Antwoord aan het kwaad, getuigenissen 1939-1945
(1961)–J. Presser–
Auteursrechtelijk beschermdbron
J. Presser, Antwoord aan het kwaad, getuigenissen 1939-1945 (vert. Willem A. Maijer). Meulenhoff, Amsterdam 1961
codering
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
logboek
-
-
verantwoording
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar dbnl
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Antwoord aan het kwaad, getuigenissen 1939-1945 van J. Presser, in een vertaling van Willem A. Maijer uit 1961.
redactionele ingrepen
p. 234: in de originele scan ontbreekt deze pagina. Voor het invullen hiervan is gebruik gemaakt van een ander exemplaar van deze druk, signatuur: Koninklijke Bibliotheek Den Haag 6086 G 27.
p. 234: in het origineel is een gedeelte van de tekst slecht leesbaar. De redactie heeft de tekst tussen vierkante haken aangevuld.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (binnenkant voorplat, binnenkant achterplat, achterplat) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[ voorkant stofomslag]
Antwoord aan het kwaad
Getuigenissen 1939-1945
Meer dan naar de persoon van de misdadiger Eichmann en zijn geschiedenis moeten wij ons de vraag stellen hoe de ‘Eichmanns’ in onze eeuw hun monsterachtigheden jegens de mens hebben kunnen begaan. Meer dan het vonnis moet ons de schuld interesseren, omdat onze ontstelde verwondering een beter wapen is tegen herhalingen dan welk rechtsgevoel ook.
De publiciteit rondom het Israëlische proces heeft dit boek doen ontstaan uit hartekreten, uit observaties en overdenkingen van de opgejaagden en gepijnigden: een getuigenis, niet voor de openbare aanklager maar voor het geweten van de mens buiten de rechterstoel.
Professor Dr. J. Presser heeft in verhalen, dagboekbladen, fragmenten en gedichten van mensen, zonder en met een gele ster getekend, dit getuigenis samengesteld, puttend uit zijn rijke kennis van wat er in 1939-1945 aan het papier werd toevertrouwd op plaatsen waar het prikkeldraad van de Eichmanns, hun pistolen of hun laarzen steeds de uiterste grens waren van de wereld der verdrukten.
Omslagontwerp: Otto Treumann
[ voorplat]
Antwoord aan het kwaad
[pagina 1]
Antwoord aan het kwaad
[pagina 2]
vertalingen van Willem A. Maijer
[pagina 3]
Antwoord aan het kwaad
getuigenissen 1939-1945
samengesteld door Prof. Dr. J. Presser
J.M. Meulenhoff Amsterdam
[pagina 4]
copyright by J.M. Meulenhoff 1961
Ondanks alle daartoe ondernomen pogingen konden tot het ter perse gaan van dit boek enkele schrijvers of hun vertegenwoordigers niet worden opgespoord ter regeling van de reproductierechten, te weten Nikolaus Nyiszli (p. 41-46) en Abraham Sutzkever (p. 211-219)
[pagina 265]
inhoud
| verantwoording | 5 | |
| Greet van Amstel, er viel geen duisternis over de aarde | 7 | |
| uit: Vrij Nederland, 4-5-1960 | ||
| Maurits Mok, sobibor | 34 | |
| uit: Stormen en stilten, J.M. Meulenhoff, Amsterdam, 1956 | ||
| Elie Wiesel, een kind betreedt het kamp | 35 | |
| uit: La Niuit, Editions de Minuit, Paris, 1958 | ||
| Primo Levi, de eerste dagen in het kamp | 36 | |
| uit: If this is a man, Orion Press Ltd., London | ||
| Nikolaus Nyiszli, een kind sterft tweemaal | 41 | |
| uit: Ich war Prosektor bei Dr. Mengele im Krematorium Auschwitz, Duitse vertaling van Thaddäus Gébert, 1946 | ||
| Mirjam Blits, uit een kampverslag | 46 | |
| uit: een handschrift, Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, Amsterdam | ||
| Walter Polier, ‘...ik wil liever sterven’ | 84 | |
| uit: Arztschreiber in Buchenwald, Verlag Das Segel, Offenbach am Main, 1960 | ||
| Josef Weiss, seideravond 1945 in het concentratiekamp bergen-belsen | 94 | |
| uit: Bericht über Bergen-Belsen vom 11.1.44 bis 1.4.45, Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, Amsterdam | ||
| J. Hemelrijk, in buchenwald | 98 | |
| uit: Zeven maanden concentratiekamp, deel III, eigen beheer | ||
| Renata Laqueur, intermezzo | 100 | |
| uit: Dagboek van Bergen-Belsen, Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, Amsterdam |
[pagina 266]
| Benedikt Kautsky, kamphumor | 156 | |
| uit: Teufel und Verdammte, Büchergilde, Zürich, 1946 | ||
| Victor Klemperer, het ‘duitse kattenwezen’ | 159 | |
| de ster | 160 | |
| uit: LTI. Notizbuch eines Pkilologen, Aufbau-Verlag, Berlin, 1949 | ||
| Moritz Mandelkern, volharden in het hopen (In our hope) | 166 | |
| uit: We survived. The Stories of Fourteen of the Hidden and the Hunted of Nazi Germany. As told to Eric H. Boehm, Yale University Press, New Haven, 1949 | ||
| J. van Wageningen, een schaduw op het gras | 179 | |
| uit: Orpheus en Ahasverus, 's-Gravenhage, 1953 | ||
| J. van Wageningen, con sordino | 181 | |
| uit: Maatstaf, 1958 | ||
| J. van Wageningen, na vele, zovele jaren | 182 | |
| uit: Maatstaf, 1959 | ||
| Marc Bloch, testament | 183 | |
| uit: L'Étrange défaite, Albin Michel, Paris, 1957 | ||
| Leo Baeck, een volk staat voor zijn god (A People stands before its God) | 185 | |
| uit: We survived. The Stories of Fourteen of the Hidden and the Hunted of Nazi Germany. As told to Erich H. Boehm, Yale University Press, New Haven, 1949 | ||
| Emmanuel Ringelblum, uit zijn ‘dagboek’ | 204 | |
| uit: Notes front the Warsaw Ghetto. The Journal of Emmanuel Ringelblum, edited and translated by Jacob Sloan, McGraw-Hill Book Company Inc., New York, 1958 | ||
| Mordechai Tennenbaum, verzet in het getto | 208 | |
| uit: Extermination and Resistance. Historical Records and Source Material. Vol. 1, published by Ghetto Fighters' House in memory of Yitzhak Katzenelson-Kibbutz Lohamei Haghettaot, Israel, 1958 |
[pagina 267]
| Abraham Sutzkever, de held van de getto-partizanen | 211 | |
| uit: The Root and the Bough. The Epic of an Enduring People by Leo W. Schwarz, Rinehart & Company, New York, 1949 | ||
| Henry Lilienheim, mijn ogen hebben gezien | 219 | |
| uit: The Root and the Bough. The Epic of an Enduring People by Leo W. Schwarz, Rinehart & Company, New York, 1949 | ||
| Sonia Baruh, mijn broeders die vielen | 222 | |
| uit: Extermination and Resistance. Historical Records and Source Material. Vol. 1, published by Ghetto Fighters' House in memory of Yitzhak Katzenelson - Kibbutz Lohamei Haghettaot, Israel, 1958 | ||
| Grete Salus, een vrouw vertelt | 226 | |
| uit: Aus Politik und Zeitgeschichte, 10 oktober 1957 | ||
| Lotte Paepcke, onder een vreemd gesternte | 230 | |
| uit: Unter einem fremden Stern, Verlag der Frankfurter Hefte, 1952 | ||
| Arthur Silbergleit, der leuchter | 232 | |
| uit: Paul Löbe: ‘Erinnerungen eines Reichstagspräsidenten’, 1949 | ||
| Gertrud Kolmar, wir juden | 233 | |
| uit: Das lyrische Werk, Kösel Verlag, München, 1960 | ||
| Jochen Klepper, uit zijn dagboek | 236 | |
| uit: Unter dem Schatten deiner Flügel. Aus den Tagebüchern der Jahre 1932-1942, mit einem Geleitwort von Reinhold Schneider. Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart, 1956 | ||
| Albrecht Haushofer, in fesseln | 239 | |
| uit: Moabiter Sonette, 1946. Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, Amsterdam | ||
| Alexander Hohenstein, dagboekfragmenten | 241 | |
| uit: Aus Politik und Zeitgeschichte, 10 oktober 1957 |
[pagina 268]
| Mildred Fish, wanderers nachtlied | 257 | |
| ein gleiches | 258 | |
| uit: Günther Weisenborn: ‘Der lautlose Aufstand’, Rowohlt, Hamburg, 1953 | ||
| Harold Nicolson, ‘k.l. ettersberg’ | 259 | |
| uit: Comments 1944-1948, Constable & Co, London 1948 |
[ achterkant stofomslag]
Meer dan tien jaren zijn voorbijgegaan, nog hangt de rook van de crematoria over de aarde.
om ons, versteende harten, versteende wereld.
‘het is lang geleden, de tijd heelt alle wonden.’
het is niet waar! de littekens van onze wonden blijven branden; en voor de doden is er geen tijd.
ons hart blijft leeg, wij kunnen niet vergeten.
Amsterdam, januari 1958.
(laatste strofen van Er viel geen duisternis over de aarde van Greet van Amstel)
j.m. meulenhoff amsterdam
