Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

Regelnummers proza verbergen

Van ·xij· vrochten des Sacraments. C. CXXII.

5Die ierste vrocht es caritate te Gode ende tote alien men- 6schen. Die andere vrocht es inneghe godleke vroude, die 7niemen ave nemen en mach. Die derde vrocht, dat es die 8vrede ons Heren, dien niemen ontsaten noch verstoeren en 9mach⁽¹⁾. Die vierde vrocht, verduldicheit, die niemen met 10doeghene verladen en mach⁽²⁾. Die vijfte vrocht, dat es 11lancmoedicheit, die met ghestadeghen moede alles doeghens 12ende alle dine verbeidt⁽³⁾. Die sente vrocht, dat es goetheit, 13die gheen quaet in hare ghedoeghen en mach. Die sevende 14vrocht, dat es goedertierenheit, die tote allen doechden es 15bereet, ende in der noet niemene ave gaen en mach⁽⁴⁾. Die 16achtenste vrocht, dat es sachtmoedicheit, die alle dinc effene 17ende sonder abolghe dreecht, ende die en gheen onghelijc 18ute den mensche verdriven en mach⁽⁵⁾. Die neghende 19vrocht, dat es gheloeve, een ghewarech fundament alre

(1) Sur. Tertius, pax Domini, quam perturbare nemo potest.

(2) Sur. Quartus patientia, quae nullis afflictionum oneribus opprimitur aut vincitur.

(3) Sur. Quintus, longanimitas stabili ac firmo animo omnem afflictionem et omnia sustinens.

(4) Sur. Septimus, benignitas, quae ad virtutes omnes prompta et parata est, et in necessitate neminem deserit.

(5) Sur. Octavus, mansaetudo, quae aequabiliter et absque indignatione omnia suffert, quaeque nullis rebus adversis ex homine expelli se patitur.

[p. 165]

1doechde ende alre heilecheit, dat gheene creature⁽¹⁾ met 2valschen lichte, noch met gheenre behendicheit, in twivele 3ochte in wane buten den gheloeve verleiden en mach. Die 4tiende vrocht, dat es ghematicheit⁽²⁾; si gheeft den mensche 5een oetmoedich rijp wesen van buten⁽³⁾, ende een wel 6ghesaedt ghemoede van binnen⁽⁴⁾; ende si laet hare met 7cleinre noedorft ghenoeghen, ende si besludt de begherte 8jeghen alle onordene overdaet ende overtollecheit⁽⁵⁾. Die 9ellefste vrocht, dat es continencie, een wederhouden ochte 10een bedwanc alle der ghelost ende alle der gheneichtheit in 11siele ende in lijf, die ongheordent es ende Gode contrarie 12ende den doechden. Die tweellefste vrocht des gheests, dat 13es suverheit, een verhaven herte⁽⁶⁾ dat heme oefent in ons 14Heren doeghen⁽⁷⁾, ende daer mede verbeelt es ende doer- 15gaen⁽⁸⁾, ochte een bloet verstaen daer God inne licht met 16hemelscher claerheit⁽⁹⁾.

17Dit sijn de ·xij· vrochte die wi ontfaen, alse wi ons Gode 18gheheel gheven, ende in hoegher weerdicheit dat sacrament 19ontfaen. Wille wi aldus Gods ghesmaken, so moete wi heme 20voeden in ons een gheesteleec leven dat heilich si⁽¹⁰⁾, ende 21dat leven moede wi voeden met reinre ghesonder spisen, dat 22sijn heileghe werken wel ghewracht, sonder dolinghe. Ende

(1) Sur. quamque nulla creatura quovis fallaci ac fictitio lumine, enz.

(2) Sur. Decimus, modestia.

(3) Sur. quae foris quidem hominem banè maturum, compositum ac humilem efficit.

(4) Sur. et intùs animum praestat sedatum et tranquillum.

(5) Sur. atque ab omni inordinata superfluitate et abundantia refrenat et continet appetitum sive concupiscentiam.

(6) Sur. cor sublevatum.

(7) Sur. in Dominica sese passione exercens.

(8) Sur. cujus etiam imagines sibi habet impressas, eaque penetratum est.

(9) Sur. aut nudus intellectus, in quem Deus coelesti claritate irradiat.

(10) Sur. vitam illi intra nos spiritalem, eamque sanctum alamus oportet.

[p. 166]

1hier ave leest men eene figure in Levitico, dat es in den 2boeke der sacrificien. Daer leest men aldus, dat onse Here 3ondersceet gaf den Joden, welke spise hen onreine waren, 4ende welke hen reine waren van beesten, van vesschen, ende 5van voghelen⁽¹⁾. Maer dese spise, die den lichame voedt, die 6en roert ons niet⁽²⁾; want sijn wi reine van sonden, so sijn 7ons alle dinc reine die God ghemaect heeft tote onser noet- 8dorft⁽³⁾. Maer dat den Joden gheboden was lijfleec te doene, 9dat es ons gheesteleec gheboden: ende hier omme wilt God 10dat wi ghespijst werden buten ons⁽⁴⁾ overmids uutwendeghe 11goede werke, ende binnen ons overmids devocien ende 12inwendeghe ufeninghe, ende boven ons overmids een scou- 13wende aencleeven ane Gode⁽⁵⁾. Ende aldus werde wi met den 14werkenden levene ghespijst⁽⁶⁾, ende wandelen met den bees- 15ten op der eerden, eest dat wi leven de ghebode Gods. Ende 16met den inneghen levene werde wi ghespijst onsen 17inkeere⁽⁷⁾, alse wi swemmen met den vesschen in de watere 18der gracien, daer wi Gods ghesmaken ende sijnre menech- 19fuldegher gaven. Maer met den scouwenden levene werde 20wi ghespijst, alse wi vlieghen met den voghelen, boven onse 21verstaen, in die locht der claerheit Gods. Ende aldus es onse 22wandelinghe ende onse gheesteleke spise drivoldich, daer 23wi Gode inne behaghen moghen ende ewech leven verdienen. 24Maer wi moeten proeven ende merken welke werke dat reine 25sijn ende ons gheorloeft, ende welke onrcine sijn ende ons 26verboden.

(1) Cfr. Levit. 11.

(2) Sur. Verùm quatenus cibus ad corpus tantùm pertinet, nihil haec ad nos spectant.

(3) Cfr. Tit. 1, 15.

(4) Sur. foris.

(5) Sur. et supra nos contemplativa ad Deum adhaesione pascamur.

(6) Sur. Ita nimirum vita activa alimur, et cum bestiis gradimur in terra.

(7) Sur. Et in nostrà introversione vita interna pascimur.