Met verschuldigde hoogachting

[p. 90]

Uit!

De slopendste, maar ook de langdurigste verhoudingen zijn die tussen twee mensen die het weliswaar niet met elkaar uit kunnen houden, maar die het evenmin lange tijd met elkaar ‘uit’ kunnen houden. Blijkbaar zit wat ze bindt zo onlosmakelijk vast aan wat ze uit elkaar drijft, dat hun samenleven zich alleen in de korte perioden tussen het ene haastige vertrek en het volgende afspeelt.

Het vertrek zelf gaat meestal gepaard met het dichtslaan van een deur, waarna de vertrekkende partij óf veinst het verzoek de trap weer op te klimmen niet te horen, óf het scheldwoord dat hem van boven meegegeven wordt, met een nog wat klinkender vanuit de portiek pareert. De achtergebleven partij haalt daarop diep adem, ter demonstratie van opluchting, en loopt dan, schijnbaar gedachteloos, in gematigd langzame pas naar het raam om dat omhoog te schuiven. Tegen die tijd echter is de straat al verlaten. Het regent, een man loopt met een fiets aan de hand over de brug. Hoe komt hij aan die fiets? Maar nee, het is hem niet.

Het verdere verloop hangt nu geheel en al van timing af, en het is op dit gebied dat de grootste fouten gemaakt worden. Laten wij zeggen dat de vertrokken partij, voortaan v.p. te noemen, zich weliswaar misdragen heeft, maar dat de schuld van zijn vertrek bij de achtergebleven partij (a.p.) berust, op wier instigatie (commando, welgemikt zwaar boekwerk, etc.) hij het huis verliet. Hoewel het initiatief hem dus in eerste instantie uit handen genomen werd, krijgt de v.p. vanaf het moment van zijn vertrek de leiding in handen: hij is aan zet. Wat immers kan de a.p. (nog zo kort tevoren de Wegsturende Partij) nu nog doen? Tenzij zij op haar beurt vertrekt (maar op wie zou dat indruk maken?), kan zij slechts wachten, bij radio, krant of afwas, en ten bate van het ongeïnteresseerde meubilair blijk geven van haar supreme onverschilligheid en/of opgewektheid. Nu ja, zij kan haar hoofd nog terugtrekken wanneer zij (toevallig uit het raam hangend) de v.p. om de hoek ziet aankomen.

Maar nu de timing. De v.p., (nu veranderd in Teruggekomen Partij) kan, door regen of goede wil gedreven, reeds binnen een half uur de trap weer opklimmen. Zo iets brengt de zaak soms

[p. 91]

tot een minnelijke schikking, maar indien er meer van regen dan van wil sprake was, leidt het in de regel tot hernieuwd vertrek, nog vóór het theewater goed en wel kookt. Hij kan, wanneer hij genoeg geld voor café of bioscoopbezoek bij zich heeft, zijn terugkomst vier uur uitstellen. Daarmee geeft hij de a.p. echter de gelegenheid haar tevredenheid over zijn terugkomst te maskeren met het zo gerechtvaarde verwijt over weggesmeten geld, of tergende ongerustheid. Een terugkomst biedt op deze manier weinig voordeel.

Alleen de ervaring leert. Na veel vallen en opstaan bereikt de verhouding van Komen en Gaan ten slotte haar topvorm. Immers, het punt wordt dan bereikt waarop het ‘uit’ is. Nemen wij aan dat het de a.p. is, die verklaart dat het voor eeuwig, en nog lang daarna, uit is. Wezenlijk is dit niet, aangezien het kenmerk van de verhouding van K. en G. juist Egt in de onduidelijkheid aangaande wie, wie kwijt wil. (Zo is mij een geval bekend waarbij de initiatiefnemende partij een brief ontving met de mededeling: ‘aangezien u zo waardeloos bent om het uit te maken, maak ik het hierbij met u uit’.) Het hangt nu af van de omvang van de woede en de drukte der bezigheden, hoelang men erin slaagt de gedachten aan de afwezige kort en kwaad te houden en het contact te vermijden. Gedurende deze tijd zou men met genoegen het vliegtuig, dat in de zomer het woord uit langs onze blauwe lucht sleurt, boven elkaars huis laten cirkelen, men weet echter met hoe men er aan moet komen. Vroeg of laat zet niettemin de spijt in, die zich tot dan zo succesvol achter de woede verborgen had. Wat nu te doen, doorzetten? Natuurlijk, doorzetten. De verhouding was er immers één waarbij het uitraken van begin af aan onvermijdelijk was?

Dit echter is juist wat op een volgende dag ineens in ander Echt gezien zal worden. Immers, kan niet met hetzelfde recht gezegd worden, dat het er bij deze verhouding van begin af aan inzat dat het weer ‘aan’ zal raken? Meer heeft men niet nodig. Wie het eerst op het idee komt, grijpt, waar ook ter wereld, te land, ter zee, of in de lucht, naar de pen en schrijft: Hoe gaat het met je, met mij gaat het goed.