Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Volledige werken. Deel 1 (1884)

Informatie terzijde

Titelpagina van Volledige werken. Deel 1
Afbeelding van Volledige werken. Deel 1Toon afbeelding van titelpagina van Volledige werken. Deel 1

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.41 MB)

Scans (10.72 MB)

ebook (2.98 MB)

XML (0.67 MB)

tekstbestand






Editeur

Jozef Staes



Genre

poëzie
drama

Subgenre

verzameld werk


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Volledige werken. Deel 1

(1884)–Theodoor van Rijswijck–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

De Advokaet en de Duivel.

 
Een jagthond der gerechtigheid,
 
Een twistzieke advokaet,
 
Was wyd en breed alom beroemd
 
Door meenge boevendaed.
 
 
 
Hy had kasteel en haerd en paerd
 
En ging in 't zy gekleed,
 
En niets ontbrak hem dan dat geen
 
Wat men 't geweten heet.
 
 
 
Ook medelyden was hem vreemd;
 
Zyn goddeloos geschryf
 
Trok weêuw en wees, 't was al gelyk,
 
Het laetste hemd van 't lyf.
 
 
 
Eens zeide hem een Mammons vriend:
 
‘Wel hooggeleerde man,
 
‘Daer woont in gindsch gehucht een vent
 
‘Die niet betalen kan.
 
 
[pagina 286]
[p. 286]
 
‘Ik schoot hem geld, hy deed het op;
 
‘Nu wil ik hem aen 't lyf,
 
‘Dan smeekt hy telkens uitstel af
 
‘In naem van kind en wyf.
 
 
 
‘De schade is echter wel niet groot,
 
‘Want, onder ons gezegd
 
‘Heeft hy my toch al tienmael meer
 
‘In intrest afgelegd.
 
 
 
‘Toch schenk ik aen dit galgenaes
 
‘Myn kapitael niet kwyt;
 
‘Neen! bloedig tell' hy 't my te rug
 
‘Hoe hard hy smeek en kryt!
 
 
 
‘Hy zal eens rap den kerker in;
 
‘Zie daer, heer advokaet,
 
‘Ik geef de zaek geheel aen u,
 
‘Volvoer een schoone daed.
 
 
 
‘Ga heên, sluit hart en ooren dicht,
 
‘Laet snorken kind en wyf;
 
‘Doch, wat schryf ik u reeglen voor....
 
‘Het recht is u bedryf.
 
 
 
‘Gy zyt geen vlasbaerd, bloode en bang,
 
‘Als 't aenkomt op dit punt;
 
‘Daer is de wissel, handel toch
 
‘Zoo streng als g'immers kunt. -
 
 
 
‘O!’ sprak de rechtsman, ‘heb geen zorg,
 
‘'K beschik hem leed en lot,
 
‘Voor d'avond schemert zit hy al
 
‘Geketend in het kot.’
 
 
 
Hy knopte zich in aller haest
 
In zynen zondagrok;
 
Waer na hy met zyn' boozen last,
 
De stadspoort buiten trok.
 
 
[pagina 287]
[p. 287]
 
En op een afgelegen veld,
 
Waer hy zyn weg langs nam,
 
Ontmoette hy een dikken heer,
 
Die hem vast nader kwam,
 
 
 
Hy had een rooden mantel aen
 
En droeg een totenhoed;
 
De pleiter in verwondering,
 
Werd niet door hem gegroet,
 
 
 
‘O!’ dacht hy by zich: ‘zekerlyk
 
‘Zoo'n groote vette heer
 
‘Moet wis een staetsminister zyn
 
‘Of denk'lyk nog al meer.
 
 
 
‘Dat hy soms myn client eens werd!
 
‘Wat maekt zyn hoogmoed my....
 
‘Kom! ga ik met ontdekte pruik
 
‘Hem groetende voorby.
 
 
 
‘Uw dienaer!’ riep de vreemd'ling luid:
 
‘Waer toe die groote haest?
 
‘Gy zyt schier al uw' adem kwyt;
 
‘Wat kykt gy zoo verbaest? -
 
 
 
‘Ik moet wel, uw genade!’ sprak
 
De knikkende aktenman;
 
‘Ik zit een soort van vogel na
 
‘Die ligt ontsnappen kan. -
 
 
 
‘Ah!’ riep de totenhoed: ‘gy gaet
 
‘Gewis op menschenvang?
 
‘Wel vriend! zoo iets te zien was steeds
 
‘Myn allergrootst verlang!
 
 
 
‘Ook hoû ik veel van galg en rad
 
‘En pael en mutsaerdvuer;
 
‘Maer waer ontmoet men ergens zoo'n
 
‘Spectakel op dit uer.
 
 
[pagina 288]
[p. 288]
 
‘Daerom mynheer! verzel ik u,
 
‘En kom ik onverwacht;
 
‘Ik ben de man nochtans, die u
 
‘Al lang bemint en acht.
 
 
 
‘Men spreekt aen 's aerdryks ander eind
 
‘Met lof van uwe kunst;
 
‘Uw handel stond my altoos aen,
 
‘En gy verwierft myn gunst.
 
 
 
‘Met volle ziel beken ik gaern,
 
‘Dat gy van onzen tyd,
 
‘De spiegel, ja de Cicero
 
‘Der advokaten zyt.
 
 
 
‘Uw ommegang is juist en vroom,
 
‘Wat recht is moet geschiên
 
‘Zoo lang 't gezicht der volle maen
 
‘Op 't aerdryk neêr zal zien.
 
 
 
‘Dit heidensch woordje: billykheid,
 
‘Waerom 'k zoo dikwyls vloek;
 
‘Staet ook van over lang niet meer
 
‘By uw in 't woordenboek.
 
 
 
‘Dus, vriendschap! wandel zoo maer voort
 
‘In uwe schoone baen;
 
‘Gy wordt door my, daer zweer ik op,
 
‘In alles voorgestaen.’
 
 
 
En d'advokaet boog op en neer,
 
Als 't weigras voor den storm;
 
En sprak: Ach, heer! gy houdt te veel
 
‘Van my, een arme worm.
 
 
 
‘Indien het u bevallen moog',
 
‘Verzel my eens ter jagt;
 
‘Ik toon u zeekre strikken aen
 
‘Door niemand nog bedacht.’
 
 
[pagina 289]
[p. 289]
 
Nu trok dit moeie koppel door,
 
En op den schuld'naer aen;
 
Maer 't heerschap met den totenhoed,
 
Kon niet gemakk'lyk gaen.
 
 
 
Hy huppelde zoo wagg'lend voort,
 
Als een vernageld paerd;
 
En zuchtte: ‘vriend! gy loopt zoo hard...
 
‘Het zweet lekt van myn baerd. -
 
 
 
‘O!’ was het antwoord: ‘zoo gy wilt,
 
‘Gelyk het u behaegt!
 
‘Ik zie 't, zyn Excellentie is
 
‘Met podagra geplaegd. -
 
 
 
‘Neen!’ sprak de hinker, ‘dit is 't niet,
 
‘Wat my zoo moeilyk valt;
 
‘Weet dan, ik kwam ter wereld met
 
‘Een gansch misvormd gestalt.’
 
 
 
Hy sloeg zyn grooten mantel op,
 
En bleef een weinig staen;
 
En toonde zyn' verbaesd gezel
 
Twee paerden beenen aen!
 
 
 
‘Help! help my! groote moeder Gods!’
 
Riep 't advokaetjen uit.
 
Zyn moed ontzonk hem als een steen;
 
Hy slingerde achteruit.
 
 
 
En hoed en pruik, en wandelstaf,
 
Viel nevens hem in 't gras;
 
Zyn hart sloeg zwaer, zyn wang werd bleek,
 
Zyn ligchaem koud, als glas.
 
 
 
‘Wat!’ riep de helsche kramer uit:
 
‘Wat scheelt er u, myn zoon?
 
‘Ik ben zoo als ik altoos was;
 
‘Herken uw schutspatroon.
 
 
[pagina 290]
[p. 290]
 
‘Foei! schaem u, voor een advokaet,
 
‘Gy beeft van top tot teen;
 
‘Kom, of de vogel, dien gy zoekt,
 
‘Is ongetwyfeld heên,
 
 
 
Daer greep Myndeken paerdenvoet,
 
Zyn pleegzoon in 't habyt;
 
En slingerde hem zoo in eens,
 
Wel honderd schreden wyd.
 
 
 
Hy wrong de leden wild dooreen,
 
En huilde luid en bang:
 
‘O vorst der duiv'len, los my toch!
 
‘Ik volg u zonder dwang!’
 
 
 
Nu dan, hy trad den duivel na,
 
Die steeds de stilte brak;
 
En luid de revolutie prees.
 
En veel van stoomkracht sprak.
 
 
 
Hoe red ik my, dacht Themis zoon,
 
Uit 's duivels loozen klauw!
 
Dat ik nu maer één wezen vond,
 
Dat remplaceren woû.
 
 
 
Hy zocht, en zag een landman, die
 
Met een bespannen ploeg;
 
Het naest hen liggend veld doortrok,
 
En op zyn schimmel sloeg.
 
 
 
‘Voort!’ riep hy uit, by elken slag
 
Der zweep: ‘gy satans dier!
 
‘De duivel hale u heden nog
 
‘Met span en tuig van hier. -
 
 
 
‘Hoor eens, gezel! ‘zei d'advokaet:
 
‘Hebt gy dat niet verstaen?
 
‘Men offert u dit schoone paerd,
 
‘Stap toe, en gryp het aen! -
 
 
[pagina 291]
[p. 291]
 
‘Neen,’ riep de satan: ‘'t, is maer spot;
 
‘De ploeger meent dit niet;
 
‘En 'k deed de menschen nimmer graeg
 
‘Een overdiend verdriet.
 
 
 
‘Dit mensch heeft toch zyn trekker lief,
 
‘Al vloekt hy 't al eens naer;
 
‘En toch, ik min geen paerdenvleesch,
 
‘Dit weegt myn maeg te zwaer. -
 
 
 
‘Rechtschaepne duivel! dacht de man,
 
‘Van wil en neiging zwak;
 
‘Verscheen er maer een sterker geest,
 
‘Die u de leden brak.’
 
 
 
Zoo trok dit allerliefste paer,
 
Gelyk van ambt en kleur;
 
Vast verder, tot aen 't naeste dorp:
 
En zie, by d'eerste deur
 
 
 
Zat eene moeder met heur wicht,
 
Dat op een'broodkorst beet,
 
En onderwyl tot tydverdryf
 
Een pyn'lyk duintje kreet.
 
 
 
‘Zwyg!’ riep de moeder, ‘lastig kind!
 
‘Wat speelt gy met uw kop;
 
‘Zwyg! of ik roep den bietebouw,
 
‘Die eet de kinders op. -
 
 
 
‘Hoor, hoor!’ riep 's pleiters luide stem:
 
‘Dit vrouwmensch roept om u;
 
‘Gryp toe! een kinderzieltje geit
 
‘Een' soupe à la tortue -
 
 
 
‘Neen’ zei de satan: ‘dit 's maer spel,
 
‘Die moeder mint heur kind;
 
‘Zy roept my niet in vollen ernst,
 
‘Ik ben niet doof noch blind.
 
 
[pagina 292]
[p. 292]
 
‘Trots al den last der moederzorg
 
‘Lieft zy den kleinen snaek;
 
‘En toch ik heb tot kindervleesch,
 
‘Geen al te grooten smaek. -
 
 
 
‘Nu’ was het antwoord: ‘kort en goed,
 
‘Al smaekte u niemedal;
 
‘Maer hier, patroon, hier woont de hond
 
‘Die my bevallen zal!’
 
 
 
Nu trad hy op een hutjen aen,
 
En klopte er op de deur:
 
‘Wat goeds brengt ons zyn eedle?’ sprak
 
De huisman bleek van kleur.
 
 
 
‘Wat brengen!’ riep een stem, die haest
 
‘En gal en gif verried,
 
‘Zie eens, bedrieger! kent gy dit,
 
‘Uw eigen handschrift niet? -
 
 
 
‘Het is myn naem, en ook myn hand,’
 
‘Sprak de verslagen man.
 
‘Genade! heeren, daer ik thans
 
‘U niet betalen kan!
 
 
 
‘Heb nog een week of twee geduld!
 
‘Ach stel 't zoo lang nog uit!
 
‘Dan effen ik de heele som,
 
‘Ook tot de laetste duit. -
 
 
 
‘Geen woord van uitstel, niets te doen,’
 
Antwoordde d'advokaet:
 
‘Telt gym' eens rap de schyven niet,
 
‘Dan weet ik and'ren raed.
 
 
 
‘Dan zend ik op het oogenblik,
 
‘Om twee gendarmen heên;
 
‘En 'k sluit u in het diepste kot,
 
‘Geboeid aen arm en been. -
 
 
[pagina 293]
[p. 293]
 
‘Ach! heb erbarming!’ riep de man,
 
Met gansch verdraeiden zin:
 
‘Moet ik den toren op, o wee!
 
‘Wie troost myn arm gezin!
 
 
 
‘'K verschafte steeds nog met myn zweet
 
‘Hun allen 't daeglyks brood;
 
‘Ach, moet ik heên, dan sterven zy
 
‘Van ziekte en hongersnood!....
 
 
 
Daer stuiven vlug ter kamer in
 
Zes kind'ren en een vrouw;
 
Van zorgen mat, van zuchten moê,
 
Van last en honger grauw.
 
 
 
Zy kropen voor des pleiters voet,
 
En snikten in hun smart:
 
‘O wee! gy hebt geen tygersborst,
 
‘Heb ook een menschen hart.
 
 
 
‘Wat?’ riep hy zonder 't minst gevoel:
 
‘Wat wil dit beedlaers pak?
 
‘Scheer u op zy, ik lach wat braef
 
‘Met al dit snik en snak.’
 
 
 
Hier vroeg hy lagchend aen den droes,
 
Hoe die zyn doenwys vond;
 
En Satan knikte gunstig toe,
 
Als of hy 't zoo verstond.
 
 
 
‘Kom!’ riep de schuld'naer dan op eens:
 
‘Brengt, my ten kerker op....
 
‘Gy heidensch mensch! de duivel gryp,
 
‘U levend by den kop! -
 
 
 
‘Ha ha!’ sprak Satan: ‘dit is ernst!
 
‘Dit is oprecht gemeend;
 
‘Nu roept men my, gy booze guit,
 
‘Die geen genâ verleent.
 
 
[pagina 294]
[p. 294]
 
‘Nu komt de wensch uit ganscher hart,
 
‘Ik heb u oude dief!
 
‘Steeds had ik taeie schurkenvleesch
 
‘Ver boven 't andre lief.....’
 
 
 
Hy sloeg zyn yzren klauw gezwind
 
In 's pleiters kille huid;
 
En stoof met hem gelyk een wind
 
De stulp der jamm'ren uit.
Na het hoogduitsch van Langbein.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken