles waar dood aan kleeft wekt ongeneselijke vervreemding, dus bijna alles. Alleen mystieke gevoelens, poëzie, kunst, diepe pijn en momenten van liefdevol zelfvergeten kunnen die vervreemding tijdelijk opheffen - en natuurlijk de dood.

De dood relativeert niet, maar maakt absoluter, absoluteert het relatieve.

De dood, schepper van de ultieme realiteit, is het meest absolute dat er bestaat.

*

Volgens het anonieme Mémoires de Hollande uit 1678 probeerde rabbijn Menasser Ben-Israel uit Amsterdam (‘de stad’ - Mokum, het Nieuwe Jeruzalem) de mollige Josebeth te verleiden door haar wijs te maken dat in oude geschriften voorspeld was dat de Messias in Holland geboren zou worden uit haar en hem. Maar ze trapte er niet in.

Deze anekdote doet mij denken aan het werven van de schrijver om de gunst van zijn lezers. Hij probeert bij hen constant de illusie te wekken dat het verlossende woord in hen geboren zal worden uit hem en hen.

Maar wat geboren wordt als de lezer zich heeft laten verleiden is de schrijver, als nageboorte.

[p. 77]

Arthur Koestler vermeldt in een van zijn boeken dat tijdens een wedstrijd in Monte Carlo ‘Wie lijkt het meest op Charley Chaplin’, Chaplin zelf incognito meedeed. Hij won de derde prijs.

Dit is misschien het hoogste dat een kunstenaar kan bereiken. Jezelf, je eigen persona hebben gerealiseerd en dat beeld vervolgens een neuslengte voorblijven. Anderen kunnen meer op je oude zelf lijken dan jij of dit beter spelen.

*

Natuurlijk houd ook ik ‘rekening’ met ‘mijn’ lezers, op mijn manier.

Op hun manier zou betekenen hun illusie uitbeelden. Helaas beschouwen ze iedere andere vorm als realiteitsvernietiging, als het ontfutselen aan hen van hun realiteit en dat op slinkse wijze. Of juist op niet voldoende slinkse wijze.

*

Hij: als ik voor één ding ongeschikt ben, dan is het wel om als Alvader op te treden; veeleer ben ik het type van de Alzoon, dus een geïnverteerde Alvader en uiteraard zonder diens macht en charisma. Ik gok op de solidariteit van de opstandige zonen, maar die zijn inmiddels bijna allemaal vader geworden, of grootvader.