Met verschuldigde hoogachting

[p. 92]

Schrijven

Ik was absoluut van plan ermee op te houden. Ik had er genoeg van, het schrijven hing mij tot de knieën de keel uit. Ik doe het alleen nog maar voor het geld, zei ik mij, en wat je alleen voor geld doet is prostitutie; dan liever een boek vertalen, daar hou je je kleren tenminste bij aan, als u begrijpt wat ik zou kunnen bedoelen, en het kost je ook niet de zenuwen, schrijven: bah. Zo voelde ik mij en ik kreeg er iets van: allerlei pijnen, storingen, slapeloosheden en het irriteerde mij al als er een stoel omviel. Kortom, en volgens een door mij persoonlijk gedroomd en de wereld hierbij ter overname aangeboden woord, een acute aanval van chimerische ziekte. (Eerlijk gezegd: nu ik dit schrijf, komt het allemaal weer tamelijk erg boven - ik moet het kort maken. Bovendien gaat mijn pijp uit.)

Het coïncideerde allemaal nogal tamelijk slecht met de twee rijksdaalders opslag die ik tegelijk met het gehele volk voor mijn bijdrage tot het nationale produkt kreeg. En met die berispende brieven die ik op mijn laatste stukje mocht ontvangen. Maar die nadelen wogen met geen kilo's op tegen de opluchting die een normaal en menslievend bestaan beloofde. Ik begon de mensen weer met iets vriendelijks, ik bedoel zonder ze uitgesproken weg te kijken, te ontvangen en ik overwoog zelfs al gezelschapsspelen, om de avonden te vullen. Zelfs de verloving van Irene het ik langs mijn koude winterkleren glijden - wat had ik daar vroeger, toen ik nog schreef, niet allemaal over te zeggen gehad! (Nu we het er toch over hebben: lijkt zo'n troon u niet afschuwelijk? Al die tanks die je moet inspecteren, de stenen die je moet leggen in de regen of tussen de leerlingen van de verpleegstersschool, de kruiperige taal die je maar aanhoren moet, die vreselijke studenten of marinemensen die je ‘adopteren’, al dat ontvangen, bezoeken en te water laten, aan de zijde van steeds de oudste, de lelijkste en door gefrustreerde eigenwijsheid meest kromgebogen notabel van dit of van dat - geen normaal mens zou het willen, al kreeg hij er twee en een half miljoen gulden per jaar voor, zoals koningin Juliana. [De president van de vs krijgt maar 100.000 dollar, maar die hoeft het ook niet z'n leven lang te doen.] Dit spreekt allemaal vanzelf, maar het vreemde is nu dat wij de laatste tijd onontkoombaar

[p. 93]

de indruk hebben gekregen dat die koningen en hun familieleden en pretendenten [prins Hugo maakt de betekenis van het woord pretentie zo goed duidelijk, vind ik], werkelijk prijs stellen op hun troon. Dat is onbegrijpelijk en ik heb het, tot ik met eigen oren hoorde dat de ministers er zes uur over deden om een tweede keuze kandidaatje van de troon af te houden, ook nooit geloofd. Want voor het geld, al is dat natuurlijk meegenomen, hoeven ze het niet te doen, vooral de Oranjes niet, want die hebben al genoeg. En voor de macht ook niet, want die hebben ze niet, prins Bernhard mag niet eens iemand aanrijden of hij wordt gedwongen er in zijn memoires bij zeggen dat het zijn schuld was. Waarvoor dan wel? Mijn vriend de socioloog zegt dat het iets met de tafelorde te maken heeft. Die mensen hebben natuurlijk hun eigen referentiekader en daarin telt het naast wie je zitten mag en achter wie je binnenkomt. Net als bij ons. En als je een echte, werkende troon zelf hebt of je vader of moeder heeft er één, dan zit je vooraan en de koningin van Engeland zendt een familielid om naar je te kijken als er iets bijzonders is, of ze komt zelf. Trouwens wie weet denken deze wonderbaarlijke edelen over ons nog wel als in de historische romans, hun elf miljoen zielen, hun ‘volk’.)

Kijk, dit was nu werkelijk mijn bedoeling niet, ik wou helemaal niet meer schrijven, en zeker niet over Irene. Hoogstens misschien wou ik u zeggen dat de sigarenwinkelier op de hoek (dezelfde die in de eerste helft van januari zo verschrikkelijk bloosde toen zijn zesjarige dochtertje in de winkel verklaarde: pappie rookt nu niet meer) één van zijn twee etalages vol opgezette vogels van diverse pluimage en een opgezette aap gezet heeft, waaruit je volgens mij toch iets kunt afleiden, niet alleen over de bloei van het tabakswezen, maar ook over het soort van instincten die mensen tot de handel in rookartikelen drijven, al zijn daar natuurlijk ook heel eerbiedwaardige ex-rijwielkampioenen onder, die tegen niemand iets hebben. En zo zie ik wel vaker wat waarvan ik alweer denk: jammer eigenlijk dat ik ophield met schrijven. Misschien was het een overhaast besluit, maar ik vind altijd: als het niet overhaast is, dan is het ook eigenlijk geen echt besluit, maar gewoon overmacht.