|
| |
| |
| |
Glossarium.
Het eerste cyfer verwyst naer de bladzyde; het tweede, naer den regel. Vkl. beteekent verklaerd; Vglk. heteekent vergelyk.
| |
A.
| Abis, onz. afgrond, van het latynsche abyssus, 57-29. Vglk. 228-3. |
| Abt, m. vader; in plur. abde, van het latynsche abba, 15-11. Vglk. 83-22. |
| Ach arme! interjectie, och arme, heu! 73-19. |
| Achten, intransitief gebruikt met den genitivus, 149-11; 199-15. |
| Achtersprake, vr. achterklap, 80-11. |
| Achtsam, adj. achtgevend, bekommerd, met den genit. 78-12. |
| Aenbeden, trans. aenbidden, 18-20; 20-16; 25-19; 198-7, enz. |
| Aengeenocht, part. verknocht, 183-12. |
| Aer, m. adelaer, arend, aquila, 101-13; 176-28. |
| Afgrondich, adj. grondeloos, 127-16. |
| Afgrondicheit, vr. grondeloosheid, abyssus, 134-16; 227-13. |
| Aflaten, intr. staken, ophouden, 77-20. |
| Aysieren, reflexief gebruikt, zich vervrolyken, zich gemak of genoegen geven, 238-5. Zie De Vries, Glossarium op den Lekenspieghel. |
| Al, expletief gebruikt, 13-10. Vglk. 43-6; 48-29; 49-18; 194-6. |
| Al, substantief, in genit. alles, 74-2; 136-5; 155-25. |
| Alheit, vr. geheelheid, 59-2. |
| Alhoewel, conj. tametsi, 4-2; 13-8. |
| Alinde, ballingschap, exilium, onzydig gebruikt, 73-18 var. |
| Alindich, adj. ellendig, miser, 189-10. |
| Alindicheit, vr. 189-1. |
| Al is dat sake, adv. alhoewel, 56-18. |
| Alles, genitivus van al. Zie Al. |
| Alle weghe, adv. allenzins, immer, geduriglyk, 181-7; 185-1; 194-9. |
| Alre, voor aller, 58-7; 59-11; 115-20, enz. |
| |
| |
| Alse, adv. als, wanneer, 205-4. |
| Ambacht, onz. bediening, ambt, 39-13. |
| Anchel. Vkl. 36-2. |
| Ander, adj. gebruikt in den zin van tweede, 125-6; 269-4; 270-6; 274-9, enz. |
| Ane, voorzetsel verlengd uit aen, 56-11; 57-2, enz. |
| Ane draghen, tr. Vkl. 108-4. |
| Anegripen, tr. aengrypen, met onafgescheiden voorvoegsel gebruikt, 275-23. |
| Ane scriven, tr. met den acc. rei en den dat. pers. toeschryven, 105-2. |
| Anesien, tr. aenzien, met onafgescheiden voorzetsel gebruikt, 263-2. |
| Ansel, 80-13. Vkl. bl. 36 aenteek. 3. |
| Antwerden, tr. antwoorden, 27-15. |
| Antwoerden, intr. antwoorden, beantwoorden, met den dat. pers. 17-10; 28-7; 29-7; 45-2, enz. |
| Argheren, tr. ergeren, seandalisare, 22-6. |
| Armheit, vr. armoede, 158-5. |
| Atrament, inkt, atramentum, 113-4. |
| Ave, praep. verlengd uit af, 55-25; 75-17; 77-16; 99-17; 248-22; 270-18, enz. |
| Ave nemen, tr. afnemen, onttrekken, 15-7. - Intr. afnemen, verminderen, 286-15. |
| Avens (des), adv. des avonds, 113-1 var. |
| Ave trecken, tr. af- onttrekken, 8-12. |
| Avonsterre, vr. avondster, 217-11. |
| Awech. Vkl. 129-21. |
| |
B.
| Barvoet, adv. barvoets, 149-3. |
| Bat, adv. beter, 5-2; 34-10; 36-5; 39-10; 130-25, enz. |
| Beden, bidden, 8-3; 21-16; 93-5; 117-23; 121-6. |
| Bedrucken, tr. drukken, premene, 72-3. |
| Beestelic, adj. dierlyk, 140-1. |
| Beestelicheit, vr. dierlykheid, 139-7. |
| Begheerlic, adj. het latynsche concupiscibilis, 139-17: de begheerlike cracht, in 't latyn vis concupiscibilis, Vglk. 168-10; 173-6. |
| Begheerlicheit, vr. verlangen, desiderium, 126-7. |
| Begheren, tr. het la tynsche concupiscere, 76-3; 77-14; 81-11; 85-5; 97-7; 116-19. - Intr. gebruikt met den genitivus, 24-23; 48-15. - Neutrael gebruikt, zonder regimen, 7-17. |
| Begheven, tr. verlaten, relinquere, 64-18. |
| Beghine, vr. kloosterzuster, 87-17. |
| Beghinnen, met den gen. gebruikt, 66-20. |
| Begrijp, onz. vatbaerheid, capacitas, 212-15. |
| Begripen, tr. berispen, carpere, 86-9. - Gebruikt met den genit. partitivus, capere, 47-12. |
| Behaghelheit, vr. van het adj. behaghel, thans behagelyk, gebruikt in den zin van ydel behagen, 14-3. Vglk. 273-13. |
| Behelsen, tr. omhelzen, circumplecti, 29-19; 57-16; 59-20; 98-6; 116-6. |
| Behelst, part. van het voorgaende, besloten, 56-11. - Lief in lief behelst, in 't latyn complexus dilecti in dilecto, 54-12. Vglk. 58-17. |
| Behendich, adj. fyn, subtilis, 259-2. |
| Behoeden, tr. verhoeden, vermyden, 86-2. |
| Behoef, onz. nut, voordeel, 23-9: te onsen behoef. |
| Behoeven, intr. met den genit. rei, behoefte hebben aen, noodig hebben,
opus habere, 3-14; 12-25; 19-10; 45-6; 77-26; 158-10. |
| |
| |
| Behoevet, verlengde derde persoon, 129-17. |
| Behouden, tr. 72-84: seghe behouden, zege behalen, palmam referre. |
| Beiden, intr. wachten, 218-18. |
| Beides, beids, genit. van beide, ambo, 227-17, en de var. |
| Bekennen, tr. thans erkennen, 14-12. |
| Bekennene (te), gerundieve vorm, 93-11; 240-12. |
| Bekennisse, vr. kennis, cognitio, 173-24. |
| Bekinnen, tr. erkennen, 52-2. Zie |
| Bekennen. |
| Becoeren, tr. bekoren, 27-23. |
| Belghen, reflex. gebruikt, vergrammen, gram worden, irasci, 13-7. |
| Beliën, tr. belyden, biechten, 68-1; 131-24. |
| Belijnghe, lees beliïnghe, vr. belydenis, 69-2. |
| Bem (ic), ik ben, 29-9. Zie ons Glossarium op Maerlants Rymbybel. |
| Benediën, tr. zegenen, benedicere, 20-19; 23-7. |
| Berechten, tr. verrigten, uitvoeren, 37-11. |
| Berespen, tr. berispen, 154-5; 158-13. |
| Berichten, tr. regelen, bestieren, 175-11. |
| Bernen, intr. branden, 10-15; 183-14; 185-2; 243-19. |
| Bernend, part. brandend, 25-13. |
| Berren, intr. branden, 21-13; 185-6; 252-5. |
| Berrend, berrende, part. brandend, 49-12; 55-8; 57-23; 85-5; 100-1; 115-20. |
| Berret, 3de persoon van berren, 101-4; 243-18. |
| Bescedenheit, vr. bescheidenheid, discretio, 32-15. |
| Besceernen. Vkl. 12-27. |
| Bescieten. Vkl. 201-14. Vglk. 205-4. |
| Besedt, adj. ernstig, 278-16. |
| Besteet, voor bestaet, 56-18. |
| Bests (du), gy zyt, 29-9. |
| Betruwen, betrouwen, 27-16. |
| Beva, 3de persoon praes. subj. van bevaen, voor bevangen, 70-8. |
| Bevaen, part. bevangen, 29-14; 272-16. |
| Beveet, 3de persoon, voor bevaet, van bevaen, bevangen, complecti, 108-16. Vglk. 119-1; 284-19. |
| Bevellen, tr. vellen, neêrslaen, 250-13. |
| Bevoelic, adj. gevoelig, tastbaer, sensibilis, 262-8. |
| Bevoelike, adv. op eene voelbare wyze, sensibiliter, 260-16. |
| Beweecht, part. voor bewogen, 143-6; 214-22; 284-22. |
| Beweghet, verlengd part. voor beweecht, bewogen, 211-14. |
| Bewijsde, imperf. van bewijzen, thans bewees, 256-26. |
| Bewijst, part. thans bewezen, 68-23; 127-9; 155-22; 160-2; 218-19. |
| Bewiset, verlengd part. voor bewijst, bewezen, 127-9. |
| Bi, praep. by, regeert den dat. 216-6. |
| Bidden, vragen, met den genit. rei, 81-1. |
| Bisse, vr. fyne linnen stof, het latynsche byssus, 84-16. |
| Bleven, part. voor gebleven, 142-4; 241-8; 244-7. |
| Blieken, intr. blinken, glinsteren, coruscare, 102-13; 223-4; 234-11. |
| Blickend, participael adj. glinsterend, nitidus, 48-18. - Blickende wit, glinsterend wit, 115-21. |
| Bliscap, vr. blydschap, vreugd, 10-22; 34-8; 65-5; 255-5; 257-5, enz. |
| Blixem of blixen, m. bliksem, 100-6; 101-28. |
| Bloede, adj. blood, schroomvallig, timidus, 38-4; 103-13. |
| Bloet, adj. blood, naekt, 51-8. |
| Bloyet, bloeit, met verlengde terminatie, 27-25. |
| |
| |
| Bocrane. Zie het Tabernakel, I, bl. 63, aenteek. 1. |
| Boete, beternis, baet, verligting, 7-2. |
| Bordene, vr. last, vracht, 12-14. |
| Borsten, intr. bersten, 16-2. |
| Boven, praep. regeert den dat. 138-4. |
| Brant, m. brandstok, titio, 32-8. |
| Breyde, vr. breedte, latitudo, 72-18. |
| Breke, vr. gebrek, 205-17. |
| Breken, tr. verbreken, overtreden, schenden. violare, 23-11. |
| Brinct, 3de persoon van bringhen, brengen, 75-10. |
| Broeder, zonder s geschreven in genitivo, 167-22. |
| Brulocht, vr. bruiloft, 13-19. |
| Brunet, adj. bruinachtig. Vkl. 108-14. |
| Buten, praep. buiten, regeert den dat. 167-24. |
| Buuc, m. buik, 110-9. |
| |
C.K.
| Kaens, voor kan des, met verlengden klinker, uit hoofde der aenleuning, 16-3. |
| Calenghieren, tr. straffen, bestraffen, berispen, 36-6; 39-12; 185-10. |
| Canter, m. zanger, cantor, 41-20; 44-7. |
| Carmen, intr. kermen, 73-18. |
| Chieren, tr. sieren, versieren, ornare, 34-3; 74-21; 157-9; 172-11, enz. |
| Chierheit, vr. sieraed, ornatus, 23-5; 42-4; 111-1; 135-22. |
| Choer, m. koor, chorus, 41-8; 49-19. - Vr. zangersvergadering, 41-24. |
| Kempe, m. kamper, pugil, 116-10. |
| Keren, intr. voor het reflexief zich bekeeren, 149-18. |
| Keret, verlengde derde persoon, keert, 209-8. |
| Kerstenheit, vr. Christenheid, de heilige Kerk, 24-6, 65-11; 68-16. |
| Kerstin, adj. christen, christelyk, 20-20; 32-6; 34-13, 59-5; 93-17. |
| Kijntsch, adj. kindsch, 67-3. |
| Claerre, adj. comparatief van claer, voor klarer of klaerder, 48-19; 115-21; 117-13; 174-25; 183-15, enz. |
| Clatermeerse. Vkl. 111-2. |
| Knechs, voor knechts in gen. met weglating der t om de welluidendheid, 43-3; 64-3. |
| Knecht, m. lyfeigen, servus, 287-3; 288-4. |
| Knitsen, 36-11. Zie het woord verklaerd in het derde Deel, bl. 195, aenteek. 5. |
| Coets, vr. slaepkoets, 111-15. |
| Cokene, vr. keuken, 76-15; 79-20. |
| Comen, part. voor ghecomen, 64-7. |
| Condich, adj. bekend, gekend, 86-14. Zie Cont. |
| Conne, Vkl. 135-18. Vglk. 136-1. |
| Const, vr. wetenschap, scientia, 22-2. |
| Conste, imperf. van connen, kunnen, 217-17. |
| Cont, adj. bekend, 108-14. Zie Condich. |
| Convent, onz. kloostergemeente, 84-19. |
| Koor, vr. keur, 159-12. |
| Copen jeghen. 44-1. Zie de spreekwyze verklaerd in het derde Deel, bl. 163, aenteek. 2. |
| Kose, vr. keus, 159-12. |
| Costume, vr. gewoonte, 32-16; 34-1. |
| Coude, koude, met het onzydig geslacht gebruikt, 108-6, |
| Craft, crafte, vr. kracht, 17-17; 69-19; 102-19; 104-10; 105-6; 142-6. |
| Crancken, tr. krenken, verzwakken, 131-3. |
| Crighe (met), pertinaciter, contentiosè, 190-1. |
| |
| |
| Crighelheit, vr. styfhoofdigheid, hardnekkigheid, 146-16; 163-20; 164-12. |
| Crighelijc, krighelich, adj. tegenstrevig, contentiosus, 35-14. |
| Crighen, intr. streven, 229-17; 230-9; 237-17; 284-23. - Krakeelen, 270-19. Zie het woord verklaerd in het Tabernakel, II, bl. 127, aenteck. 6. |
| Crighend, adj. contentiosus, 161-7. |
| Crijch, m. twist, contentio, 80-16. |
| Crijten, criten, intr. schreeuwen, 115-5. |
| Kriselinghe, vr. heden knerseling, het latynsche stridor (dentium), 14-14. |
| Cristallen, adj. van kristal, crystallinus, 136-23. |
| Cruce, kruis, vrouwelyk gebruikt, 74-15. - Onzydig, 73-16; 116-19; 130-28; 282-4. |
| Crume, vr. kruimel, brokkeling, 10-19. |
| Cume, adv. nauwelyks, het hoogduitsche kaum, 4-18; 238-7; 276-12; 279-10. |
| Custen, tr. stillen, bevredigen, 26-28. Zie het Tabernakel, I, bl. 52, aenteek. 4. |
| |
D.
| Daer, adv. toen, wanneer, 217-5; 257-3. |
| Daghelic, like, adj. dagclyksch, 133-2; 258-6. |
| Dagheloen, m. dagloon, 112-9. |
| Danckelic, adj. dankbaer, 78-10. |
| Danken, int. met den gen. rei en den dat. pers. 68-11. |
| Dankes, voor dank des, 76-19; 79-4. |
| Dar, 1ste en 3de persoon praesens, met de vokael van het imperf. van dorren, durven, audere, 26-19; 156-12; 168-3; 275-4. |
| Darven, intr. met den genit. derven, carere, 10-9; 83-11; 170-5. Zie Derven. |
| Dat, conj. voor dat het, met versmelting van het lidwoord, 13-8; 34-1; 39-14; 77-19; 104-19; 110-5; 158-13; 189-17. |
| Dat, conj. voor opdat, 41-5. |
| Dats, voor dat is, 5-15; 7-6; 11-7; 25-27; 172-1. - Voor dat des, in genit. 259-13. |
| Dede, verlengd van deed, 66-1. |
| Deemsterheid, 134-17. Zie Demsterheid. |
| Deerne, vr. dienares, ancilla, 42-23; 64-19; 88-12. |
| Deilen, tr. uitdeelen, vergunnen, 142-3; 145-5. |
| Demsterheit, vr. duisterheid, nevel, caligo, 53-13; 58-6; 60-6; 199-17. |
| Der (ic) 1ste persoon van dorren, 193-28. Zie Dar. |
| Deren, intr. schadelyk zyn, nocere, 77-19. |
| Derre, voor dier, deser, 208-14. |
| Derven, intr. met den genit. missen, ontberen, carere, 37-2; 221-13. Zie Darven. |
| Derves, voor derf des, 79-5. |
| Di, pron. pers, in dat. en aec. 28-2; 54-16. |
| Dichten, tr. schryven, opstellen, samenstellen, 60-11; 83-15; 277-11. |
| Diene, verkort voor die hem, 44-13; 131-12; 137-5. |
| Dienen, intr. regeert den dat. 3-5; 8-1; 24-17; 150-5; 159-9. |
| Dienere, m. dienaer, 12-3. |
| Dienet, ontsteld imperf. voor diendet, 64-19. |
| Dienne (te) ingekort gerundium, voor te dienene, 133-19. Vglk. 64-14; 162-11; 166-6. |
| Dienst, m. in gen. diensts, 130-15. |
| Dienstachtich, adj. gedienstig, officiosus, 130-3. |
| |
| |
| Diere, dier, dezer, in genit. 221-13. Vglk. 212-26. - Diere, dat. fem. aen welke, 161-20. |
| Diere, voor die er, 167-2. |
| Dierre, plur. dier, dezer, 155-3. |
| Dies, voor diens, ejus, illius, 86-16; 221-6. |
| Dies, adverbialiter gebruikt, waerdoor, 86-5. |
| Diesmaels (vore), adv. voor aleer, 115-8. |
| Diet, ingekort, voor die het, 60-11. |
| Die wile, adv. terwyl, 85-9. |
| Dijn, pron. poss. uw, 2-6; 73-24; 85-9. |
| Dieke, adv. dikwerf, saepè, 69-15; 131-8; 154-14. |
| Dickere, adv. comparat. van dicke, 181-10. |
| Dicwile, adv. dikwyls, saepè, 37-1. |
| Dinc, gewoone pluralis van dat woord, voor dinghen, 30-23; 74-12; 89-25; 91-12; 118-8; 120-14; 129-7; 156-14. |
| Dinne, adj. dun, gering, 220-21. |
| Discant. Vkl. 44-12. |
| Discipline, leer, doctrina, disciplina, 33-15. |
| Disendach, m. dynsdag, 216-9. Zie daer de varianten. |
| Dit, gebruikt voor dit het, met versmelting van het lidwoord in 't voornaemwoord, 103-17. |
| Docht, imperf. van dunken, 174-18. |
| Doder, m, dojer van een ei, 4-9. |
| Doe, adv. toen, alsdan, 41-10. |
| Doecht, vr. deugd, 17-1. |
| Doeghen, intr. deugen, goed zyn, 76-20. |
| Doeghen, tr. lyden, pati, 8-24; 14-20; 44-3; 77-12. |
| Doemen, tr. eigentlyk oordeelen, maer gebruikt in den zin van veroordeelen, 242-26. |
| Doen, adv. toen, 41-9. |
| Doene (te) hebben met, en den genit. rei, 151-14. |
| Doepe, vr. doop, baptisma, 131-6. |
| Doer, adj. dwaes, zot, 89-5. |
| Doerdraghen, tr. doorvoeren, transferre, 97-26. |
| Doergaen, tr. doordringen, penetrare, 104-19; 134-13; 135-21; 142-11. |
| Doergroeven, tr. etsen, scalpere, 118-14. |
| Doerheit, vr. dwaesheid, 60-9; 110-17. |
| Doerliden, tr. doordringen, penetrare, 280-18. Zie Liden. |
| Doghen, intr. lyden, pati, of substantivè gebruikt, passio, 13-13; 29-6; 44-15; 77-11, enz. |
| Doghet, vr. plur. dogheden, deugd, 131-6; 211-5. |
| Donreslach, m. donderslag, 100-4. |
| Dope, vr. doop, baptisma, 145-26. |
| Dore, vr. deur, porta, 223-13. |
| Dorren, tr. durven, in 't latyn audere, 11-14; 72-9; 278-2. |
| Dorste, imperf. van dorren, 195-13. |
| Dorsten, impers. dorst behben, met den dat. pers. 4-13; 28-13; 98-25. |
| Draghen, tr. van de moeder gezegd, gestare, 24-11. |
| Dranc, imperf. van drinken, 84-17. |
| Dreghet, verlengde derde persoon voor dreecht, van dragen, 139-1. |
| Drieerhande, adj. dryderlei, 135-6. |
| Drieheit, vr. het latynsche trinum of trinitas, 53-15; 95-1. |
| Drierehande, adj. dryderlei, 144-18. |
| Drinken, activè gebruikt voor drenken, te drinken geven, 165-6. |
| Drivoldicheit, vr. Dryeenheid, Trinitas, 75-2. |
| Droeven, int. treuren, dolere, 180-2; 199-20. |
| Dronkenheit, vr. dronkenschap, ebrietas, 198-6. |
| Dropel, m. druppel, 85-6. |
| |
| |
| Druust, Vkl. 193-26. |
| Duemen, tr. 26-20. Zie Domen. |
| Duncken, gevolgd van eenen infinitivus zonder het voorvoegsel te, 26-21. |
| Duren, intr. blyven, demorari, 73-16. |
| Duwet, verlengde 3de persoon, voor duwt, drukt, 15-26. |
| Dwaen, tr. wasschen, afwasschen, 114-18. |
| Dwasen, intr. verdwazen, stultescere, desipere, 89-13; 182-4. |
| Dwoech, imperf. van dwaen, wasschen, 160-14. |
| |
E.
| Ebben, intr. vloeijen, fluere, 190-11. |
| Echter, adverb. andermael, 189-8; 203-7. - Insgelyks, ook, 173-6. |
| Edelheit, vr. weerdigheid, 195-1. |
| Edik, azyn, acetum, 78-21. |
| Eendrachtich, adj. overeenstemmend, eensgezind, 89-3. |
| Eens, 165-13, al eens, een en 't zelfde, om het even. |
| Eens willen sijn, van een en denzelfden wil zyn...met God, enz. 45-21; 282-9. |
| Eenvoldich, eenvuldich, adj. eenvoudig, simplex, 33-9; 51-9; 52-4; 58-8; 60-4, enz. |
| Eenwil, m. eigen wil, 189-22. |
| Eenwillich, adj. eigenwillig, styfhoofdig, eigenzinnig, 35-14; 80-7; 189-22. |
| Eer, adv. gebruikt in den zin van liever, 253-3. |
| Eerde, vr. aerde, 12-9, et passim. |
| Eersamheit, vr. sieraed, luister, decus, 241-9. |
| Eest, voor is het, met verlenging der vokael uit hooſde der inclinatie, 5-2; 12-22; 26-5; 30-8; 35-6; 79-9; 180-3; 196-5. |
| Eygheliker, adv. eigentlyker, 45-22. |
| Eyghen, adj. in genit. eyghens, 14-27. |
| Eyghenscap, plur. eyghenscape, 50-15. |
| Eyghin, adj. eigen, proprius, 131-9; 210-14. |
| Eyghin, adj. lyfeigen, dienstbaer, 152-6. |
| Eyndt, verkort uit eindet, eindigt, 60-14. |
| Eiselike, adv. ysselyk, 218-6. Zie over de spelling van dat woord, het Tabernakel, II, bl. 176, aenteek. 9. |
| Elende, ellende, vr. ballingschap, exilium, 129-21; 132-1; 174-1. - Neutrael gebruikt, 73-18. |
| Ellendich, adj. ellendig, miser, 38-9. |
| Emmer, adv. immervoort, aenhoudend, 77-18. |
| Emmermeer, adv. voor altyd, eeuwiglyk, 196-11; 197-4. |
| En gheen, en ghene, adj. geen, nullus, 74-11; 81-18; 97-13; 182-19. |
| Enich, in genit. enichs, 79-2. |
| Enighen, tr. vereenigen, 18-24; 19-8; 20-9. |
| Eninghe, vr. vereeniging, unio, 15-15; 18-25. |
| Erde, vr. aerde, 53-16, et passim. |
| Erden, dativus van erde, aerde, 2-18. |
| Erdsch, adj. aerdsch, passim. |
| Erenst, m. ernst, vlyt, zorg, 77-8. |
| Ergheren, tr. verergeren, scandalisare, 86-9. |
| Ernst, yver, vlyt, 87-13; 115-2. |
| Ernstich, adj. neerstig, vlytig, strenuus, 8-16. |
| Ernsticheit, vr. neerstigheid, ernst, 162-9. |
| Ertrike, onz. aerdryk, 166-4. |
| Ertsche inghel, m. aertsengel, 166-14. |
| Erve, onz. erfenis, erfdeel, 116-13; 283-15; 287-5; 288-14; 289-2. |
| Esse, voor is zy, 222-6. |
| Et, 3de pers. van eten, voor eet, 4-11; 70-2; 78-17; 161-24. |
| |
| |
| Eten, gebruikt met den genit. part. 161-24. |
| Etti, voor eet gy, 28-19. |
| Evenkersten, m. evenmensch, medechristen, proximus, 5-16; 8-6; 31-16; 41-4. |
| Ewich, adj. in gen. ewichs, 3-21; 11-6. |
| |
F.
| Falgieren, falieren, intr. ontbreken, deficere, 217-8; 220-19; 224-7; 233-3; 234-4; 238-6; 240-14; 241-22; 243-7; 245-20; 247-3. - Met den genit, verliezen, kwyt geraken, 285-3. |
| Fame, vr. faem, goede naem, 66-10. |
| Floruere, Vkl. 44-11. |
| Forme, vr. gedaente, vorm, 19-17; 43-3. |
| Formen, vormen, in den zin van imprimere, 9-2, it. 4. |
| |
G.
| Gaen, tr. begaen, bewandelen, 142-22. |
| Gaen, uten spele. Vkl. 182-6. |
| Ganc, imperatief van gaen, 65-4. |
| Gans, adj. ongeschonden, gezond, 270-17. |
| Geinster, vr. genster, scintilla, 203-20. |
| Gemme, vr. edelgesteente, gemma, 118-15. |
| Genitivus, zonder s gebruikt by vader en broeder. Zie beide woorden. |
| Ghe, als particula augens by vele oude infinitieven bewaerd. Zie ons Glossarium op den Rymbybel, en de hier volgende woordenreeks. |
| Ghe, weggelaten by vele participia. Zie Bleven, Leden, Vonden, Worden. |
| Ghebaren, tr. baren, parere, versterkt door het voorvoegsel, 24-11; 58-11; 201-9. |
| Gheberen, intr. gebaren, zich voordoen, 179-19. |
| Ghebetert, part. met den gen. Vkl. 79-16. Vglk. 86-5. |
| Ghebreken, intr. ontbreken, te kort blyven, deficere, deësse, 17-3; 44-22; 47-14; 104-2; 154-15. |
| Ghebroecsam, adj. buigzaem, ductilis, 33-13; 164-18. Zie het Tabernakel, I, bl. 174, aenteek. 2. |
| Ghebrukelic, adj. genietbaer, het latynsche fruitivus, 54-13; 154-12. |
| Ghebrukelicheit, vr. genieting, fruitio, 128-4. |
| Ghebruken, intr. met den genit. genieten, ſrui, perſrui, 25-20; 44-17; 49-17; 54-9; 56-15; 126-16. - Substantivè aengewend, genot, fruitio, 47-9; 50-11; 106-3. |
| Ghebruket, verlengde derde persoon, 226-6. |
| Ghedachte, vr. gebruikt in den zin van geest, het latynsche mens, 222-17; 223-7; 239-13. - Gebruikt in den zin van geheugen, 140-23. |
| Ghedanke, gedachte, 113-16. |
| Ghedarven, met den genit. derven, versterkt door het voorvoegsel, 103-7. Zie Darven. |
| Ghedeylt, part. verdeeld, 58-20. |
| Ghediën, intr. gedyën, voortgang doen, 30-19; 40-6; 163-19. |
| Ghedinken, intr. met den genit. indachtig zyn, 41-14; 116-5. |
| Ghedoechsam, adj. verduldig, patiens, 33-10; 73-23; 78-9. |
| Ghedoechsamheit, vr. verduldigheid, patientia, 33-4. |
| Ghedoen, versterkt doen, met genit. 27-5. |
| Ghedoghen, lyden, pati, 12-25; 14-24; 22-5. |
| |
| |
| Ghedraghen, intr. met den genit. uitstaen, ſerre, 16-3. - Transitivè gebruikt met den accus. 39-4. |
| Ghedrinet, var. ghedranet, gedrenkt, gelaefd, 78-20. Zie Drinken. |
| Ghedueren, intr. volharden, durare, 47-5; 100-10; 185-3. |
| Gheduerich, adj. duerzaem, 173-13. |
| Gheefse, voor gheeftse, de t weggelaten om der zachtheid wille, 12-20. |
| Gheert, verkort uit gheëert, 19-8. |
| Gheest, in genit. gheests, 94-16; 102-10; 133-17; 138-15; 275-22. |
| Gheet, voor gaet van gaen, ire, 142-17. |
| Ghegaeft, part. begaefd, begiftigd, 49-23; 107-21; 142-2; 156-16; 206-13. Zie bl. 19, aenteek. 1. |
| Ghegavet, verlengd part. voor ghegaeſt, 213-23; 244-14. |
| Ghegheest, adj. bezield, 49-14. |
| Ghegheven, tr. geven, versterkt door het voorvoegsel, 103-3; 193-5. |
| Ghegreint. Vkl. 108-14. |
| Ghehebben, tr. hebben, versterkt door het voorvoegsel, 146-13. |
| Ghehoenen, tr. honen of hoenen, bedriegen, versterkt door het voorvoegsel, 112-10. |
| Ghehulpen, intr. met den genit. rei en den dat. pers. 77-15. |
| Ghecust, adj. voldaen, gestild, bevredigd, het latynsche contentus, 8-13; 104-11. Zie het Tabernakel, I, bl. 32, aenteek. 4. |
| Ghelaten, tr. versterkt laten, verlaten, deserere, 103-8. - Reflexief gebruikt, zich houden, simulare, 77-17; 181-13. |
| Ghelatenheit, vr. verlatenheid, 168-4. |
| Ghelatens willen, overgegeven van wil, resignatae voluntatis, 16-10; 76-13; 159-21. |
| Gheleecht, 3de pers. met verlengde vokael van ghetigghen, liggen, gelegen zyn, 66-8. |
| Gheleert, part. gebruikt in den zin van onderrigt, te regt gewezen, 16-4. |
| Gheleisten, gheleesten, tr. doen, uitvoeren, geven, praestare, 18-20; 46-21; 69-6; 86-15; 156-2; 169-4; 194-20; 201-4. |
| Gheliden, tr. gedoogen, uitstaen, lyden, toelaten, 38-18; 276-3. |
| Ghelijk, onz. gelykenis, 211-13; 212-2; 213-9; 231-6. |
| Ghelike, vr. gelykenis, 19-22; 220-7. - Onzydig gebruikt, 23-10; 175-4; 209-21. |
| Ghelikenisse, onzyd. gebruikt, 135-12. |
| Gheloeft, part. beloofd, 145-25. |
| Gheloefte, vr. belofte, 130-25. |
| Gheloese, vr. uitlegging, glossa, 63-24. |
| Ghelofte, vr. belofte, 14-9. |
| Ghelost, vr. lust, vermaek, deleetatio, 8-21; 69-25; 73-26; 131-8; 161-25. |
| Ghelosticheit, vr. lust, 195-5. |
| Gheloven, tr. 130-16. - Gebruikt met den genit. 147-11. |
| Ghelusten, intr. met den genit. rei en den dat. pers. 23-26; 98-26. - Impersonaliter gebruikt, lusten, 8-13. |
| Ghemaken, tr. maken, versterkt door het voorvoegsel, 57-23. |
| Ghemartelyt, part. gemarteld, excruciatus, 24-2. |
| Ghemate, adj. matig, temperans, 83-17; 85-8. |
| Ghematicheit, vr. matigheid, temperantia, 130-19. |
| Ghemeerret, verlengd part. van meerren, vermeerderen, 131-3. |
| Ghemerc, onz. oogmerk, beschouwing, consideratio, 51-8; 119-10. |
| Ghemoede, vr. gemoed, hart, 67-12; 82-21. Neutrael gebruikt, 185-14. |
| Ghenadich, adj. met den genit. 85-15. |
| Gheneede, vr. genade, 188-9. |
| |
| |
| Gheneycht in, heden tot, 16-13. |
| Ghenoech doen, intr. voldoen, satisfacere, 67-6. |
| Ghenocchsam, adj. ligt voldaen, vergenoegd, 85-8; 158-10. |
| Ghenoech sijn, met den dat. voldoen, 17-26; 150-6. |
| Ghenoeghen, intr. met den dat. genoegen, vergenoegen, 27-1. |
| Gheoeſenheit, vr. geoefendheid, 259-21. |
| Gheonstich, adj. gunstig, 189-19. |
| Gheordent, adj. geregeld, het latynsche ordinatus, compositus, 22-5. |
| Ghepareert, part. opgepronkt, 85-21. |
| Gheprijst, part. geprezen, 10-4. |
| Ghequest, part. gekwetst, 269-4; 270-5. |
| Gheradich, adj. gebruikt in den zin van veerdig om raed te geven, 3-13. |
| Gherecht, adj. regt, geregtig, justus, 125-1; 126-12; 133-16. |
| Gherecht, onz. opgediende spys, ferculum, 82-24. |
| Ghereescap, voor gereedschap, aptitudo, 177-11. |
| Ghereiden, tr. bereiden, 77-22; 82-11; 84-8. |
| Ghereiken, tr. bereiken, attingere, 212-18. |
| Gherenen, part. van gherinen, 35-16; 151-11. Zie Gherinen. |
| Gherieſ, onz. nut, gemak, voordeel, commodum, 9-25; 66-6; 73-26; 83-1; 84-12; 114-2. |
| Gherinen, 3de pers. gherijnt, tr. raken, aenraken, roeren, 14-25; 15-4; 17-21; 55-19; 95-9; 99-15; 102-10; 167-7; 171-1; 185-1; 201-7. Zie het Tabernakel, I, 50-18. |
| Gherisen, intr. ryzen, opryzen, versterkt door het voorvoegsel, 238-17. |
| Ghesaecht, Vkl. 66-9. Vglk. 81-3. |
| Ghesaet, part, verlengd ghesadet, verzadigd, 69-20; 191-3; 286-16. |
| Ghesaetheit, vr. bezadigdheid, stilte, 140-13; 165-25; 213-21. |
| Ghesant, part. van senden, 44-13. |
| Ghesaten, tr. stillen, bevredigen, sedare, 100-2. |
| Ghescapenheit, vr. geschapen natuer of wezen, creata essentia, 46-13. Vglk. 59-13; 95-3; 106-15; 107-15. |
| Ghescendet, verlengd participium van scenden, onteeren, 221-7. |
| Ghescien, intr. heden geschieden, 38-2. |
| Gheseecht, gheseeght, part. met verlengden klinker, gezegd, 57-9; 283-3; 285-16. |
| Gheseet, verlengd gheseedt, voor gheseedet, adj. zedig; wel gheseet, het latynsche benè moratus, 51-1; 153-17; 286-16. |
| Gheseghet, verlengd part. gezegd, 164-8. |
| Gheset, part. gesteld, positus, 76-17. |
| Ghesinde, onz. gezin, ſamilia, 121-9. |
| Ghesijn, zyn, versterkt door het voorvoegsel, 38-21. |
| Ghesmaken, intr. met den genit, rei, 9-9; 40-2; 98-28. - Trausitivè met den acc. 200-1; 284-21. |
| Ghesonde, vr. gezondheid, 97-2; 99-1; 193-9; 241-13. |
| Ghesprakelic, adj. spraekzaem, affabilis, 165-16. |
| Ghestade, adj. standvastig, 121-3. |
| Ghestaden, tr. toelaten, veroorloven, het duitsche gestatten, 43-21; 48-11; 72-12; 78-17; 283-19. |
| Ghestadich, adj. gebruikt in den zin van hulpvaerdig, 3-13. |
| Ghestadicht, part. bevestigd, fixus, 50-1; 92-5. |
| Ghestadighen, tr. bevestigen, confirmare, 105-4. |
| Gheten, part. voor gheëten, gegeten, 195-22; 196-5; 230-12. |
| Ghetoenen, tr. toonen, aenduiden, versterkt door het voorvoegsel, 106-11. |
| |
| |
| Ghetoghen, part. van tiën, teech, trekken, het hoogduitsche ziehen, 6-9. Zie Tiën. |
| Ghetrouwen, intr. hetrouwen, vertrouwen, 67-7; 115-12; 157-1. |
| Ghetughe, vr. getuigenis, 15-12. |
| Ghevaen, part. gevangen, 90-17; 92-3. |
| Ghevaten, tr. vatten, aenvatten, versterkt door het voorvoegsel, 103-8. |
| Gheveysen. Vkl. 110-2. |
| Ghevenst, adj. geveinsd, 148-1. |
| Ghevenstheit, vr. geveinsdheid, 148-13. |
| Ghevisieren, tr. verzinnen, uitdenken, versterkt door het voorvoegsel, 186-17. |
| Ghevloen, part. van vlien, vlieden, 2-5. |
| Ghevolchsam, adj. leerzaem, inschikkelyk, toegevend, gehoorzaem, obsequiosus, 17-11; 35-12; 45-21. |
| Ghevoedt, part. voor ghevoedet, van voeden, 82-25. |
| Ghevoelen, intr. met den genit. 56-25. |
| Ghewaerden, tr. met woorden te kennen geven, 106-11. |
| Gheware werden, met den genit. rei, 278-11. |
| Ghewarich, adj. waer, waerachtig, opregt, echt, verus, verax, 1-4; 18-19; 22-4, it. 15; 39-20; 52-10; 71-10; 114-17, enz. |
| Gheweldieh, adj. magtig, vermogend, potens, 59-13; 183-7. - Met den genit. magtig, bekwaem tot, in bezit van, compos, 40-4; 116-6. |
| Ghewerden, imperf. ghewart, worden, tot stand komen, versterkt door het voorvoegsel, 235-19; 241-10; 247-11. - Einde alles ghewerdens, einde van alles dat wordt, omnium quae fiunt finis, 52-14. |
| Gheweten, tr. weten, versterkt door het voorvoegsel, scire, 28-28. |
| Ghewijst, part. gewezen, aengeduid, 23-15. |
| Ghewillen, tr. willen, versterkt door het voorvoegsel, 15-3; 90-16. |
| Ghewin, onz. winst, voordeel, lucrum, 21-2. |
| Ghewinnen, tr. winnen, 81-7. |
| Ghewoenheit, vr. gewoonte, gebruik, mos, 32-15; 69-16; 85-12. |
| Ghewoerden, var. ghewaerden, 241-21. Zie Ghewaerden. |
| Ghewout, onz. magt, geweld, 20-5; 50-21. |
| Ghewracht, part. van werken, activè gebruikt, 3-15; 27-28; 33-7; 49-15; 72-3; 174-18, enz. |
| Ghieren, intr. begeren, avidè petere, inhiare, 69-20; 172-2; 284-23. |
| Ghierich, adj. begerig, avidus, cupidus, 6-19; 44-23; 45-11; 69-25; 144-21. |
| Ghierichlike, adv. gretiglyk, avidè, 139-24. |
| Gygant, m. Vkl. 116-10. |
| Goede, vr. goedheid, 127-5; 129-8; 141-19; 142-1; 156-14; 180-12; 189-18; 192-6; 198-24; 201-2. |
| Goem nemen, met den genit. acht slaen op, zorg hebben voor, 6-17. |
| Goensdach, m. woensdag, 216-11, var. |
| Goor, m. geur, 161-1. |
| Goutpulver, onz. goudpoeder, 120-1. |
| Gracioes, adj. minzaem, 81-7. |
| Graet, m. trap, 1-5; 2-2. |
| Graven, intr. delven, ſodere, 244-4. |
| Graven, tr. doorgronden, 277-10. - Etsen, uitsnyden, sealpere. 118-16. - Begraven, sepelire, 165-10. |
| Groſ, adj. ruw, onverstandig, rudis, 163-12; 278-4. |
| Gulden, adj. gouden, aureus, 74-8. |
| |
| |
| |
H.
| Haerrer, pron. poss. voor harer of hunner, in genit. 54-5; 145-19; 201-17; 222-17. |
| Haers selfs, gevolgd van een subst. zoo veel als zyn, haer of hun eigen, 147-23; 154-3. |
| Haket, verlengde 3de persoon, 223-6. |
| Hanghen na, intr. verlangen, haken naer, 249-3. |
| Hans (te), adv. aenstonds, illieò, 81-1; 105-10. |
| Hare, voor harer in genit. 128-9. - Voor haer in dat. fem. 103-1; 104-15; 222-4. |
| Hare, adv. hier, 220-9. |
| Hebbelic, adj. bekwaem, 270-2. |
| Hebbelicheit, vr. gewoonte, habitus, 67-18. |
| Hebben, gebruikt als auxiliare hy zijn of wezen, 130-3. Zie Sijn, zijn. |
| Hebbene (te), gerundium, 84-23. |
| Hebdi, voor hebt gy, 81-13. |
| Hebdijs, hebt gy des, 67-24. |
| Heeſse, voor heeftse, heeft zy, met onderdrukking der t om het gemak der uitspraek, 160-1. |
| Heerheit, vr. heerlykheid, heerlyke stand, 83-24. |
| Heerscap, plur. heerscape, een der orden van de hemelsche hiërarchie, in 't latyn Dominationes, 25-26. |
| Heerscapen, intr. heerschen, dominari, 30-2. |
| Heetet, verlengde 3de persoon, heet, 130-27. |
| Heilich, adj. in genit. heilichs, 2-3; 13-21; 133-17; 138-15; 273-22. |
| Hellinc. Vkl. 194-15. |
| Hen, voor hem, dat is hun in dat. plur. 3-14; 35-15; 36-10; 77-19; 84-20; 127-13; 129-22; 193-4; 276-10. |
| Herberghen, tr. in huis nemen, 78-8. |
| Herde, m. herder, pastor, 259-6. |
| Herde, adv. zeer, 4-1; 168-3; 271-12; 285-17. |
| Herhalen, tr. inhalen, bereiken, assequi, 241-4. |
| Hert, herte, oudtyds vrouwelyk, cor, 101-1; 116-10; 121-1; 155-7. - Neutrael gebruikt, 182-2; 186-8. |
| Hervolghen, tr. achter- of opvolgen, naloopen, consequi, 46-19. |
| Het, gebruikt tot subject van het verbum, 190-19: Het en salse nieman seelden, daer zal hen niemand berispen. |
| Heten, tr. heeten, gebieden, jubere, 76-16. |
| Hevet, verlengde 3de persoon, heeft, 68-23; 74-24; 92-16; 130-1; 131-14. |
| Hille, vr. voor helle, infernus, 164-11. |
| Hinderen, intr. met den dat. 150-3. |
| Hoeden, tr. behoeden, bewaren, 161-11. |
| Hoeghen, tr. verheffen, tot hoogeren graed brengen, 18-24; 25-14; 34-3. - Intr. klimmen, 14-19. |
| Hoet, onz. hoofd, caput, 270-16. |
| Hoetletter, vr. hoofdletter, 116-1. |
| Hogheste, verlengd uit hoochste, 45-25. |
| Hoerne, gerundium van hoeren, hooren, audire, 257-6; 269-1. |
| Honen, tr. onteeren, bedriegen, decipere, 171-17; 221-1. Zie ons Glossarium op den Rymbybel. |
| Hongheren, impers. met den dat. personae, 28-12; 98-25. |
| Honichraet, honigraet, 28-15. |
| Hopet, verlengde 3de persoon, hoopt, sperat, 157-3. |
| Hore, horen, pron. poss. voor hare, haren, 155-16; 191-14. |
| Horet, ontsteld imperfectum, voor hoordet, 105-11. |
| Hove (te), gebruikt in den zin van
|
| |
| |
| ten hemel, 163-13. Vglk. 186-4; 187-20; 216-19. |
| Hoverde, vr. hoovaerdigheid, 37-6; 147-3; 275-14; 277-6. |
| Houden, tr. onderhouden, nakomen, 150-7. - Intr. gebruikt, in den zin van zich houden, toeven, blyven, 252-20. |
| Houdijt, verkort, voor houdt gy het, 63-6. |
| Houten, intr. manken, claudicare, 73-11. |
| Hueden, tr. hoeden, bewaken, 5-5; 9-20; 15-23. |
| Hulde, vr. gunst, vriendschap, 81-6. |
| Hulpen, tr. helpen, 26-3; 165-10. |
| |
I, J, Y.
| Ye, adv. ooit, immer, 16-20; 24-4; 25-8; 44-9; 49-20; 151-9; 174-17. |
| Yeghen, praep. tegen, 26-1; 119-2, et passim. |
| Yeghenwoirdich, adj. tegenwoordig, praesens, 51-13; 78-6. |
| Yeyhewele, adj. ieder, quilibet, 39-21; 44-19; 48-14; 54-15; 59-2; 67-20; 75-9; 117-11. |
| Yet, iets, 67-3. - Met een genit. 282-11. |
| In, voor op, by de Ouden niet zeldzaem, 114-12. |
| Inde, onz. einde, finis, 121-10. |
| Inden, intr. eindigen, 241-6; 243-6. |
| Infinitivus substantivè gebruikt en gevolgd van een regimen directum, 208-4. Zie ons Glossarium op het Tabernakel. |
| Inghe, adj. eng, nauw, 110-8. |
| Inhanghen, intr. het latynsche inhaerere, 134-7; 211-11; 223-2; 229-1; 233-1. |
| In lanc soe mecr, 112-5. |
| In midden, gebruikt met den dat. of acc. zonder voorzetsel, 64-6; 65-17; 119-4; 261-3. |
| Innich, ynnich, adj. innig, inwendig, 27-22; 44-22; 71-14; 73-4. |
| Inspreken, substantivè gebruikt, inspraek, inval, 147-1. |
| Inval, m. invallende gedachte, 147-1. |
| Jonfrouwe, vr. jonkvrouw, 111-14. |
| Jongher, m. leerling, discipulus, 159-11. |
| Irregheleer, adj. strydig met den regel, 110-14. |
| Istech, adj. Vkl. 93-14. |
| Istegheit, vr. zyn, aenzyn, existentia, 58-7. |
| Jubel, m. vreugd, jubilum, 241-20. |
| |
L.
| Labour, vr. werk, arbeid, labor, 76-9. |
| Lachter, m. hoon, schande, 72-4; 199-16. |
| Lachteren, tr. verachten, mispryzen, 37-13; 79-9. |
| Lampte, vr. Iamp, lampas, 143-19. |
| Lanc (soe) soe meer, meer en meer, 87-8. |
| Lancbeidende, adj. langmoedig, 167-13. |
| Lancheit, vr. lengte, duerzaemheid, 139-11. |
| Laten, tr. verlaten, afstaen, 14-8; 30-10. - Nalaten, achterlaten, 23-23. - Laten onder, reflexief gebruikt, zich vernederen, demittere, 72-10. - Zich overgeven, 78-13: Laet u te Gode. |
| Laten bliven, tr. laten staen, daer laten, relinquere, 63-13. |
| Laten ghewerden, tr. laten doen, aen zich zelven overlaten, 288-11. |
| Laven, tr. verkwikken, reſocillare, 243-14; 249-6. |
| Lauheit, vr. lauwheid, tepor, 173-20. |
| Leden, part. voor gheleden, voorby, afgedaen, 168-17; 253-7. |
| |
| |
| Ledich, adj. met den genit. 15-8. - Met van, 2-19. |
| Ledicheit, vr. het latynsche otium, 58-6. |
| Leefdach, plur. leefdaghe, levensdag, 32-27; 67-19. |
| Leeu, m. leeuw, leo, 100-25. |
| Leerlic, adj. leerzaem, docilis, 33-14. |
| Leerne, gerundium van leeren, 130-4. |
| Leghet, verlengde derde persoon, ligt, 206-1; 209-2; 212-20; 214-5; 225-11. |
| Leyt, onz. schade, leed, pyn, 172-9. |
| Lenen, tr. leunen, 30-17. |
| Leste, adj. laetste, 24-7. |
| Lettel, adv. luttel, weinig, 66-8. |
| Letten, intr. nadeelig zyn, verhinderen, 26-2; 30-13; 163-21. |
| Lettet, verlengde 3de persoon, let, 202-18. |
| Leven, tr. beleven, oefenen, ondervinden, 23-15; 30-7; 53-2; 68-8; 108-7; 277-3. - Intransitief met den dat. leven voor, 27-3; 39-25. |
| Lichaem, in genit. lichamen, 7-5. |
| Liden, 3de pers. lijt, intr. doorgaen, voorbygaen, het fransche passer, 4-4; 128-7; 216-14. |
| Liden, Transitief, lyden, doorstaen, verdragen, 140-10; 148-16; 167-14; 169-9; 224-13. |
| Lidende, part. van lyden, pati, 228-14: houdet hem lidende, houdt zich passief. |
| Lidet, verlengde 3de pers. voor lijt, 128-7. |
| Lief, adj. in genit. liefs, 116-17. |
| Lief, onzydig, gebruikt in den zin van geliefde, dilectus, 12-21; 218-9; 237-10; 238-4; 241-2; 243-8. |
| Liën, intr. met den genit. belyden, 40-8. |
| Lijdt, voor lidet, van liden, doorgaen, 112-16. |
| Lijf, onz. in genit. des lives, 131-8; 272-17. |
| Lijſlec, lijſlic, lijflijc, adj. lichamelyk, 47-20; 82-5; 133-22; 135-6; 142-19; 156-6. |
| Loei, loeye. Vkl. 75-12. |
| Loen, m. loon, 75-20. |
| Loet, onz. lood, plumbum, 244-25. |
| Losen, tr. los laten, weg geven, 151-7. - Intrans. gebruikt in den zin van ergens van afzien, met den genit. 4-20. |
| Lost, m. lust, vermaek, begeerte, 7-19; 21-14; 25-26; 30-18, enz. |
| Luden, intr. luiden, klinken, 44-10. |
| Luken, tr. sluiten, claudere, 56-25; 237-22. |
| Lusten, impers. met den genit. rei en den dat. personae, 4-14; 28-14; 79-2. |
| Luterheit, vr. louterheid, zuiverheid, 242-7. |
| Luttel, adj. weinig, 31-23. |
| Lutterheit, 250-11. Zie Luterheit. |
| Luut, vr. klank, geluid, sonus, 15-27; 257-14. |
| |
M.
| Mach ghescien, het oude masschien, misschien, analytisch uitgedrukt, 259-2. |
| Maechdoemlic, adj. maegdelyk, 257-2. |
| Maechs, voor mach des, met verlengden klinker, uit hoofde der inclinatie, 31-24. |
| Maecht, voor mach het, mag het, verlengd om dezelfde reden, 205-19; 256-21. |
| Maeghout. Vkl. 37-8. |
| Male (te), adv. geheellyk, volkomentlyk, 103-4; 271-13. - Ten iersten male, eerst, het eerst, 113-8. |
| Manen, tr. eischen, vragen, exigere, 17-27. |
| Maniere, vr. soort, slag, 14-5; 20-14;
|
| |
| |
| 88-18; 144-11; 209-16; 261-11; 271-21. Zie ons Glossarium op den Rymbybel. |
| Manierlic, adj. gemanierd, betamelyk, 154-12. |
| March, onz. merg, medulla, 26-25. |
| Materilic, mateerlic, adj. stoffelyk, 252-4, it. 8. |
| Mechtich, adj. magtig, vermogend, 25-2; 91-7. |
| Meechde, vr. maegd, virgo, 69-3; 75-20; 121-8. |
| Meer, gevolgd van den genit. part. 204-15; 214-14. |
| Meeren, intr. vermeerderen, aengroeijen, 27-30. |
| Meerne (te), gerundium, 130-26; 191-21. |
| Meerre, adj. voor meerder, grooter, 57-22; 95-6; 166-21; 217-22. |
| Meerren, intr. grooter worden, 254-6. - Trans. vergrooten, 181-4. |
| Meeste, adj. grootste, 64-21. |
| Meynen, tr. beoogen, intendere, 9-12; 17-4; 21-1; 34-14; 63-2; 84-10, enz. |
| Meyster, m. meester, 14-11. |
| Menen, tr. meenen, 149-26. Zie Meynen. |
| Menighertiere, adj. menigerlei, 135-17; 160-24. |
| Meninghe, vr. meening, intentio, 59-16; 138-14; 210-2. |
| Meninghelheit. Vkl. 286-3. |
| Ment, voor men het, 66-2. |
| Mer, conj. voor maer, 52-7, et passim. |
| Mere, adj. voor meerre, grooter, meerder, 137-18; 145-15. |
| Merken, tr. be- op- aenmerken, erkennen, onderzoeken, acht geven op, waernemen, 8-7; 9-27; 10-10; 67-3; 68-7; 74-7; 133-14, enz. |
| Merren. Vkl. 8-20. |
| Mes, vr. drek, stereus, 63-8. |
| Meswinde. Vkl. 121-12. |
| Met, voorzetsel, regeert den dat. 3-7; 16-11, enz. |
| Met, adverbialiter gebruikt voor mede, 157-6; 235-21; 241-12; 242-7; 244-9; 284-18; 274-13. - Daer met, daermede, 201-15. |
| Mi, pron. pers. in dativo, 54-16. |
| Middel, onz. midden, medium, 234-16. - Een tusschenkomend iets, 20-10; 45-17; 46-4. |
| Middeler, m. middelaer, mediator, 189-16. |
| Middelersse, vr. middelares, mediatrix, 24-25. |
| Middelt, vr. het midden, de middelmaet, 85-22. |
| Midden (in), gebruikt met den dat. of acc. zonder voorzetsel, 64-6; 65-6; 216-13. |
| Miede. Vkl. 5-19. |
| Mindt, imperatief, voor minnet, 56-1. |
| Minne, liefde, charitas, 68-23; 157-6; 183-14. |
| Minnere, m. minnaer, 41-9. |
| Minre, minder, 39-15; 119-3. |
| Minste, adv. het minst, hoe weinig ook, 195-24. |
| Miraude. Zie het Tabernakel, I, bl. 209, aenteek. 8. |
| Mismoghen. Vkl. 36-1. |
| Misseecht, verlengde 3de persoon, voor missecht, van miszeggen, 80-22. Zie Seecht. |
| Missmaken, messmaken. intr. slecht smaken, onsmakelyk zyn, 9-9; 22-22. |
| Mit, praep. voor met, 165-12. |
| Moder, m. modder, slyk, 110-12. |
| Moeten, gebruikt in den zin van mogen, 121-11. |
| Moeti, voor moet di, moet gy, 16-14. |
| Moghen, gebruikt in den zin van kunnen, 8-1; 14-2; 52-11; 57-26; 70-17; 74-4; 76-10; 78-18; 104-13; 106-11. |
| Moghenteit, vr. magt, potentia, 19-25. |
| |
| |
| Moghet, verlengde 3de persoon, 80-20. |
| Motaet, onz. metael, 100-6. |
| |
N.
| N onderdrukt voor eene volgende w, 65-1. |
| Na, praep. volgens, 20-6; 60-2; 64-9; 65-24; 81-13; 83-24; 98-23, enz. |
| Nacht, oudtvds vrouwelyk, 41-13. |
| Naerre, adv. nader, digter by, 283-8. |
| Naket, verlengde 3de persoon, naekt, nadert, 216-18. |
| Navolghen, intr. met den dat. 65-14. |
| Nauwe, adv. nauwkeuriglyk, neerstiglyk, 80-19; 86-8; 240-18. |
| Neder, adj. nederig, demissus, 15-14, it. 16. |
| Nederen, tr. vernederen, 11-11; 26-10; 43-3; 67-15; 72-7, enz. |
| Nederheit, vr. nederigheid, ootmoed, 15-18; 42-14. |
| Nederste, adj. laegste, infimus, 63-3. |
| Neyghelic, adj. geneigd, pronus, 286-6. |
| Nemet, verlengde imperatief, neemt, 78-16. |
| Nemmeer, adv. niet meer, niet verder, 75-17. |
| Nemmer, adv. nimmer, 233-13. |
| Nemmermeer, adv. nimmer, nooit, nimmermeer, 85-7; 217-3; 226-25; 241-4; 246-17. |
| Nie, nye, adv. nooit, 154-16; 168-1; 187-20. |
| Nieman, niemand, 51-10; 52-11; 72-4; 78-15, enz. |
| Niemans, genit. 156-21. |
| Niemare, vr. nieuwmaer, 87-6. |
| Niemen, in gen. niemens, in dat. en acc. niemene, niemand, 16-5; 26-20; 76-16; 86-1; 171-22. |
| Niet, heden niets, het latynsche nihil, 10-13; 30-17; 103-5; 151-7; 216-15; 241-15; 246-14; 281-10. - In dat. gebruikt voor aen niets, 119-8. |
| Niets, eigentlyk de gen. van niet, 93-8. |
| Nieute (van), van niet, de nihilo, 129-7; 139-4. |
| Niewerines, nyewerines, adv. nergens, 225-20; 231-14; 241-23. |
| Nijtsceernich, adj. Vkl. 37-1. |
| Nochtan, adv. gebruikt in den zin van daerenboven, praeterea, 22-8. - In den zin van nogtans, niettemin, 17-25; 47-22; 57-5; 67-9; 81-19; 84-23; 92-23; 95-5; 107-1; 167-20; 189-21; 201-11; 235-21. - Nochtan dat, alhoewel, ofschoon, 174-15; 259-21. |
| Node, adv. noode, tegen dank, aegrè, 59-14; 79-10; 163-18. |
| Noden, tr. noodigen, invitare, 102-16. |
| Noede (van) adv. gedwongen, genoodzaekt, uit dwang, 34-1. |
| Noepen, tr. Vkl. 182-8. |
| Noetorft, vr. nooddruft, 82-20; 85-9; 152-1; 154-22. |
| Noetorftich, adj. benoodigd, met den genit. rei, 83-5. |
| Noetorfticheit, vr. behoefte, 158-5; 175-18. |
| Noetorst, vr. nooddruft, 8-13. |
| Noet sijn, met den genit. rei en den dat. pers. noodig hebben, of noodig zyn, 13-4; 19-2; 22-19; 48-12; 79-3. |
| Nonne, vr. kloostervrouw, monialis, 111-9. |
| Noot hebben, met den genit. 78-1. |
| Noot sijn, 15-23. Zie Noet sijn, |
| Nuwe, adv. op nieuw, à novo, 57-17. |
| Nuwes (van) adv. op nieuw, denuò, 57-14. |
| |
O.
| Ochte, adv. alsof, 77-17. |
| Oefenen, tr. het latynsche exereere, 276-21; 282-15. - Gebruikt in den
|
| |
| |
| zin van het latynsche colere, 6-1, it. 14; 9-12. Vglk. 9-23; 19-21. |
| Oetmoet, m. ootmoed, humilitas, 75-18. |
| Oetmoedighen, tr. verootmoedigen, 26-11; 64-2; 67-15. |
| Oft, ofte, conj. indien, si, 64-12; 85-14; 165-13. |
| Oirdinen, tr. verordenen, ordinare, 91-14. |
| Oecident, m. het westen, 253-25. |
| Oesuyn, gelegenheid, oecasio, 9-26. |
| Ommacht, vr. onmagt, 46-1. |
| Ommachtich, adj. onmagtig, met den genit. 192-3. |
| Omme dies wille, dat is om den wille van dit, 216-25. |
| Ommevaen, part. 240-9; 244-9. Zie Omvaen, part. |
| Ommoghelic, adj. onmogelyk, 103-1; 281-1. |
| Om onsen wille, om onzentwil, 289-1. |
| Omvaen, tr. omvangen, cingere, 29-19; 134-13. |
| Omvaen, part. van het eensluidend verbum, 208-14. |
| Omveet, 3de pers. van omvaen, voor omvact, 223-19. |
| Onachtsam, adj. met den genit. geen acht gevende, verwaerloozende, 169-16. Vglk. 236-1; 272-6; 279-16. |
| Onbeiden, 134-2. Zie Ontbeiden. |
| Onbedwonghen, adj. het latynsche indomitus, 272-16. |
| Onbekintheit, vr. gebruikt in den zin van onwetendheid, ignorantia, 158-4. |
| Onbewandelt, adj. Vkl. 38-4. |
| Ondancsamheit, vr. ondankbaerheid, 25-6. |
| Onderdaen, adj. onderworpen, 136-7. |
| Onderlaet (sonder); zonder ophonden, sine intermissione, 50-1; 94-18; 115-2; 183-8; 200-23; 202-3. |
| Onderling, adj. mutuus, 54-18. |
| Onderlinghe, adv. onderling, mutuò, 49-2; 58-17. |
| Ondersceet, onz. onderscheid, 56-10; 60-3, enz. |
| Ondoechelic, ondoechleec, adj. onlydelyk, impassibilis, 117-13; 256-1. |
| Ondoechelicheit, vr. onlydelykheid, impassibilitas, 255-22; 256-27. |
| Ondoghede, vr. ondeugd, 193-18, |
| Onfae, 3de pers. praes. subj. van onfaen, 75-20. |
| Onfaen, tr. voor ontfaen, ontvangen, met onderdrukking der t, voor het gemak der uitspraek, 13-16; 19-1; 33-15; 74-26; 89-20; 103-2; 104-13; 105-7; 116-6; 225-15. |
| Onfaet, 3de pers. van het vorige, 70-10. |
| Onfanclic, adj. het latynsche capax, 263-22. |
| Onfeet, 3de pers. voor onfaet, 15-23; 94-8; 98-22; 202-16; 263-13. |
| Onferme, voor ontferme, ontferming, 8-15. |
| Onfinc, imperf. van onfaen, 24-11. |
| Onfunken, voor ontfunken, tr. ontsteken, 95-12; 180-12; 242-21. |
| Onghebeelt, adj. vry van beeldtenissen, imaginibus vacuus, 52-8; 54-12; 55-9. |
| Onghebrekelic, adj. dat niet onthreken of vervallen zal, nunquam defeeturus, 49-4. |
| Onghedoechsam, adj. onverduldig, 77-1. |
| Ongheduer, onz. ongeduld, ongedurigheid, impatientia, 27-9; 28-27; 55-26; 99-22; 103-6; 181-17. |
| Ongheduerich, adj. ongeduldig, 95-17. |
| Ongheduericheit, 202-9. |
| Ongheëint, adj. eindeloos, 29-16. |
| Ongheëintheit, vr. oneindigheid, 284-23. |
| |
| |
| Onghehier, adj. Vkl. 217-19. Vglk. 218-11. |
| Onghehouden van, niet wederhouden door, vry van, 39-26. |
| Onghecust, part. ongepaeid, ongestild, onvoldaen, 4-15. Zie Ghecust. |
| Onghecustet, verlengd part. 222-9. |
| Onghelaten, adj. met den genit. onafgestorven, niet overgegeven, 35-3. |
| Ongheleeft, adj. ongeoefend, 35-5. |
| Onghelijc, adj. met den dat. anders dan, 259-8. |
| Onghemeyn, adj. zelfzuchtig, niet meêdeelend, afgeleid van het latynsche communicare, 84-13. |
| Onghenaemtheit, vr. naemloosheid, iets dat geenen naem heeft, innominabile, 53-6. |
| Ongheordend, adj. ongeregeld, inordinatus, 5-10; 8-19; 9-25. |
| Onghepayd, adj. onvoldaen, ongestild, 104-4. |
| Ongherecht, adj. onwettig, valsch, ongeregtig, injustus, 75-10; 154-16. |
| Ongherenen, adj. ongeraekt, 43-11; 153-4. Zie Gherinen. |
| Onghesichtich, adj. onzigtbaer, 196-18. |
| Onghesonde, vr. ongezondheid, 186-8. Zie Ghesonde. |
| Onghestorven, adj. met den genit. onverstorven, 16-8; 35-4; 38-15; 280-11. |
| Onghestorvenheit, vr. onverstorvenheid, 113-19. |
| Onghevaen van, vry van, 134-1. |
| Onghewarich, adj. valsch, fallax, 16-8. |
| Ongracelic, adj. onaengenaem, ingratus, 15-27. |
| Onhebbelic, adj. onbekwaem, ineptus, 39-19. Vglk. 110-15. |
| Onhoeghen, onthoeghen, tr. te boven gaen, overtreffen, 96-1. |
| Oncont, adj. onbekend, 28-19. |
| Onlede, vr. bekommering, werkzaemheid, 179-1. |
| Onledich, adj. bezig, werkzaem, bekommerd, 37-10; 76-9. |
| Onledicheit, vr. bezigheid, werkzaemheid, bekommering, 132-15; 187-17. |
| Onlixenen, tr. Vkl. 114-8. |
| Onnen, tr. gunnen, toewenschen, 174-19. |
| Onnosel, adj. schuldeloos, 115-19. |
| Onoirdelic, onordelic, adv. ongeregeldlyk, inordinatè, 38-3; 84-11. |
| Onordine, vr. ongeregeldheid, 113-7. |
| Onraste, adjectivè gebruikt, onrustig, inquietus, 145-4. |
| Onsede, vr. onzedigheid, zedeloosheid, 139-6. |
| Onsetten, tr. ontzetten, perturbare, 163-22; 186-20. |
| Onsien, tr. ontzien, vreezen, duchten, 38-7; 157-12; 279-9. Zie Ontsien. |
| Onspoet, m. ramp, ongeluk, 6-4. |
| Onspringhen, intr. ontspringen, 71-7; 73-22; 100-2; 120-23. |
| Onst, vr. jonst, gunst, 8-15; 282-7. |
| Onste, vr. jonst, gunst, 157-20; 170-13. |
| Onsteken, part. voor ontsteken, ontstoken, 57-24. |
| Onsuvert, part. voor ontsuvert, ontreind, 253-13. |
| Ontbeiden, intr. met den genit. ontbeiden, afwachten, 3-21. |
| Ontberen, intr. met den genit. rei, missen, derven, ook nalaten, 10-9; 28-10; 83-5. |
| Ontbinden, tr. ontvonwen, verklaren, uitleggen, 259-8. |
| Ontbliven, intr. te kort blyven, nalatig zyn, ontbreken, 68-5; 72-5; 103-4; 140-15. |
| Ontbliventheit, vr. achterlykheid, 178-14. |
| |
| |
| Ontdoen, tr. openen, 116-6. |
| Ontfanclic, adj. vatbaer, capax, 175-22. Vglk. 190-10. |
| Ontfanclicheit, vr. vatbaerheid, capacitas, 234-13. |
| Ontfarmherticheit, vr. ontferming, 24-23. |
| Ontfarmicheit, v. ontferming, 115-7. |
| Ontfeet, voor ontfaet, 69-11; 130-20. |
| Ontfermen, intr. met den genit. heden reflexief, 114-15; 200-17; 227-7. |
| Ontfermhertich, adj. bermhertig, 3-12. |
| Ontfermherticheit, ontfermicheit, vr. bermhertigheid, misericordia, 20-1; 126-2. |
| Ontfunken, tr. 143-17. Zie Onfunken. |
| Ontgheest, adj. of part. ontzield, verrukt, opgetogen, 49-16; 106-14. - Ons selfs ontgheest, boven ons zelven verrukt, 57-15. |
| Ontgheesten, tr. verrukken, 56-12; 57-21. - Reflexief gebruikt, spiritu deficere of excedere, 50-10; 52-19; 54-19. |
| Onthoecht, part. met den dat. verrukt, verheven boven, 107-6. |
| Onthopen, intr. wanhopen, desperare, 103-14. |
| Onthouden, tr. bewaren, in stand honden, 96-14; 196-19. - Reflexief, zich wederhouden, 201-1. |
| Onthout, onz. behoud, behoudenis, 91-16; 126-18; 142-21. |
| Ontcommeren, reflex. gebruikt, met den genit. zich ontmaken van, de zorg afleggen van, 87-1; 180-14. Vglk. 182-16. |
| Ontcommertheit, vr. onbekommerdheid, 155-14; 210-10. |
| Ontroest, m. ongetroostheid, 78-14. |
| Ontsaedt, voor ontsadet, part. ontsteld, ontroerd, ontrust, 36-4. Zie ons Glossarium op het Tabernakel. |
| Ontseghet, verlengd part. van ontsegghen, 197-1. |
| Ontsien, tr. vreezen, duchten, 77-17; 131-4. |
| Ontslapen, intr. in slaep vallen, slaperig zyn, 162-20. |
| Ontvlieten, intr. met den genit. zich zelven ontvloeijen, 29-17. |
| Onverstendich, adj. gebruikt in den zin van onbestendig, 250-15. |
| Onverwandelt, adj. of part. onveranderd, onveranderlyk, 88-4. Wandelen is het frequentatief van wenden, keeren. |
| Onvredelic, adj. onvreedzaem, 35-18, |
| Onvroet, adj. onwys, dwaes, onvoorzigtig, 4-1. |
| Onunste, vr. wangunst, 36-1. |
| Onwandelbaerheit, vr. onveranderlykheid, 127-17. |
| Onwandelbarich, adj. onveranderlyk, 216-26. |
| Onweerde, vr. minachting, 36-2. |
| Onweerde bieden, minachting toonen, dedignari, 13-1. |
| Onweerdich, onwerdich, adj. verontweerdigd, verachtend, 35-17. - Met den genit. onweerdig, indignus, 151-2; 152-8; 155-5. |
| Onweert, adj. slecht, gemeen, 108-10. |
| Onwerdicheit, vr. smaed, hoon, 164-3. |
| Onwillich, adj. ongewillig, invitus, 31-27. |
| Onwise, vr. dat geene wyze heeft, modi carentia, 92-2; 93-11. |
| Op dat, conj. mits, indien, modò, 78-18; 156-8; 167-11; 218-20; 234-3. |
| Opdoen, tr. open doen, aperire, 56-24. |
| Opdraghende, adject. opdrachtig, trotsch, 277-7; 278-17. |
| Openbare, adv. opentlyk, 145-10. |
| Openbaren, intr. verschynen, appa- |
| |
| |
| rere, 252-11. - Reſlexief gebruikt, met dezelfde beteekenis, 73-20. |
| Opgaende, part. naer omhoog strevend, sursùm tendens, 71-19. |
| Opgheven, refl. gebruikt, zich opheffen, 69-6. |
| Opsien (sonder) van, zonder te letten op, 50-20. |
| Opvallen, intr. overkomen, accidere, resurgere, 140-12. |
| Opverstaen, intr. opstaen, verryzen, 120-14. |
| Opverstennisse, mannelyk of neutrael gebruikt, 252-1; 256-25. |
| Opvoeren, tr. verheffen, hrengen tot, 130-8. |
| Opwallen, intr. ebullire, 99-19. Zie het woord verklaerd in het Tabernakel, I, bl. 279, aenteek. 6. |
| Orbaerlic, orberlie, orboerlic, adj. nuttig, voordeelig, dienstig, 103-17; 159-3; 160-20; 175-8; 176-19; 281-6. |
| Orberen, tr. gebruiken, benuttigen, 31-25. Zie Orboren. |
| Orbore, m. nut, voordeel, 65-11; 68-16; 126-13; 190-5. |
| Orboren, tr. benuttigen, besteden, 74-13. |
| Ordel, onz. oordeel, 10-10; 37-16; 252-14; 253-7. |
| Ordelen, tr. 72-5. |
| Ordelic, adv. met orde, 107-16. |
| Ordelt, voor oordeelt, met inkorting der beide vokalen, 67-4. - Imperatief van ordelen, 113-13. |
| Ordine, vr. kloosterorde, 13-25; 38-13; 65-22; 112-4. - Priesterschap, 132-14. - Orde, rang, 30-3. |
| Orient, m. het oosten, 253-24. |
| Over, praep. voor, 154-22: si houden hem selven over teder, dat is voor teder. |
| Overate, vr. gulzigheid, 81-15. |
| Overformen, tr. transformare, 56-12. |
| Overformich, adj. 51-20. |
| Overforminghe, vr. 105-9. |
| Overformt, part. het latynsche transformatus, 51-19. |
| Overgheet, 3de pers. voor overgaet, in den zin van overtreft, 119-1. |
| Overheven, adj. part. naer omhoog geheven of verrukt, 228-22. |
| Overliden, intr. overschryden, transscendere, of overgaen, transire, 53-5; 107-5; 253-23; 254-20. - Transitief, te boven komen, 89-24. |
| Overmeester, m. opperste meester, 41-20. |
| Overmits, praep. door, by middel van, ter oorzake, uit hoofde van, 7-15 et passim. |
| Overnatuerlic, adj. bovennatuerlyk, 135-7. |
| Overste, adj. opperste, bovenste, 46-12; 59-13; 265-1; 273-11; 288-5. |
| Overstheit, vr. verhevenheid, het hoogste, 220-4; 239-4; 243-17; 250-8. |
| Overweselic, adj. superessentialis, 108-1. |
| Overwesen, onz. superessentia, 53-12; 58-3; 106-12; 211-8. |
| |
P.
| Paer, in samenstelling, onderzocht, 40-12. |
| Payen, tr. bevredigen, stillen, 104-11. |
| Palme der hand, 254-7. |
| Pat, m. pad, weg, 63-6. |
| Peinsen, tr. denken, cogilare, 77-2; 78-19. |
| Peysmakere, m. het latynsche pacificator, 189-16. |
| Perlaet, per metathesin voor prelaet, 32-12; 38-16. |
| Pharizeeus, m. Phariseër, 276-5. |
| |
| |
| Pine, vr. pyn, lyden, moeite, last, 28-22; 145-15. |
| Pinen, pynen, tr. poogen, trachten, 273-2. - Reflex. gebruikt, 282-2, it. 21. - Intransitief, leed doen, 256-12. - Werken, arbeiden, 287-8. |
| Pleghen, intr. met den genit. oefenen, exereere, 6-19; 9-14; 17-9; 20-8; 30-5; 91-20; 93-7. - Verzorgen, 149-8. - Gewoon zyn, 79-7; 84-23. - Transitief gebruikt met den acc. 149-16; 260-21. |
| Plein, adj. effen, planus, 254-7. |
| Plomp, adj. lomp, bot, 60-1; 145-8. |
| Porren, intr. gaen, trekken, voortkomen, 103-11. |
| Prijs, prise, m. lof, laus, 72-2. |
| Prinche, m. vorst, princeps, 44-8. |
| Prisen, tr. waerderen, 193-21. |
| Proeven, tr. beproeven, bevinden, onderzoeken, ondervinden, 67-2; 141-18; 156-3; 173-17; 271-22; 274-13. |
| Proper, adj. eigen, proprius, 3-17; 150-15; 256-2. |
| Provene, vr. het latynsche praebenda, beneficium, 150-17. |
| Proevet (ghi), verlengde uitgang, 221-16. |
| Prueven, tr. 39-21; 110-12. Zie Proeven. |
| Pulver, pulfer, onz. stof, pulvis, 252-10; 253-10. |
| |
Q.
| Qualiken, adv. kwalyk, 163-13. |
| Quite laten, tr. kwyt schelden, vergeven, 288-1. |
| Quiten, tr. kwyten, volbrengen, 130-25. |
| Quite van, vry van, ongehouden tot, 51-6. Vglk. 93-3. |
| |
R.
| Raye, vr. strael, radius, 70-24; 101-23; 143-21; 216-26; 244-18. |
| Rasen, intr. het latynsche insanire, 182-3. |
| Raste, vr. rust, 41-11; 96-2; 141-8. |
| Rastelic, adj. tot de rust strekkende, 67-24. |
| Rasten, intr. rusten, quiescere, 12-10; 46-23; 56-15; 96-7; 107-11; 141-13, enz. |
| Rechte, adv. wel, behoorlyk, reetè, 220-5; 272-3. |
| Rechte als, adv. even als, 88-12; 91-11. |
| Rechte (te), adv. wel, behoorlyk, 5-9; 259-1. |
| Rechte (van), van regtswege, jurè, 8-3. |
| Reefter, m. refter, refeetorium, 81-12; 84-19. |
| Regneren, intr. heerschen, bestaen, 110-17. |
| Reyken uit, tr. ophalen, 115-17. |
| Rijp, adj. in zedelyken zin gebruikt, als het latynsche maturus, 13-3. Zie mede 278-16 en 282-18. |
| Rimen, intr. op rym spreken, 63-13. |
| Roekeloos, adj. onachtzaem, 272-6. |
| Roekeloosheit, vr. 68-2; 173-20. |
| Roeken, impers. met den genit. rei en den dat. pers. Zich bekommeren om of met, 17-18. |
| Rumen, tr. ruimen, verlaten, 39-5. |
| Ruut, adj. plomp, rudis, 276-7. Zie het Tabernakel, II, bl. 203, aenteek. 3. |
| |
S.Z.
| Saden, tr. verzadigen, saturare, 191-10. |
| Saechten, tr. verzachten, het fransche calmer, 81-6. |
| |
| |
| Saelt, voor sal het, met verlenging des klinkers, uit hoofde der inclinatie, 14-21. |
| Saen, adv. welhaest, aldra, mox, 26-27. |
| Saergie, vr. deken, stragula, 111-16. |
| Sake, oorzaek, causa, 154-9; 222-23; 227-11; 232-5; 272-3. |
| Sake (al is dat), adv. alhoewel, 56-18. |
| Sacrificie, vrouwelyk gebruikt, 24-4. |
| Sallen, voor sal hem, 132-9. |
| Sang, imperf. van singhen, zingen, 41-10. |
| Sant, imperf. van senden, zenden, 41-4. |
| Zate. Vkl. 106-10. |
| Saten, tr. stil, te vrede bouden of stellen, 275-3. Zie het Tabernakel, I, bl. 60, aenteek. 2. |
| Satheit, vr. verzadigdheid, satietas, saturitas, 69-22; 96-5; 97-1; 242-22. |
| Scale, vr. schelp, eijerschael, 4-9. |
| Scale, adj. boos, kwaed, loos, bedriegelyk, 35-17; 150-2. |
| Sceden, sceeden, tr. scheiden, afzonderen, 132-14. |
| Sceenden, tr. Vkl. 181-16. |
| Scelden, tr. berispen, beschuldigen, 190-19. |
| Sceppen, tr. vormen, fatsoeneeren, 110-5. |
| Sciere, adv. eerlang, welhaest, 218-16; 221-7. |
| Scinen, intr. schynen, met volgenden infinitivus zonder het voorvoegsel te, 150-7. |
| Scinene (te), gerundium, 80-18. |
| Scinet, schinet, voor schijnt het, 5-20; 6-4. |
| Scolier, m. leerling, discipulus, 33-14. |
| Scoren, tr. scheuren, 89-23. - Intransitief, 288-3. |
| Scout, vr. schuld, debitum, 17-26; 55-24; 116-13; 130-7; 217-5. |
| Scouwen, intr. beschouwen, contemplari, 56-7; 74-4; 92-5; 97-17; 104-20. - Zien, 101-21. |
| Scouwend, adj. contemplatief, 50-24; 52-5. |
| Scouwer, scouwere, beschouwer, contemplator, 235-19; 247-10. |
| Scriven, intr. met den genit. heden met van, 260-16. |
| Sculdich sijn, verpligt zyn, 8-4; 14-17. |
| Sculpeeren, tr. etsen, uitsnyden, sculpere, 118-16. |
| Scuwet, verlengde imperatief voor scuwt, 116-5. |
| Sedt, verkort uit settet, 63-3. |
| Seer, onz. droefheid, moeror, 193-11. |
| Seghe, vr. zege, overwinning, victoria, 226-19; 241-11. |
| Seinden, 3de pers. seint, tr. zenden, 205-7, it. 12. |
| Selen, auxil. veelal gebruikt in den zin van moeten, 59-14; 65-22; 67-2; 68-1; 75-18; 77-5, enz. |
| Selc, selke, veelal gebrnikt in den zin van sommige, 38-12; 110-6; 111-9; 152-15; 193-9; 273-13; 275-15. |
| Selwi, verkort uit zullen wy, 178-15. |
| Sen, m. zin, sensus, 138-7. |
| Sende, sendde, oud imperf. van seinden, het lat. mittere, 30-16. |
| Sesse, zes, sex, 261-11. |
| Seste, zesde, sextus, 155-4; 206-24; 231-1. |
| Sevenvuldich, adv. zevenmael, 117-13. |
| Sidi, zyt gy, 120-13. |
| Sijn, zijn, verbum subst. gebruikt met het auxiliare hebben, 130-3; 160-4; 217-12; 275-20; 287-5. |
| Sijns, pron. pers. in genit. 6-17; 12-2. |
| Sijns selfs, voor zyn cigen, 131-1: sijns selſs vleysch. Vglk. 239-19. |
| |
| |
| Sijt, voor sijt het, met versmelting der beide consonanten, 14-17. |
| Sinken, reflexief gebruikt, 254-17. |
| Sinlic, adj. zinnelyk, 135-7. |
| Sinlike, adv. zinnelyker wyze, 136-7. |
| Sire, voor zy er, 189-4. |
| Sittecleed, onz. Vkl. 111-15. |
| Slachlec, slaghelec, adj. Vkl. 16-4. Vglk. 35-17; 282-17. |
| Sloester, vr. schel, bast, 4-8. |
| Sloyen, intr. Vkl. 110-12. |
| Slont, het latynsche vorago, 108-11. |
| Slot, onz. kasteel, arx, 51-9. |
| Slot, slote, van toonen gezegd, finael, 42-17. |
| Smaken, tr. 210-23; 260-22. - Intrans. met den dat. 269-11. Zie Ghesmaken. |
| Smeken, tr. vleijen, adulari, 37-9; 148-4; 149-13. |
| Snelre, adj. comparatief van snel, sneller, 117-13. |
| Sneven. Vkl. 171-7. |
| Soe lanc, soe meer, meer en meer, 87-8. |
| Soene, vr. verzoening, 146-3. |
| Soenlic, adj. kinderlyk, filialis, 21-19. |
| Somere (te), adv. in den zomer, 99-9. |
| Sonder, praep. met den dat. 8-1. |
| Sonder onderlaet, adv. zonder ophouden, sine intermissione, 50-1; 55-24, enz. Zie Onderlaet. |
| Sonder opsien van, zonder te letten of te doelen op, 50-20. |
| Sonder sparen, zonder uitstel, 237-5. |
| Sondere, m. zondaer, peccator, 73-2. |
| Sondersse, vr. zondares, peccatrix, 67-11. |
| Sondich, adj. in genitivo sondichs, 114-15. |
| Sorfhertich, adj. Vkl. 37-10. |
| Sorghe hebben, met den genit. rei, 37-14. |
| Souden, auxil. veelal voor moeten gebruikt, 31-12; 285-12. - Ghi sout, gy moest, 83-8. - Du souts, 26-24. Zie ons Glossarium op den Rymbybel. |
| Speellic, adj. opgeruimd, hilaris, 78-2. |
| Spele (uten) gaen. Vkl. 182-6. |
| Spere, vr. waerschynlyk misschreven voor sphere, 254-19. |
| Spoet, voorspoed. Vkl. 169-16. Vglk. 177-16; 187-2. |
| Spreec-veinstere, vr. de venster van het spreekhuis, 85-16. |
| Stade, vr. tyd, bekwame tyd, 67-24. - Stade hebben, 113-2. |
| Stadighen, tr. bevestigen, stabilire, 71-2. |
| Staren, intr. staroogen, scherp zien, 92-5; 93-19; 97-17; 104-19; 233-5; 234-22; 237-4. |
| Starcheit, vr. sterkte, fortitudo, 19-25; 22-9; 180-5. |
| Stat, vr. plaets, stede, locus, 11-13; 51-12; 63-3; 88-3; 128-15; 129-2; 181-15. - Stad, urbs, civitas, 167-19. - Gebruikt in den zin van genitale, 42-24. |
| Steenroets, vr. steenrots, 116-8. |
| Steet, 3de pers. van staen, staet, 189-15; 204-14; 285-5. |
| Sterf, oud imperf. voor starf, heden stierf, van sterven, mori, 11-23; 68-17. |
| Sterken, tr. versterken, munire, 88-14. |
| Stercheit, 100-21. Zie Starcheit. |
| Sterven, intr. met den dat. heden met het voorzetsel aen, 39-25. |
| Stichten, ontsteld imperf. door versmelting der dubbele t, voor stichtten, 66-17; 112-1. |
| Stille, vr. stilte, 285-4. Zie het woord in ons Glossarium op den Rymbybel. |
| Storte, metathesis van strot, het latynsche guttur, 47-22. |
| Stuerheit, vr. hevigheid, 100-12. |
| Sughen, tr. zuigen, sugere, 24-13. |
| Zwestere, vr. zuster, kloosterzuster, op zyn hoogduitsch, 149-1. |
| |
| |
| |
T.
| T, weggelaten voor de zachtheid der uitspraek, gheefse, voor gheeft ze, 12-20. Vrienscap, voor vriendschap. Zie dat woord. |
| Te, achter sommige verba oudtyds weggelaten voor den volgenden inſinitivus. Zie Duncken, Scinen, Wanen. |
| Te, praep. regeert den dat. 18-1, it. 12; 25-1; 159-17, enz. |
| Teenen male, adv. in eens, geheel en al, 4-22. |
| Teer, adv. verkort uit te eerder of des te eerder, 219-9. |
| Te hans, adv. aenstonds, illicò, 81-1; 105-10. |
| Te hove, gebruikt in den zin van ten hemel, 163-13. Vglk. 186-4; 187-20; 216-19. |
| Te male, adv. geheellyk, volkomentlyk, 29-5; 45-14; 103-4; 271-13. |
| Te nieute, te niet, 154-20. |
| Tenuere, vr. Vkl. 42-17. |
| Teren, tr. opeten, 70-2. |
| Tiën, tyën, 2de pers. tyës, 3de tiet, imperfect. teech, part. ghetoghen, trekken, 6-9. |
| Tieren. Vkl. 172-3. |
| Tijt, vr. 139-11; 185-5. - Mannelyk gebruikt, 216-14; 242-1. |
| Tijllic, tijtelic, titelic, adj. tydelyk, 38-6; 142-9; 148-2; 180-10. |
| Toe, praep. met den dat. tot, 38-3; 101-19. |
| Toenne (te), gerundium, 80-17. |
| Toernich, adj. grammoedig, 26-28; 35-17. - Toernighe cracht, het latynsche vis irascibilis, 160-23. Vglk. 139-6; 173-3. |
| Toeverlaet, m. vertrouwen, fiducia, 71-16; 134-2; 281-14. |
| Tonvreden, adj. te onvrede, misnoegd, 76-11. |
| Toornicheit, vr. gramschap, 161-8. |
| Tot, tote, praep. regeert den dat. 5-11; 48-1; 69-18; 71-6; 76-6; 86-7; 94-6; 200-8; 234-1; 274-20; 282-13. |
| Tote diesmaels, adv. tot dat, donec, 32-23. |
| Treecheit, vr. traegheid, torpor, 221-9. |
| Tsmenschen, verkort uit tot des menschen, 239-9: tsmenschen behoef. Vglk. 253-26; 258-3. |
| Twevoldicheit, vr. dubbelhartigheid, duplicitas, 113-19; 150-4. |
| Twivel, m. twyfel, 67-7. |
| |
V.
| Vader, m. in gen. des vader, zonder s, 15-30; 19-4; 31-9; 44-16; 183-23, enz. Zie Broeder. |
| Vaechvier, onz. louterend vuer, ignis purgatorius, 252-3. |
| Vaer, vr. schrik, vrees, 115-10. |
| Vaert, vr. gebruikt in den zin van bedevaert, 287-4. |
| Van nieute, van niet, de nihilo, 129-7; 139-4. |
| Van noede, adv. gedwongen, genoodzaekt, uit dwang, 34-1. |
| Van nuwes, adv. op nieuw, denuò, 57-14. |
| Van reehte, adv. van regtswege, jurè, 18-3. |
| Vant, imperf. van vinden, thans vond, 108-11. |
| Varen, intr. gaen, streven, 256-23; 257-11. |
| Vaste, adv. het latynsche firmiter, 6-16. |
| Vaten, tr. vatten, op het vat doen, 194-5. |
| Veehten, tr. 172-24: victorie vechten, de zege behalen. |
| Veel, vele, adv. met den genit. 20-3; 38-5. - Zeer, 240-18; 272-3. |
| |
| |
| Veelic, adj. dierlyk, 140-9; 145-14; 158-20; 161-4; 288-8. |
| Veers, onz. vers, versus, 119-15. |
| Veet, 3de pers. van vaen, vangen, opvangen, 5-1. |
| Venijn, onz. vergiſt, venenum, 111-11. |
| Vensen, intr. veinzen, 147-12. - Reflexief gebruikt, 148-4. |
| Verbeiden, intr. met den genit. verwachten, expectare, 74-2. |
| Verbelghen, tr. vergrammen, offendere, 21-20; 32-19; 152-23. |
| Verberren, verbernen, tr. verbranden, 104-7; 197-10; 241-23; 252-2, it. 9. - Intrans. 253-10. |
| Verbert, verberret, verberrent, part. verbrand, aengebrand, 78-19; 91-4; 106-1. |
| Verbiten, tr. part. verbeten, opeten, 195-24; 196-2. |
| Verblendet, verlengd part. verblind, 221-6. |
| Verbliden, intr. verblyd worden, zich verheugen, 17-24; 18-7; 25-15; 37-11; 72-19. |
| Verderft, part. voor verdorven, 273-9. |
| Verderven, intr. te niet gaen, perire, 244-11. |
| Verdienen, met den genit. 4-18. |
| Verdiente, vr. verdienste, 70-13; 72-19; 75-7; 107-24; 117-12; 130-18. |
| Verdoelt, part. verdoold, 129-18. |
| Verdrachelic, adj. verdraegzaem, 80-6. |
| Verdrietelic, adj. verdrietig, 79-8. |
| Verdrueven, intr. bedroefd worden, 37-11. |
| Verduemen, tr. verdoemen, 80-5. |
| Verdwasen, tr. dwaes maken, 251-3. |
| Verenighen, intr. vereenigd worden, 132-6; 262-17. |
| Vergheet, 3de pers. voor vergael, 112-4. |
| Verghelden, tr. vergoeden, voldoen, 220-3. |
| Vergheten, met den genit. op zyn latynsch, 20-24; 79-10. - Met den acc. gebruikt, 76-2. |
| Verghiffenisse, vr. vergift, venenum, 111-11. |
| Vergronden, tr. doorgronden, den grond bereiken, 103-8; 284-4. |
| Verhalen, tr. inhalen, bereiken, assequi, 46-18; 204-16; 235-5. |
| Verhaven, adj. verheven, naer omhoog gerigt, 9-11; 15-14; 25-23; 92-5. |
| Verheffen, tr. het latynsche extollere, 72-1. |
| Verheffen, Intrans. gebruikt voor zich verbeffen, 288-20. |
| Verhoghen, tr. de hoogte van iets bereiken, 103-8. |
| Verclaren, intr. verlicht worden, 237-25; 238-14. |
| Verladen, part. belast, bezwaerd, overladen, 43-25; 238-15. |
| Verlanghen, impers. gebruikt met den dat. 257-21. |
| Verlaten, tr. kwyt schelden, vergeven, remittere, 287-2. |
| Verlatenisse, vr. vergiffenis, remissio, 287-21. |
| Verleden, intr. verleeden, walgen, 22-23. |
| Verledicht, part. ontledigd, 182-15. |
| Verleidet, verlengd part. verleid, 272-9. |
| Verloechenen, intr. met den genit. verzaken, 12-2; 14-27; 27-13; 31-8; 158-25. |
| Verlossenisse, vr. verlossing, 147-18. |
| Vermalendijt, het latynsche maledictus, 252-22. |
| Vermen, tr. vormen, confirmare, 130-27; 131-6. |
| Vermeten, reflexief gebruikt met den genit. 195-23. |
| |
| |
| Vermiddelt, part. door een tusschenkomend iets verhinderd, 128-10. |
| Vermoghen, tr. kunnen, magtig zyn, 76-18. Vglk. 242-14. |
| Vernieuten, tr. vernietigen, 64-2; 115-7. - Intrans. te niet gaen, perire, 94-1. |
| Vernoy, onz. verdriet, 165-22. |
| Vernuftich, adj. redelyk, verstandig, 240-20; 243-2; 271-18. |
| Vernuwen, intr. nieuw worden, 98-8; 253-9; 254-21. |
| Vernuwct, verlengd part. vernieuwd, 56-20. |
| Verzieken, intr. zieker worden, 77-16. |
| Versien, tr. voorzien, verschaffen, 82-29. - Onderzoeken, doorschouwen, 203-9. |
| Versinnen, tr. overdenken, denken aen, op, aendachtig zyn, 177-21; 193-14; 220-5. |
| Versoemen, tr. verzuimen, 216-14. |
| Versouten, part. overzout, te veel gezouten, 78-19. |
| Verstaen, met den genit. 286-8. |
| Verstaen, substantivè gebruikt, onz. verstand, intelleetus, 52-17; 92-5; 95-10. |
| Verstaren, intr. Vkl. 119-9. |
| Versta wi, voor verstaen wy, 126-13. |
| Versteet, 3de pers. voor verstaet, 17-27; 259-1. |
| Versteint, adj. versteend, 151-20. |
| Verstendich, adj. verstandig, het latynsche intelleetualis, 19-15; 35-6; 48-13; 51-16; 52-5; 70-22; 118-4. |
| Verstendicheit, vr. intellectus, 104-17; 154-7; 231-2; 233-15. |
| Verstennis, vr. verstand, 119-5. |
| Verstennisse, verstandenisse, onzydig gebruikt, 134-8; 141-3, it. 11; 142-7; 136-26; 202-15; 245-19; 259-20. |
| Versterven, intr. het latynsche emori, 53-5. |
| Verstormt, part. aengezet, opgeschud, ontsteld, 103-6; 171-2. |
| Verteghen, part. van vertiën, 173-1. Zie Vertiën. |
| Verteghenheit, vr. verzaking, abnegatio, 11-8. |
| Vertellen, tr. verhalen, enarrare, 24-21. - Optellen, enumerare, 20-4. |
| Verteren, tr. verduwen, digerere, 70-2. |
| Vertiën, vertyën, met den genit. verzaken, 15-6; 20-24. - Met den acc. 211-1; 288-15. |
| Vertyīnghe, vr. verzaking, abnegatio, 14-23; 158-24. |
| Vertraghen, intr. trager worden, torpescere, 66-5. |
| Vertrecken, tr. verhalen, vertellen, 199-12. |
| Vervaren, intr. verloren loopen, 238-8; 250-10. |
| Verveert, part. vervaerd, verschrikt, 86-26. |
| Vervolghen, tr. erlangen, consequi, 227-21; 285-15. |
| Verwandelen, intr. veranderen, verkeeren, 39-2. - Transitivè gebruikt, 149-25. |
| Verwanen, reflexief gebruikt, 174-8. |
| Verwe, varwe, vr. kleur, 110-3; 272-23. |
| Verweent, adj. week, delicatus, mollis, 79-8. - Suavis, 198-6. - Deliciosus, 201-3; 229-16. |
| Verweendelic, adv. heerlyk, splendidè, 84-17. |
| Verweenen, reflex. waenwys worden, 270-21. |
| Verweentheit, vr. dartelheid, weelde, opulentia, 66-2; 192-25. |
| Verweghen, tr. overwegen, zwaerder wegen dan, praeponderare, 74-13. |
| |
| |
| Verwielen, intr. Vkl. 224-9. Vglk. 264-17. |
| Verwijst, part. heden verwezen, 75-11. |
| Verwinnen, tr. overwinnen, 16-12; 22-9; 25-12, enz. |
| Verwoed, adj. uitzinnig, 98-15. |
| Verwoede, vr. verwoedheid, 103-6. |
| Verworpen, part. laeg, het latynsche abjectus, 85-22. |
| Verzwaren, tr. bezwaren, 230-15; 255-2. |
| Verzwelten, intr. verkwynen, 249-12. Zie het Tabernakel, I, bl. 83, aenteek. 6. |
| Vieren, intr. de feestdagen onderhouden, 150-6. |
| Vierte, vr. Vkl. 215-15. |
| Vijfte, vyfde, 16-16; 191-13; 200-5. |
| Vindet, verlengde 3de persoon, 209-16. |
| Vindi, vindt gy, 67-3. |
| Virtuyt, vr. kracht, virtus, 234-11. |
| Visenteeren, tr. bezoeken, 78-15. |
| Vleesch, vleysch, in genit. vleeschs, vleyschs, 7-19; 92-19; 101-14; 271-17; 285-18; 288-8. |
| Vlien, tr. vlieden, vlugten, 9-20. - Intr. 27-24. |
| Vloeken, intr. kwaed spreken of wenschen, 80-4. |
| Vloghe, m. vlugt, volatus, 102-2. |
| Vloyet, voor vloeit, met verlengden uitgang, 14-24. |
| Voecht, m. voogd, tutor, 6-23. |
| Voeghen, tr. schikken, accommodare, 231-9. |
| Voerworp, onz. voorwerp, objectum, 134-16. |
| Voerworp, voirworp, m. gebruikt, 181-4; 190-13. |
| Voetghetert. Vkl. 11-16. |
| Voirmaels, adv. weleer, eertyds, 66-16. |
| Voirsanghere, m. voorzanger, praecentor, 48-25. |
| Voirspreken, intr. het eerste woord voeren, 37-3. |
| Voirtmeer, adv. verders, insuper, ad hoee, 22-20; 26-17; 70-4; 78-7, enz. |
| Vol, adj. gebruikt met den genit. 2-10; 15-15; 38-14; 120-9; 175-12; 200-15. - Met van, 15-26. |
| Volghen, intr. regeert den dat. 3-4; 12-23; 66-15. |
| Volghene, gerundium, 71-5. |
| Volgheven, tr. ten volle geven, 186-14; 187-12. |
| Voleomen, adj. volmackt, perfectus, 96-13. |
| Volclimmen, tr. tot boven toe klimmen, 63-4. |
| Volstaen, intr. volharden, 86-6. |
| Volstaende, adj. volhardend, 84-26. |
| Vond, m. uitvindsel, commentum, 66-8; 108-13. |
| Vonden, part. voor ghevonden, 43-17; 108-13; 112-12; 121-8. |
| Vordere, plur. voorgangers, voorouders, 145-19. |
| Vore, verlengde praep. met den dat. 60-10; 158-6. |
| Vore diesmaels, adv. voor alcer, 115-8. |
| Vore gaen, tr. voordoen, door voorbeeld leeren, 42-7. |
| Vore nemen, tr. zich voorstellen, 68-9. |
| Vore spelen, intr. met den dat. het latynsche praeludere, 46-19. |
| Vorste, adj. voorste, primus, 44-8. |
| Vredelic, adj. tot vrede strekkende, vreedzaem, 67-24; 80-6. |
| Vredemakere, het latynsche pacificus, 247-26. |
| Vrec, adj. gierig, avarus, 84-13. |
| Vrecheit, vr. gierigheid, 151-4. |
| Vresen, vreezen, met van gebruikt, 38-6. |
| Vriën, tr. bevryden, vry maken, liberare, 40-7; 71-2; 170-19. |
| |
| |
| Vrienscap, vr. dikwerf door de Ouden zonder t geschreven, tot gemak der uitspraek, 32-3. |
| Vrienthout, adj. Vkl. 37-8. |
| Vrilec, adv. vryelyk, liberè, 15-1. |
| Vriwillens, adv. vrywilliglyk, 90-17. |
| Vrochtbarich, adj. vruchtbaer, 183-25; 196-22. |
| Vroct, adj. wys, voorzigtig, 6-7; 39-18; 77-21; 150-2; 151-17. - Vroet sijn, met den genit. weten, kennis hebben van, 86-17. |
| Vroetheit, vr. voorzigtigheid, prudentia, 139-9. |
| Vroude, vr. vreugd, 106-6; 129-12; 130-21; 134-14; 161-22. |
| Vrouwe, met het bykomend denkbeeld van heerlykheid, domina, 25-2; 64-18; 65-6; 88-12. |
| Vruchtbarich, adj. vruchtbaer, 202-2, 207-8. Zie Vrochtbarich. |
| Vruchtbaricheit, vr. vruchtbaerheid, 226-11. |
| Vueren, tr. voeren, ferre, 6-25; 9-5. |
| |
U.
| U, voor uw possessief, 75-12; 79-6; 86-7; 115-5; 120-21. |
| Ute, verlengde praep. regeert den dat. 17-15; 56-14, et passim. |
| Uten spele gaen. Vkl. 182-6. |
| Uus, uws, uwer, pron. pers. 6-13; 12-25; 34-26; 78-3; 79-10; 120-13. |
| Uus, voor uws possessief, 116-17. |
| Uutghesceden, part. uitgezonderd, 282-8. |
| Uutvlote, vr. uitvloeisel, effusio, 98-10. |
| |
W.
| Waetbehaghen, onz. welbehagen, 146-18. |
| Waellust, vr. wellust, voluptas, 241-23. |
| Waer nemen, ware nemen, met den genit. waernemen, acht geven, in 't oog houden, onderzoeken, 6-13; 45-5; 271-3; 283-8. |
| Waeromme, vr. beweegreden, reden waerom, 74-11; 126-14; 210-4. |
| Waest, voor was het, met verlenging der vokael uit hoofde der aenleuning, 110-12. |
| Wal, vr. wel, springbron, 203-16. |
| Wale, adv. wel, 5-1; 27-16; 44-10; 65-1; 192-1, enz. |
| Wallen, intr. koken, opbruischen, scaturire, 100-1; 102-11; 179-17; 245-24; 202-23; 203-14. |
| Wandelbaer, adj. veranderlyk, 131-12. |
| Wandelinghe, vr. omgang, verkeer, 175-5. |
| Wanderen, intr. wandelen, 134-16. |
| Wanen, tr. meenen, gevolgd van eenen infinitivus zonder het voorvoegsel te, 15-24; 16-2; 35-2; 39-17; 133-1; 151-18; 153-20; 154-4; 274-3; 277-8. - Wanen sijn, meenen te zyn, 92-22. |
| Wanen, adv. vanwaer, undè, 139-9; 173-25; 202-20. |
| Want, conj. dewyl, omdat, 136-1; 150-9; 151-17; 231-2; 239-13; 243-5. |
| Wat, voor welk, gevolgd van eenen genit. 17-11: wat wisen, welke wys, wat voor eene wyze; 151-22: wat si goeder exemple sien. Vglk. 148-9; 161-24; 210-7. |
| Weder...of, weder...ofte, of, of, het zy, het zy, sive...sive, 146-10; 157-21. |
| Wederblicken, intr. weêrschitteren, weêrblinken, reflectere, resplendere, 136-22; 182-9. |
| Wederboeghen, tr. weêrbuigen, reflectere, 19-4. - Wederboecht, part. wederbogen, 284-11. |
| |
| |
| Wederleiden, tr. reducere, 125-1, 133-5. |
| Wederleidet, verlengd part. 129-16; 133-14. |
| Wederwil, m. tegenwil, tegenzin, 13-14. |
| Wedue, vr. weduwe, 167-23. |
| Weechs, genit. van wech, weg, via, met verlengde vokael, 142-13. |
| Weent, voor waent, 3de pers. van wanen, meenen, 270-22. |
| Weert hebben, tr. waerdeeren, achten, 7-25. |
| Weld, adj. wild, woest, 161-3; 233-8. |
| Welde, vr. weelde, deliciae, 190-10. Vglk. 225-11; 245-27; 246-11. |
| Welheit, vr. welzyn, het fransche bien-être, 34-8; 182-1. |
| Weninghe, vr. geween, fletus, 14-13. |
| Werden, intr. geworden, ter hand komen, 79-4. |
| Werdet, verlengde 3de pers. voor wert, wordt, 130-16; 132-18; 217-1; 251-14. |
| Werdieh, adj. waerdig, met den genit. 37-4; 75-8; 148-20; 154-5. |
| Werdicheit, vr. gebruikt in den zin van eerbied, vereering, reverentia, 17-28; 20-25; 24-16; 50-23; 101-4; 157-14. - Waerdigheid, praestantia, excellentia, 24-5, it. 9. |
| Werelic, adj. wereldlyk, 38-6. |
| Werken, tr. doen, uitvoeren, verrigten, facere, 9-22; 11-19; 31-20; 55-16; 56-14; 57-20; 95-14; 140-14; 148-2; 208-20; 210-3; 211-19. - Intr. werkzaem zyn, agere, 57-18. |
| Werket, verlengde 3de pers. werkt, 137-8. |
| Werlt, vr. wereld, 271-22. |
| Werscap, vr. maeltyd, feestmael, 132-5. |
| Wes, genit. voor wiens of welks, 16-11. |
| Weselic, adj. wezentlyk, essentialis, 58-4; 60-1. - Adv. essentialiter, 53-12. |
| Wet, voor weet, in imperativo, van weten, scire, 65-13; 82-4. |
| Wetenheit, vr. geweten, 162-15. - Wetenschap, scientia, 172-11. Vglk. 178-21. |
| Wide, adv. wyd, latè, 67-13. - Wider, comparatief, 137-18; 142-16. |
| Wiel, vr. draeikolk, 245-15. |
| Wies, voor wiens, 83-4. |
| Wijdde, vr. uitgestrektheid, amplitudo, 239-11. |
| Wiken, intr. wyken, cedere.... |
| Wildi, wilt gy, in singulari, 30-10; 66-13. |
| Wildijs, wilt gy des, 211-1. |
| Wildijt, wilt gy het, 220-23. |
| Wildire, wilt gy er, 163-4. |
| Wile (die), adv. terwyl, 85-9. |
| Wille, wil, voluntas, in genit. des willen, 196-13. |
| Willich, adj. gewillig, bereidwillig, vrywillig, 2-22; 3-1; 31-15; 44-3. |
| Wilne, gerundium van willen, 90-23. |
| Wine, voor wy hem, 31-16. |
| Wise, vr. wyze, modus, 20-8, enz. - Levenswyze, vitae modus of institutum, 17-11. |
| Wiselie, adv. wysselyk, 65-1. |
| Wiseloes, adj. zonder wyze, modi nescius, modi expers, 55-26; 58-6; 59-23. |
| Wisen, tr. wyzen, aentoonen, onderrigten, 68-4; 175-1. |
| Wit, voor wet, lex, 160-18. |
| Woedich, adj. driftig, onstuimig, aestuans, 95-16; 99-13. |
| Woert, onz. woord, 259-14. |
| Woestine, woestyn, wildernis, eremus, 71-9. |
| Woet, m. woede, 95-19; 100-1. - In genit. des woeds, 204-15. Vglk. 205-11. |
| |
| |
| Wonet, verlengde 3de pers. woont, 55-11. |
| Worde, 3de pers. praes. subj. van werden, 89-11; 96-19; 127-17; 128-2, it. 4; 287-14. |
| Worden, voor gheworden, 66-2. Zie hierboven het voorvoegsel Ghe. |
| Worden, 1ste en 3de persoon plur. imperf. van werden, 49-28. - Conditionale, voor wierden, 211-4; 286-15. Vglk. 64-19. |
| Woude, imperf. van willen, 64-3; 68-13. |
| Wracht, wrachte, imperf. van werken, verbum activum, 174-17; 226-12; 232-18. |
EINDE VAN HET GLOSSARIUM. |
|
Auteursrechtvrij