Met verschuldigde hoogachting

[p. 87]

Flodders

1 Of vlodders? Dat kan ik opzoeken want iemand heeft mij De Woordenlijst Van De Nederlandse Taal geleend, ook wel (in de wandeling) het Groene Boekje genoemd en daar staat het: flodder, flodderboks, flodderbroek, flodderkous, floddermadam (!), floddermijn (?) en floddermuts. Allemaal bij voorkeur v. (hoewel m. geoorloofd is), ook de flodderbroek, zij flodderde. Maar veel en veel opmerkelijker is dat, hoewel je bij voorkeur communisme moet schrijven, zijn (haar) tegendeel zich kapitalisme noemt, net zoals men wel bij voorkeur reeds produktie dient te schrijven, maar nog steeds destructie en consumptie. Ik denk, dat komt omdat produktief iets moois is, maar destructief iets lelijks en de communist een vreemde griezel uit het oosten, terwijl de kapitalist bij ons hoort - en een consumptie is en blijft zonde van het geld. Want de k, dat is een Hollandse letter (van stavast), de letter van knus en kikker en klein, maar de c die hoort niet bij ons thuis, dat is de letter uit het buitenland voor lelijke dingen als copulatie en cultuur.

2 Bezoeker (zelf bezocht door drank en herinneringen) staat op om bierfles te openen, maar buitelt voor hij zover gekomen is, geheel per ongeluk maar buitengewoon sierlijk en efficiënt dwars over een lage, ronde tafel, ligt nu te midden van plassen bier en koffie, bestrooid met glasscherven op de grond. Pas op je hand, zeg ik, die bloedt; nee natuurlijk niet, het is een kleinigheid - en daar heb ik de dweil al en dan de spons, de veger, het blik (er gaat zeer veel glas in een glas) en snel leg ik het natte pakje met de sigaretten onder de lamp te drogen. Wat nu te doen met de bezoeker, hij is troosteloos. Heb ik dat gedaan, zegt hij, nee, dat kan toch niet, vind je het niet verschrikkelijk, kun je het me vergeven. Natuurlijk niet, natuurlijk wel, zeg ik. Maar het was nog vroeg en de eens zo sierlijke buitelaar struikelde nog drieëndertig maal over misplaatste verontschuldigingen voor die ene meesterlijke klap. - Ach waren alle mensen zich, en kende niemand spijt, de wereld zou heel anders zijn, vol vreugde en - jolijt (zal ik maar zeggen, want dichten kan ik niet).

[p. 88]

3 ‘Het Nederlandse volk met zijn rijke schakering.’ Zeggen ze. In de praktijk merk je daar zo weinig van, vind ik. Zodra de rijke schakeringen de middelbare leeftijd en een podium bereiken, zeggen ze als één (dikke, stramme, bebrilde) man: in deze tijd van desintegratie, normloosheid, nihilisme en destructiedrang bestaat er meer dan ooit behoefte aan een duidelijk geluid van ons, humanisten, socialisten, antirevolutionairen, roomskatholieken, vrouwen, boeren, bona fide omroepverenigingen. En wat doet het rijk geschakeerde volk dan eveneens als één man? Gapend de knop omdraaien.

4 Dominees sterven uit. In hun plaats komen de moderne dominees van alle, onder andere boven opgesomde gezindten. Hun voornaamste kenmerk: zij willen niet voor een dominee gehouden worden. Zo hoorde ik onlangs een moderne theoloog in volle ernst zeggen: ik hoop niet dat men mij voor een ernstig man houdt. Waar komt al die ernstige schroom voor de ernst toch vandaan? Het is alsof onze gesalarieerde cultuurspreiders bezig zijn zich op hun manier aan te passen aan de moderne tijd van 1930. Daarom voorspel ik voor 1990 een mode in uitspraken als: ook ik ga dagelijks naar de w.c. om te wateren, en: toen mijn vrouw gisternacht haar orgasme bereikte...

5 Onlangs was er op de tv een programma over kitsch en kunst, waarvan de korte inhoud later door Het Parool overgenomen werd. Je zag hoe kitschschilders met Picassoviaanse snelheid hun werken produceren, hoeveel ze verdienen en voor hoeveel miljoenen er jaarlijks aan kitsch geëxposeerd wordt. Zeegezichten, bossen, plassen, naakten, boeketten, zigeunermeisjes, Parijzen, en abstracten - alles in zijn bonte kleurenpracht. De verf was goed, er zat geen zand of as of spijkers in, zoals je dat tegenwoordig in de musea nogal eens ziet, en de lijsten zaten stevig in elkaar. Wat je alleen niet verteld werd was waarom dat nou geen kunst is maar kitsch? Sommige dingen kun je niet uitleggen, zei iemand daarover. Toch zou het nuttig zijn het te proberen, getuige de volgende gebeurtenis. Een jong echtpaar had voor f 100 een litho gekocht van één van onze bekende moderne schilders, en hem oningelijst op tafel gelegd. De volgende dag ging mevrouw boodschappen doen en toen zij thuiskwam

[p. 89]

zei haar werkster stralend: Jantje is toch zo zoet geweest, ik heb hem een potlood gegeven om die tekening van hem, die op tafel lag, af te maken. Daar lag de fraaie litho nu, volgekrast met Jantjes potlood. Geschrokken belde mevrouw de schilder op en vroeg hem of ze alsjeblieft tegen kostprijs nog zo'n litho mocht hebben. De schilder weigerde gepikeerd. Het schijnt dat het dit laatste was dat de werkster ervan overtuigde dat zij met werkelijke kunst te maken had gehad.