Byron en het Byronisme in de Nederlandse letterkunde

[p. I]

He led the genius of Britain on a pilgrimage through Europe
MAZZINI

[p. t.o. III]

LORD BYRON
The Pilgrim of Eternity

[p. V]

Voorrede

Er is waarschijnlijk geen dichter, over wien zooveel is geschreven als over Lord Byron. Geen ander Engelsch auteur heeft als hij in het brandpunt gestaan van de publieke belangstelling en er is nauwelijks een tweede schrijver te vinden, die zoo algemeen gelezen en zoo veelvuldig vertaald is. De bibliographie van de verschillende uitgaven en vertalingen zijner poëtische werken is in de Standaardeditie, bewerkt door E.H. Coleridge, een boekdeel op zich zelf en toch is zij, hoe bewonderenswaardig ook, nog geenszins volledig. Is dan ook de invloed van zijn werken op de Europeesche literatuur buitengewoon groot geweest, ook op een tijdperk uit onze letterkunde heeft het Byronisme zijn stempel gedrukt. In dit proefschrift is getracht vast te stellen in welke mate de Nederlandsche schrijvers, die in de eerste helft van de negentiende eeuw op den voorgrond traden, den invloed van den Britschen dichter hebben ondergaan. Het spreekt van zelf, dat daartoe herhaaldelijk gedeelten uit hun werken moesten worden geciteerd, en dit bracht een eigenaardige moeilijkheid mede. Bij het overzetten van de aan te halen passages in het Engelsch, in welke taal de eerste helft dezer dissertatie oorspronkelijk geschreven was, bleek, dat de schoonheid van uitdrukking en de eigen sfeer, die door de Hollandsche bewoordingen dikwijls werd gewekt, in de vertaling meestal verloren ging, waardoor de lezer een onjuisten indruk van den oorspronkelijken tekst zou krijgen. Dit bezwaar en de overweging, dat het grootste deel van het werk betrekking heeft op de Nederlandsche letterkunde, leidden tot het besluit aan de eigen taal de voorkeur te geven. Met groote erkentelijkheid gedenk ik hierbij den raad, den steun en de voorlichting van Prof. Dr A.E.H. Swaen, Hoogleeraar aan de Universiteit van Amsterdam, den leider van mijn Academische studie, thans mijn hooggeëerde Promotor. Zijn uitgebreide kennis en zijn nimmer falende welwillendheid schraagden, waar eigen kracht te kort schoot - zoowel bij de bewerking van deze dissertatie als bij de er aan voorafgaande studie. Onafscheidelijk ook

[p. VI]

blijven daaraan, in dankbare herinnering, de namen verbonden van Dr W. van der Gaaf, Prof. Dr R.C. Boer, Prof. Dr H. Brugmans, Prof. Dr Tj. de Boer en Prof. Dr A.W. de Groot, die er allen toe hebben medegewerkt om de Universiteit van Amsterdam tot de Alma Mater te maken, van wie het mij moeilijk valt te scheiden. Het is niet mogelijk allen te noemen, wier bereidwilligheid mij verder in staat stelde mijn werk tot een goed einde te brengen. Niet onvermeld mogen echter blijven de drie groote cultuurinstellingen, die daartoe in belangrijke mate hebben bijgedragen: de schier volmaakte Library van het British Museum te Londen, de Universiteits-Bibliotheek te Amsterdam, die prachtige boekerij, waarvan men niet weet wat meer te waardeeren, de hulpvaardigheid en deskundigheid der beambten, of de uitgebreidheid van haar inhoud; en last not least de Stadsbibliotheek te Haarlem, welker Directeur ook steeds bereid werd gevonden zijn kennis te mijnen dienste te stellen. Zoo moge dit boek iets bijdragen tot de studie van den werelddichter, wiens figuur, omgeven door den stralenkrans van de Romantiek, tevens aan het begin staat van een nieuwen tijd.

Haarlem - September 1928