De noodzaak van het overbodige

84

Een vuistvol woorden

In de droge tijd is water in de Kalahariwoestijn een kwestie van leven of dood. De baviaan kent verborgen reservoirs in de rotsen

[p. 148]

die hij zorgvuldig geheim houdt voor alle nieuwsgierige blikken, ook voor die van de mens. Hij gaat er alleen naartoe als er geen primaat in zicht is.

De Kalaharibewoners hebben er naar verluidt het volgende op gevonden om hem te verschalken.

Je gaat naar een plek toe waar zich bavianen ophouden. Bavianen zijn zeer nieuwsgierig en er is er altijd wel één die blijft kijken wat je aan het doen bent. Wat doe je? Je zoekt een ondiepe holte in een boom met een kleine toegangsopening, je maakt de opening iets groter en werpt er wat meloenpitten in. Daarna ga je weg.

Na enige tijd desinteresse geveinsd te hebben kan de baviaan niet nalaten het gat te verkennen en zijn hand erin te steken. Wat vinden zijn tastende vingers? Zaden die hij bijeengraait en naar buiten wil brengen. Maar helaas, zijn gebalde vuist kan niet door het smalle gat en hij heeft niet het benul zijn vuist te openen en de zaden weer te laten vallen. Hij is en blijft de gevangene van zijn eigen vuist, ofwel van de inhoud ervan.

Je loopt nu rustig naar hem toe, werpt een touw om zijn hals en bindt hem vast aan de boom.

Vervolgens strooi je brokken zout voor zijn voeten, een ongelooflijke lekkernij waarvan de baviaan, net als ieder ander dier, niet af kan blijven. Nu zijn volle aandacht op het zout is gericht laat hij de meloenpitten vallen, trekt zijn hand terug en stort zich op het zout. Hij snoept ervan tot hij niet meer kan en vergaat vervolgens van de dorst.

De hele nacht laat je hem nog aan het touw zitten en pas de volgende ochtend maak je hem los. Hij rent dan, alle voorzichtigheid vergetend, regelrecht naar de geheime watervoorraad onder de rotsen.

Toen ik dit verhaal hoorde, moest ik onmiddellijk denken: een vuistvol woorden.

[p. 149]

Spiegel

Anekdote, een aantal jaren geleden verteld door een Papoea op tv. Zijn vader die de eerste blanken ontmoette en van hen een spiegeltje kreeg. Toen hij erin keek schrok hij zich wezenloos, want wat hij zag was zijn gestorven vader. Was deze teruggekomen om hem te berispen omdat hij iets fout had gedaan? De voorouders niet had geëerd?

Hij repte zich naar huis en verborg het spiegeltje onder zijn slaapmat. De volgende dagen kon hij niet nalaten het spiegeltje tevoorschijn te halen om te controleren of zijn vader er nog was. En inderdaad, hij was er nog en keek hem wantrouwend aan.

Het ontging zijn vrouw echter niet dat hij stil was en zo nu en dan verdween. Op een dag bespiedde zij hem. Ze zag hoe hij zijn slaapmat oplichtte en iets tevoorschijn haalde om ernaar te kijken.

Toen hij weg was haalde ze het voorwerp onder de mat vandaan en keek erin: en inderdaad, als ze het niet dacht: haar man had een andere vrouw!

Spiegelen - voorspiegelen - verspiegelen.