Werken. Deel 5. Vanden twaelf beghinen

Regelnummers proza verbergen

De Denere, et qui sub ipso nascuntur. C. XLII.

23Hier na volghet die vijſte planete, onder die sonne, die 24heet Venus. Die is wel blickende, claer en̄ wederblickende, 25heet en̄ versch van naturen. Si heet oec Luciſer, dat is een 26bringher des lichts; want hi gaet inder dagheraet op, en̄

[p. 112]

1toent ons hem selven licht en̄ claer, en̄ die sonne volghet 2hem na; en̄ alsoe is hi die Dachsterre gheheten. Maer nader 3vesperen, als hi der sonnen navolghet, heet hi Vesperus of 4Hesperus, dat is die Avonsterre. Hi is die claerste onder alle 5die sterren. Hi is goetwillich, saechte ende goet van daden. 6Hi dwinct en̄ tempereert Saturnum van sijnre quaetheit⁽¹⁾, 7en̄ alle andere scalcheit der planeten⁽²⁾. Hi regneert als die 8sonne loept in Tauro, dat is inden stier; en̄ hi regneert oec 9als die sonne loept in Libra, dat is in die waghenscale, dat is 10in die spelmaent, september in latine. Hi saecht, in sine 11regnacie, haet ende nijt⁽³⁾; hi sterct en̄ conſorteert minne en̄ 12trouwe in allen menschen, na macht sijnre naturen. Sine 13kindere, die in sine regnacie gheboren werden, die sijn 14ghelike den Jovianen, Jupiters kynderen, in vele punten. Si 15sijn wit, claer, gracioes en̄ blide van aenschine, gheselleec, 16hoesch en̄ liberael van seden, heet en̄ versch van naturen, 17dat is oncuysch en̄ gulsich, en̄ gheneicht tot alre ongheordender 18ghelost, en̄ tote allen dien dat die lichame begheert. 19Si seuwen haet ende nijt, en̄ si maken peys en̄ vrede, en̄ 20vrienscap en̄ concordie in allen menschen, na dat si vermoghen. 21Nochtan, al sijn si edel en̄ goet inder naturen, en̄ 22wel gheordent inder menschen oghen, na wise der werelt, si 23en moghen Gode niet behaghen sonder sine ghenade. Si sijn 24gheboren inder dagheraet, en̄ si hebben die complexie der 25dachsterren onfaen; want si hebben haer lijflike⁽⁴⁾ oghe 26opghedaen, en̄ dat licht der sonnen en̄ der hemele onſaen,

(1) Aldus onze dry Codices. Sur. heeft vertaeld: Martis malitiam temperat.

(2) Deze laetste zinsuede ontbreekt in F, en is mede door Surius niet vertaeld.

(3) Sur. Cum dominium obtinet, odium ac invidiam imminuit.

(4) D. haer lieflike. F. haer lievelycke. G. liefelijke. Sur. vertaelt, Corporeis enim apertis oculis, enz. Hy heeft derhalve lijflike gelezen of verstaen, en het vervolg der rede brengt zulks meê.

[p. 113]

1en̄ si leven na lust der sinne⁽¹⁾, want si sijn heet en̄ versch, 2en̄ hier omme minnen si die werelt en̄ al dat si hevet in haer 3bevaen. Hier omme sijn si van gheeste blint, en̄ haer verstendighe 4oghe en mach dat licht der gracien niet onfaen.

5Die dachsterre brinct ons⁽²⁾ dat licht der sonnen, dat is 6die dach der werelt. Die jonc sijn en̄ ghesont⁽³⁾, en̄ sonder 7vrese ende sonder consciencie der werelt dienen, die sijn 8blide van herten en̄ pleghen hare ghenuechten⁽⁴⁾. Si singhen 9ende springhen, si en roeken hoe si den dach ten 10avonde bringhen.

Die avonsterre gheet onder; si volghet altoes der sonnen.
Haer kynder sijn verwonnen⁽⁵⁾:
Die sterven in dootsonden
Die bliven ewelike ghebonden⁽⁶⁾.
Nemmermeer en sien si bliden dach;
Verdoemt te sine is hair ghelach⁽⁷⁾.
Merct u selven wel, soe sidi vroet:
Voresien van binnen, is tote allen dinghen spoet⁽⁸⁾.

(1) G. alleen, sinnen.

(2) F. alleen, brinet ons voert. Surius vertaelt het woord door adducit.

(3) Surius heeft: Ejus filii sunt, qui aetate juvenes et incolumes ac valentes viribus, sine metu et absque conscientiae religione mundo huic militant et obsequuntur. Daer zal dan aen het hoofd van dezen volzin in onze Hss. wel iets ontbreken.

(4) F. huerer ghenuechten.

(5) Hujus filii malè succumbunt, zegt Surius.

(6) Sur. qui omnes aeternae damnationis constringuntur nexibus.

(7) Sur. sed portio eorum est, semper esse damnatos.

(8) Sur. Intùs enim providum esse ac circunspectum, ad omnia utilissimum est.