Angst was mijn gast

[p. 59]

10

Bij al mijn tochten over het eiland was ik steeds gefrappeerd door de vele schakeringen die er waren tussen mensen met een ebbenzwarte en een blanke huid. Maar een zo grote mengelmoes van kleuren als de avond van de gebedsdag, zag ik nooit te samen.

Na alle emoties van de filmmorgen en het hachelijke avontuur aan de noordkust met Max, had ik een paar uur geslapen en was weer redelijk fit naar de kerk gegaan. Ik posteerde me bij een van de deuren, achter iemand die programma's verkocht, een uitgesproken Spaans type. Iedereen kende haar - zij kende iedereen. ‘Goedenavond,’ zei ze opgewekt, afwisselend in het Papiaments en het Hollands.

Honderden vrouwen stroomden toe. Mooie vrouwen en minder mooien. Heel dikke negerinnen, slanke meisjesachtige figuren, erg oude vrouwen met wit kroeshaar en jonge, kwieke types met iets van de Hollandse fleur nog op hun wangen. Het leek wel alsof er nauwelijks één vrouw in Willemstad was thuis gebleven. De roomskatholieken, de vrouwen van de Broedergemeente, hervormden, gereformeerden, ze kwamen allemaal om met miljoenen andere vrouwen in de wereld samen te bidden, samen nieuwe wegen te vinden om anderen te helpen.

Ik hield er geen rekening mee Marina hier te ontmoeten. Dat zou zo onwaarschijnlijk zijn, zo sprookjesachtig. Elkaar na zoveel jaren ontdekken in een kerk? Zo was het leven niet.

Jaren achtereen had ik in Holland deelgenomen aan

[p. 60]

deze diensten. Altijd was ik me bewust geweest van de band die er bestaat tussen biddende mensen, waardoor grenzen wegvallen, ras en kleur volkomen niet meer tellen. Maar nog nooit beleefde ik het zo sterk als die avond, in die kerk tussen zoveel vrouwen met verschillende huidskleuren.

Ik dacht aan mijn eigen dorp, waar de traditie - die weinig met de kern van het evangelie te maken heeft - drie protestantse kerken in leven hield. Van die drie groeperingen was het clubje dat samen wilde bidden zo klein, dat ieder lokaal te groot was en men in een huiskamer bijeen kwam. Misschien sneeuwde het wel in Holland. Dan trokken de vrouwen hun natte schoenen uit en zetten ze die achter de kachel in de keuken te drogen. In het smalle gangetje zouden wat kranten liggen. Daar waren de sloffen in verpakt geweest, die ze meegebracht hadden. Wat leek het ver en onwaarschijnlijk allemaal. Maar zelfs klimaatverschillen betekenen immers niets in een wereld waar vreugde is en leed, hoop en wanhoop, liefde en haat. Zelfs taalverschillen vallen weg, die ene dag in het jaar. In de huiskamer van mijn dorp komen de gebeden met een Brabants accent in de hemel aan. In Willemstad stonden Moniek, als tengere kleine engel, met de stem van een kerstklokje, en een prachtige Surinaamse bosnegervrouw met een waardige, maar niet minder ontroerende stem, naast elkaar. Zij samen spraken de Hollandse tekst. Naast hen op het grote podium stonden ook twee donker getinte vrouwen, die de liturgie in het Papiaments herhaalden. Het geheel was zo indringend, zo overrompelend, dat ik steeds opnieuw tot eenzelfde bede kwam: ‘Here God, verhoort u alstublieft wat er vandaag door zovelen aan U gevraagd wordt.’ Alles viel van me af. Mijn reis, mijn doel, mijn angst, even was zelfs Marina helemaal weg uit mijn gedachten. Totdat ik Moniek hoorde zeggen: ‘Wij bidden U voor hen die zich eenzaam of verloren voelen in

[p. 61]

grote steden of in vreemde landen.’

Natuurlijk hebben de samenstelsters van de liturgie hierbij gedacht aan vluchtelingen, ontheemde en dakloze mensen. In een flits zag ik hen ook gaan in hun erbarmelijke schamelheid en armoede.

Maar toen was het weer Marina die iedereen uit mijn denken wegduwde en deed vervagen.

Eenzaam en verloren in vreemde landen.

Voor het eerst sinds de oorlog bad ik voor Marina. Daarna hoorde of zag ik niets meer. Leeg en dof van tegenstrijdige emoties zat ik de dienst uit.

Toen ik eindelijk in bed lag, dacht ik: Nu kap ik ermee. Morgen ga ik mijn terugreis boeken. Na dit gebed moet ik hier gewoon weg.

Maar diezelfde nacht droomde ik dat Marina me van de rotsen duwde.

Er was niets veranderd. Angst van zoveel jaren lost niet op in een gebed.