Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het schouwtoneel des doods (1726)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het schouwtoneel des doods
Afbeelding van Het schouwtoneel des doodsToon afbeelding van titelpagina van Het schouwtoneel des doods

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (3.01 MB)

XML (0.48 MB)

tekstbestand






Genre

poëzie

Subgenre

verhalen


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het schouwtoneel des doods

(1726)–Salomon van Rusting–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 136]
[p. 136]
 
Dus voer Godts Zoon van hier ten troon.


illustratie

 
Hier valt geen wondre knoop te ontwarren.
 
Door lydzaam- en gehoorzaam-hyt,
 
Ryst me opwaarts hoger als de starren:
 
Dus leeft men eeuwig en altyt.
[pagina 137]
[p. 137]

Dooden dans. Christi Hemel-vaart. Achtste Plaat.

 
DE wet, waar aan het Volk der Joden streng gebonden,
 
En vast verknogt was, mits hun wederspalt, en zonden
 
Verstrekte een slaverny, en ygentlyke straf,
 
Een schets, waar door het geen toekomstig was, hen af
 
En voorgebeelt was, als een schaduw. Door Propheten
 
Gods afgezanten, had hen God genoeg doen weeten
 
De tyd, de plaats, en wys, wanneer, en waar, en hoe
 
Hy hen dien last, en straf ontneemen woud: hier toe
 
De man, door teekenen, doen kennen, die 't verrigten
 
En die hen, van die wet des dienstbaarheit verlichten
 
Ja gants ontlasten zoud. Hun booshyt had de schult,
 
Dat zy niet speurden, dat de gantsche wet vervult
 
Was, door Jesus: zo ook, dat zy niet konden merken,
 
Aan al de meenigte van zyne wonderwerken
 
Geboorte, en teekenen, die waarlyk over een
 
En zamen stemden, met het geen van hem voor heen
 
Gezeit was, dat hy zelf de man was, Gods beminden
 
En welgeliefden zoon, die hen des wets ontbinden
 
Moest, en het zuiver lam zyn, dat ten offer, voor
 
De zonden van het volk geslagt moest zyn. Maar, door
 
Propheten, was dit volk zeer zelden te overtuigen.
 
Hun steenen hart liet zig vermurwen nog verbuigen,
 
Jerusalem was van outs af aan gewent
 
Gods afgezanten, hoe baarblykelyk bekent,
[pagina 138]
[p. 138]
 
Door steenigen, en andre afgryselyke dooden,
 
Van kant te helpen, en van 't aardryk uit te rooden.
 
Men agte daar Gods leer en wil en woort niet meer;
 
Maar ider leefde en deed veel meer na menschen leer:
 
Schoon God hen zeide, dat zy te vergeefs hem eerden,
 
Die 't volk, door leringen, geboon der menschen leerden:
 
Maar Gods wil wierd verschopt; en wie 't hen zei, ontbloot
 
Van 't leven: endlyk wierd Gods zoon ook zelf gedoot.
 
Het teeken, dat hy op den darden dag verryzen
 
Zou, was geschiet: men had nu stof om God te pryzen:
 
Het was hen, door de wagt, klaarblyklyk aangebrogt:
 
Maar neen: die wiert, door hen, met gelt, noch omgekogt,
 
Om zelfs de waarheit, door een schelms-verdigte loogen,
 
Te dempen; want men wou de waarheit niet gedoogen.
 
Men gaf zyn leerlingen de schult, van 't graf berooft
 
Te hebben: deze die nu zworven zonder hooft,
 
En zelve 't graf, ontbloot van hunne meester, vonden,
 
Begrepen zelf niet, wat zy daar van denken konden,
 
Of zouden. Twee van hen, dien zelven dag, na 't vlek
 
Van Emmaus gaande, was hun onderling gesprek,
 
Met droefheit, van al die nu voorgevallen zaaken.
 
Jesus, terwyl zy met malkandren daar van spraken,
 
Quam by hen, en ging met hen, zeggende: wat syn 't
 
Voor redenen, die gy verhandeld? waarom schynt
 
Gy droevig? 't antwoort was (wyl hen 't gezigt gehouden
 
Wiert, op dat ze hem zo haast nu nog niet kennen zouden)
[pagina 139]
[p. 139]
 
Zyt gy alleen dan in Jerusalem een vreemt,
 
Dat gy niet weet, nog van die dingen niet verneemt,
 
Die deze dagen daar geschiet zyn? zelf ook gener?
 
Hy vroeg: van welke? van Jesus den Nazarener,
 
(Was 't antwoort) een Propheet, een waardige Gods tolk,
 
Vol kragt, in woort, en werk, voor God, en voor het volk,
 
Door d'overpriesteren, en oversten, ten oordeel
 
Des doots, gelevert en gekruist: wy hadden 't voordeel
 
Van hem gehoopt, dat hy die was, die Israël
 
Verlossen zou: en dit baart ons te meer gequel,
 
Dat wy de darde dag na zyn begraving tellen.
 
Ook zyn 'er vrouwen, die ons dof gemoet ontstellen,
 
Die dese morgen, vroeg, in 't graf ge weest zyn, daar
 
Sy hem niet vonden, maar wel engelen, die haar
 
Verzekerden, dat hy niet doot was, maar nu leefde:
 
Waar op dan zommigen van d'onzen daarwaart streefden,
 
En vonden hem niet in het graf, daar hy gelegt
 
Was; maar wel zulks, als hen door 't vrouwvolk was gezegt.
 
Dit was de zamenspraak. Dit's oorzaak onzer smarten.
 
Als toen sprak Jesus: o gy trage en onverstandige harten
 
In aan te nemen, al het gene, dat u, door
 
Soo veel propheten, was verkondigt, lang te voor:
 
Moest niet de Christus al die dingen, die ze hem deden
 
Verdragen, lyden, en alzo ten glorie treden?
 
Doe heeft hy hen, het geen van hem was voorgesegt,
 
Verklaart, en na den zin volkomen uitgelegt,
 
Beginnende van Moses en alle de Propheten!
 
Deed hy 't hen alles, kort, dog klaar, en bondig, weten.
 
Nu quamen zy by 't vlek van Emmaus; en hy dee
[pagina 140]
[p. 140]
 
Als wou hy verder gaan: maar zy, niet wel te vree
 
Hier meede, dwongen hem met reeden; en zy zeiden:
 
Blyft by ons! 't wort te spade om van ons af te scheiden.
 
't Is by den avont, en de dag is reets gedaalt,
 
Vermits de zon van ver maar langs het aartryk straalt.
 
Hy ging dan met hen in. 't Gebeurde, doe men eeten
 
Zou, als hy met hen aan de taaffel was gezeeten,
 
Nam hy het broot, en dankte, en brak 't, en gaf het haar.
 
Nu wierd hy, door het broot te breeken, openbaar
 
Door hen gekent: maar hy is haar gesicht ontkomen.
 
Doe zeiden zy, als door verbaastheit opgenomen:
 
Brande onze harten niet in onzen boesem, bei,
 
Als hy ons op de weg de schriften open lei,
 
En anders met ons sprak? zy nu, ten eersten, gingen
 
Te rug, weer na de Stad, daar zy die wondre dingen
 
Verkondigden, aan d'elve, en d'andren, die by een
 
Vergadert waren: dog, daar wiert aan alles geen
 
Geloof gegeven. Doe de duisternis genadert
 
Was, en de broedren, in een huis, by een vergadert,
 
In goede menigte, en de deur vast in het slot
 
Gesloten hadden, om de vrees voor 't boze rot
 
Der Joden, quam Jesus in 't midden van hen allen:
 
Zy wierden, hier door, van de schrik, en vrees, bevallen,
 
En meenden, dit was nu voorzeker wel een geest.
 
Maar hy sprak tot haar: waar voor zyt gy dus bevreest?
 
Hoe kunt ge u harten dus beklemmen, en ontroeren?
 
(Wat laat ge u, door een losse en ydle waan, vervoeren,
 
Als zaagt ge een spook, of geest, van 't onderaarts gewelf)
 
Ziet hier myn handen, en myn voeten, ik ben 't zelf.
 
Besiet my! tast my aan! een geest heeft vlees nog benen,
[pagina 141]
[p. 141]
 
Gelyk gy siet dat ik die heb. En strak, met eenen,
 
Toonde hy zyn handen, en zyn voeten, gants doorwond:
 
En als hy hen, door vreugt, nog ongelovig vond,
 
Vermits hy niets, tot hun vernoeging, wou vergeeten,
 
Sprak hy dan weder: hebt gy hier niet iet wets te eeten?
 
Doe gaven ze hem een stuk van een gebraden vis,
 
En honing-raten. Hy, tot hun verzekernis,
 
Nam 't vlytig aan, en at het, voor hun aller oogen.
 
Doe zyn zy, tot geloof, met grote vreugd, bewoogen:
 
Maar hy verweet hen hun hartnekkig ongeloof;
 
Om dat zy sig, met hart, en ooren, beide, doof
 
Gehouden hadden, voor die hem, na hy vereezen
 
Was, hadden zelf gezien; als of 't bedrog mocht weezed.
 
Dit zyn de woorden, zei hy, welke ik tot u sprak,
 
Als ik noch met u was, in 't velt, en onder 't dak:
 
Dat alles, wat van my, door Moses, de Propheeten,
 
En in de Psalmen, is beschreeven om te weten,
 
Vervult moest worden. 't Was hen meer als eens herhaalt,
 
En, door de Schriften, net na 't leven afgemaalt,
 
Maar niet begrepen, Hy heeft hen 't verstant ontbonden,
 
Op dat zy klaarlyk al de schriften wel verstonden.
 
Dus staat'er, zei hy, en de Christus moest die pyn
 
En smaathyt lyden; wyl de Schrift vervuld moest zyn;
 
En op den darden dag weer opstaan uit den doode
 
('t Was, tot vervulling van de Schriften, zoo van noode)
 
Zo ook, dat namaals, in zyn naam, in 't algemeen,
 
Bekeering en ontslag van zonden, ider een,
[pagina 142]
[p. 142]
 
En alle volkren, moest gepredikt zyn, en binnen
 
Het groot Jerusalem, den aanvang, eerst beginnen:
 
Gy lieden zelve zyt getuigen: ge hebt gehoort
 
Al deeze dingen, lang voor heen, van woord tot woord.
 
Doe dit geschiedde, was hier Thomas, een van de elve,
 
Niet by: zy bootschapten hem dan: wy hebben zelve
 
Den Heere Jesus, gehoort, gesprooken, en gezien.
 
Maar Thomas antwoorde, en sprak tot hen: indien
 
Ik zelf, zyn handen, en daarin, het spykerteeken,
 
Niet koom te zien, en daar myn vingren in te steeken,
 
En ook myn hant niet in zyn zyde steek, gewis
 
'k Zal noit gelooven, dat u zeggen waarheit is.
 
Maar, na acht dagen, als doe zyn disciplen weder
 
Vergadert waren, en daar Thomas by, gereder
 
In ongeloof, als oit, de deur gesloten, vry
 
Voor iets van buiten; quam Jesus zelve hier by,
 
En stond in 't midden, zeggende vreede zy u lieden!
 
Om Thomas nu zyn hulp, uit ongeloof, te bieden,
 
Sprak hy tot hem: komt, brengt u vinger hier! beziet
 
Myn handen! steekt u handt in myne zyde, zyt niet
 
Meer ongelovig, maar gelovig! Thomas ziende
 
Nu niet meer ovrig, dat tot stof van twyffel diende,
 
Gaf nu ten antwoord, met een gants verbaasde stem.
 
Myn Heer en mynen God! doe sprak Jesus tot hem.
 
Gy Thoma, hebt gelooft, om dat gy, met u oogen
 
My hebt gezien: 't gezicht heeft u daar toe bewoogen:
 
Gelukkig zyn ze die niet zien, en nochtans mee
 
Geloven zullen, Doe is 't namaals, aan de zee
[pagina 143]
[p. 143]
 
Tiberias, gebeurt, daar zyn disciplen visten,
 
En heel die nacht hun tyt vergeefs daar mee verk wisten,
 
Dat in de morgenstont Jesus, daar staande op strant,
 
Riep: kindertjes! hebt gy een toespys by der hant?
 
Zy riepen: neen! en hy weer, willende hem verblyden,
 
Riep: werpt het visnet uit, en vist ter rechter zyde
 
Van 't Schip; en daar zult gy 't bevinden, zoo als 't hoort!
 
Zy wurpen dan het net aan stuurboort buiten boort,
 
En konden 't, mits de vangst, niet weder tot zig trekken.
 
Nu quam Joannes, hem, die zeegende, te ontdekken;
 
En zei tot Petrus: 't is de Heer. Door dit verstant
 
Sprong Petrus buiten boort, en zwom terstond aan 't land,
 
Om by zyn Heer te zyn, en liet voor zyn gezellen
 
De zorg, om 't schip, aan strant, omtrent twee hondert ellen
 
Van boort af, met het net te slepen. Zyn verlangst
 
Was grooter na zyn Heer, als na de groote vangst.
 
Als d'andren ook dan, met het schip, te lande, zaamen
 
By hunnen goeden Heer, verbaast van blydtschap, quamen,
 
Was daar al vuur, en vis daar op, en broot daar by.
 
Doe sprak Jesus tot hen: brengt van die vis, die gy
 
Nu strak gevangen hebt, om daar van op te dissen!
 
De vangst was hondert drie en vyftig grote vissen,
 
Die Petrus, met het net, gants zonder ramp of quaal
 
Op 't lant trok; en Jesus deed hen het middagmaal
 
Daar by hem houden; en is daar by hen gebleven.
 
Hy nam het broot dan, en hy heeft het hen gegeven,
 
Na zyn gewoonte, als ook de vis, met een zeer goet
[pagina 144]
[p. 144]
 
En vrindlyk wezen, als een goeden vader doet.
 
Na 't middagmaal wou juist zyn spraak tot Petrus wezen,
 
Dus: Simon, Jona zoon, mint gy my meer als deze?
 
Ja Heer (sprak hy) gy weet het dat ik u bemin.
 
Jesus dan zy hem: weyd myn lamren! in dien zin
 
Vroeg hy ten tweedemaal, met uitgedrukt begeeren:
 
Gy Simon, Jona zoon, hebt gy my lief? ja heere
 
(Sprak Petrus) en gy weet dat ik u lief heb. Hoed
 
Myn schaapen, sprak Jesus; en vroeg op staande voed
 
En voor de dardemaal; ook dat hy niets vertoefde
 
Gy Simon, Jona zoon, bemint gy my? 't bedroefde
 
Nu Petrus, dat hy hem ten darde maal zulks vroeg;
 
Dies gaf hy te antwoordt, met een stem, bedrukt genoeg:
 
Heer! gy weet alles (en kent myn hart van binnen)
 
Gy weet ook, dat ik u bemin, met al myn zinnen.
 
Jesus sprak weder: weyd myne schaapen! en heeft hem
 
Zyn doot, aan 't kruis, verbeelt, met een verstaanbre stem.
 
Doe zei hy: volgt my! en hy ging hen elders leiden;
 
En heeft hen zeekre berg, in Galileen, bescheiden,
 
Daar hy begeerde, dat de broederschap hem zou
 
Gaan vinden; wyl hy daar weer by hen wezen wou.
 
Hier quamen de Elve dan, met hoop en zorg belaaden,
 
Ontrent dien berg: en als ze hem zagen, zoo aanbaden
 
Ze hem. Sommige van hen dog twyffelden. Hy brak
 
Die twyffel moedigheit; quam by hen staan, en sprak
 
Tot al de Broedren, die zig daar te samen schaarden:
 
My is gegeven, in den Hemel, en op Aarde,
[pagina 145]
[p. 145]
 
Volkomen magt. Gaat heen door al de werelt: leert
 
En onderwyst al 't volk, op dat het zig bekeert!
 
Ik zende u, zo als my myn vader heeft gezonden.
 
Het Euangelium zult ge ieder een verkonden;
 
Hen dopende, in de naam des Vaders, en des Zoons,
 
En Hyl'gen Geestes (en bekreunt u niet des loons,
 
Agt op geen onderscheyt van Hydenen en Joden)
 
Leertze onderhouden al wat ik u heb geboden,
 
In al de Landen die ge u leven lang doorloopt.
 
Wie dat gelovig zal geweest zyn, en gedoopt,
 
Sal zalig worden; maar wie niet gelooft, verdoemt zyn.
 
Dat zal den volkren voor gesprooken, en genoemt zyn.
 
Hy had te voren, als hy by hen had geweest,
 
Hen aangeblazen, en hen doen den Hyl'gen Geest
 
Ontfangen, en gezeid; wiens zonden zy vergeeven,
 
Of houden zouden, zulks zou in den Hemel, eeven
 
Alzoo geschieden. Nu hier na gebeurden het, tot
 
Jerusalem, doe zy al daar, op zyn gebodt,
 
Vergadert waren, dat ze hem vraagden, als zyn knegten,
 
Of hy 't ryk Israëls nu weder op zou regten?
 
Maar hy sprak tot haar, het komt u niet toe, de tyt
 
Te weten, noch ook zelf niet die gelegenthyt,
 
Die zelf de Vader heeft gesteld in zyne magten.
 
Maar gy zult van om hoog des Hyl'gen Geestes kragten
 
Ontfangen, kort hier na, dies blyft gy in de Stad
 
Jerusalem, en verlaat die niet, voor dat
 
Gy aangedaan zult zyn met andre kragt van booven.
 
Verwagt dien Geest daar, die de Vader doet belooven.
[pagina 146]
[p. 146]
 
Gy zult getuigen zyn in heel Jerusalem, ja
 
Door gans Judea, door geheel Samaria,
 
En tot aan 't uyterste der aarde. Dit nu zeide
 
Hy hen uitdruklyk; als wanneer hy haar geleide
 
Na buiten, tot ontrent Bethanien: alwaar
 
Hy op de Olyfberg ging; zyn handen ophief; haar
 
Zyn zegen gaf, en van haar opvoer in den hoogen
 
Regt op, ten Hemel; tot een wolk hem, voor hunne oogen,
 
Onzigtbaar maakte. Hier nu trok hy van haar af
 
Ten Hemel, als hy hen zyn laatsten zegen gaf.
 
Hier kon geen twyffel zyn. Zy zaagen 't openbaarlyk.
 
Zy zagen 't alle, mits het helder dag was, klaarlyk.
 
Ze aanbaden hem, terwyl hy opvoer. Hun gesigt
 
Geleide hem opwaarts, en bleef daarwaarts heen gerigt,
 
Zo lang zy, met het oog, hem, opwaarts, volgen konden.
 
Terwyl zy dus, hem na, ten Hemel zagen, stonden
 
Twee mannen by hen, gants in zuiver wit gewaat
 
Gekleet; en zeiden tot de broederen: wat staat
 
Gy Galieeërs dus ten Hemel op te staaren!
 
Dezelve Jesus, die van u is opgevaren
 
Tot in den Hemel, zal alzoo, gelykerwys
 
Als gy gezien hebt hem die vaardige Hemel-reys
 
Aanvaarden; zo gelyk hy nu is opgenomen,
 
Te zyner tyd, weer van omhoog, beneden komen.
 
Doe keerden zy, vervult van blytschap, weder naar
 
Jerusalem, maar eene sabbaths reys van daar,
 
Al d'elf Disciplen, en de broedren, en de vrouwen,
[pagina 147]
[p. 147]
 
En Jesus moeder, met een ernstig vertrouwen
 
Volhardende in 't gebedt, onthielden zig te gaar
 
Eendragtig, vreedsaam, in den Tempel, by malkaar.
 
 
 
ô God! u mogenthyt, en goethyt, zyn on-endig.
 
Helpt ons, u Schepslen, wy zyn zonder u, elendig.
 
Doet ons herleeven, om u goedertieren aart!
 
Ay voert ons Hemelwaart door Christi Hemel-vaart.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken