Elbrich

[p. 21]

Earste diel fan it hânskrift fan Alef Epes Aylva út it jier 1582

[p. 23]

II

Ik nim oan, dat God jimmeroan op dizze ierde foar elke man in frou skept. Syn alter ego, sûnder wa syn persoanlikheid nea folslein wêze sil. Dit ierdske libben is sa behyplik ynrjochte, folmakke kin it nea wurde, mar dizze twa-ienheid is dochs sa wûnder. Hja makket alle dagen bliid en ûnwennich tagelyk. O, hja makket sa ûnwennich nei in harmonije dy't men hjir tè smertlik mist en tagelyk wurdt men der weemoedich ûnder dat men net tegearre ivich sa jong en sterk bliuwe kin. Jins alter ego, foar elke man hat God ien skepen.

Mar somtiden lit Er immen al syn bloeiende dagen sykje, dy iene fynt er net. Hy wekket in grut langstme by sa'nien en ferfollet it net. Dat is hurd, mar net bitter. Somtiden skaat God ûntidich troch de dea dy't in libben lang foarinoar ornearre west hiene. It is wol hurd, mar net bitter. Wa sil Syn rie trochgrûnje? Somtiden lit Er immen yn ienlikens it leed tôgje fan in leafde dêr't nea in wjerleafde op antwurdet. It is dûbel hurd, mar noch net bitter.

Bitter earst en fertarrend is it selsferwyt om leafde dy't men ferlern hat, troch eigen skuld, bitter it wroegjen om wat men de oare oandien hat, bitter de ferachting dy't men fan de oare fertsjinne hat. En de ienlikens bliuwt der like grut om.

Ik, Alef van Aylva, bin noch gjin fjirtich jier, mar myn lichem is tenein. God hat my slein mei dizze kwaal. Ik lis hjir yn 'e kjessens, ik moat fûle pinen lije, foar dit libben haw ik gjin hope mear. Myn

[p. 24]

lichem is tenein, mar myn geast kin noch helder tinke. Lykwols, ik bin âld wurden, want myn geast toevet allinne noch yn it ferline. De ierde is grien, alle libben om my hinne bloeit en dochs toevet myn geast yn it ferline en yn it heitelân. Want ik bin balling yn in frjemd gea. Myn geast siket oanhâld en taast it paad werom yn romte en tiid. Mei skimen út it ferline gean ik om, mar it binne gjin dizige skimen. Hoe koart is it noch mar lyn, al te ier bin ik oan it tebinnenbringen takommen. It swiete priuwt jit swiet en it bittere is noch alsem.

Wêrom skriuw ik myn skiednis op? Doch ik it allinne foar mysels om de jimmer swervjende gedachten te fiksearjen? Om se ôf te lieden fan hoe't it wêze kinnen hie? Want dit is in wiere skiednis en ik besykje net stal te jaan wat yn myn libben sels syn stal net fine kinnen hat.

Is it rebelly tsjin in rjochter, dy't my ienris in ivich stilswijen oplein hat? Ei, dyn ryk is ek al út, tsjerkfoarst! Swije sil ik skielk gauwernôch, it grêf is stom.

Is it, om't ik wol, dat hja yn Fryslân rjochtfeardich oardielje sille oer beide froulju mei wa't myn namme ferbûn west hat en oer de skiednissen dy't sa fier roppen hawwe? Om't ik wol, dat nimmen mear oansjen sil wat foar eagen wie? Elk witte sil, dat dy't earber like my lef ferret hat? Mar o, myn eigen ferrie wie like grut en ik sil mysels net moaier foardwaan as ik wie. Witte sil, dat, dy't ik te skande stean litten haw, gjin skande fertsjinne?

Wat soe it jaan. De tiid hat deroerhinne wiske, it is al lang útfage.

Wêrom yn 'e goedichheid skriuw ik dit ferhaal dan op?