Werken. Deel 6. Die chierheit der gheestelijker brulocht. Vanden blinckenden steen. Dat boec der hoechster waerheit

Regelnummers proza verbergen

Van den rike der sielen. C. XXIV.

24Soe wie dese doghedc vercrighen wilt en̄ behouden, die 25sal sine siele cieren en̄ besetten en̄ ordineren ghelijc enen 26conincrike. Die vrie wille dat is die coninc inder sielen. 27Die is vri van naturen en̄ noch vrier van ghenaden. Die

[p. 43]

1sal ghecroent sijn met eenre cronen, die heet caritate. Die 2crone ende dat rike salmen onfaen, besitten, regheren en̄ 3houden van den keyser die here es en̄ ghebiedere, en̄ coninc 4der coninghe. Dese coninc, die vrie wille, sal wonen in die 5overste stat des riken, dat es in die begheerlike cracht der 6sielen⁽¹⁾. En̄ hi sal gheciert sijn ende gheeleet mit enen 7ondersnedenen cleede⁽²⁾: die rechte side met ere godliker 8gaven⁽³⁾ die heet stercheit, op dat hi stare ende machtich si 9alle hinder te verwinnenc, en̄ in den hemel te wandelne in 10dat paleys des oversten keysers, en̄ sijn ghecroende hoeft 11met liefden te neyghene vore den oversten conine met toeghe- 12voechder begheerlicheit⁽⁴⁾, dat is eyghen were der caritaten: 13daer met onfeet men die crone, en̄ daer met verciert men 14die crone, en̄ daer met behout men dat rike en̄ besittet inder 15ewicheit. Die slinke side des cleets sal sijn ene cardinale 16doghet die heet sedelike stercheit. Met hare sal die vrie 17wille, dese coninc, alle onseden dwinghen en̄ alle doghet 18volbringhen, en̄ mechtich sijn rike besitten tote in sine doot.

19Dese con̄inc sal kiesen raetghevers in sijn lant, die wijste 20van sinen lande. Dat selen sijn ·ij· godlike doghede, const 21en̄ bescedenheit⁽⁵⁾, verclaert met lichte der gracien Gods. 22Die selen wonen naest den coninc in een palays dat heet 23die redelike cracht der sielen⁽⁶⁾. En̄ si selen ghecleet sijn en̄ 24gheciert met eenre sedeliker doghet die heet ghemaetheit⁽⁷⁾,

(1) Sur. quae est animae vis concupiscibilis.

(2) Sur. habebitque vestem discriminatam. Zou Surius niet gelezen hebben onderschedenen? Evenwel de zin komt daerop uit. De uitgave van 1624 heeft doorsneden.

(3) L en M. Die rechte side des cleets sal sijn een duecht, die hetet enz. Surius stemt daermeê overeen.

(4) Sur. cum amore ac propenso Deoque dedito et addicto affectu.

(5) Sur. scientia et discretio.

(6) vis rationalis, zegt Surius.

(7) Sur. moralis temperantia.

[p. 44]

1op dat die conine altoes mit rade doe en̄ late alle dinc. Over- 2mits const, sal men die consciencie purgeren van allen ghe- 3breken, en̄ chieren met allen dogheden; en̄ met besceden- 4heden salmen gheven en̄ nemen, doen en̄ laten, zwighen en̄ 5spreken, vasten en̄ eten, horen en̄ antwoerden, ende alle dinc 6doen na const en̄ na besceydenheit, ghecleet met ere sede- 7liker doghet die heet ghetempertheit ofte ghematicheit.

8Dese coninc, die vrie wille, sal oec setten in sijn rike enen 9rechtere, dat sal sijn gherechticheit, dit is ene godlike doghet 10alsi uut minnen comt. En̄ het is ene die hoechste sedelike 11doghet. Dese rechtere sal wonen in dat ghemoede, in midden 12inden rike, inder toernigher cracht⁽¹⁾. En̄ hi sal gheciert sijn 13met ere sedeliker doghet die heet vroetheit⁽²⁾; want gherech- 14ticheit en mach niet volmaect sijn sonder vroetheit. Dese 15rechtere, gherechticheit⁽³⁾, sal dat rike dore varen met 16crachte en̄ met ghewoude dies conincs, en̄ met wijsdomme 17dies raets⁽⁴⁾, en̄ met vroetheden sijns selfs. En̄ hi sal setten 18en̄ ontsetten⁽⁵⁾, doemen en̄ verordelen⁽⁶⁾, doden en̄ leven 19laten, verminken⁽⁷⁾, blinden en̄ siende maken⁽⁸⁾, opheffen 20en̄ nederdrucken⁽⁹⁾, en̄ alle dinc na recht bescicken, ghe- 21selen en̄ castien, en̄ alre ondoghet vertiën⁽¹⁰⁾.

22Dat ghemeyne volc des riken, dat sijn alle die crafte der 23sielen, die selen ghefondeert sijn in oetmoede en̄ in godliker 24vresen, onderworpen Gode in alle doghede, yeghewelke cracht 25na hore behoirlijcheyt. Die dat rike sire sielen aldus besit,

(1) vis irascibilis by Surius.

(2) Sur. Prudentia.

(3) Sur. Ipse autem idem judex, id est justitia.

(4) L en N. der raetghevers. Sur. et consiliariorum consiliis.

(5) Sur. promovebit ac removebit.

(6) Versta oordeelen en veroordeelen. Sur. min wel, absolvet et damnabit.

(7) Dit woord ontbreekt in M. en is ook niet vertaeld by Surius.

(8) Sur. visum reddet et auferet.

(9) Sur. sublevabit ac deprimet.

(10) L en M. doen vertyen. Surius heeft ook zoo gelezen.

[p. 45]

1en̄ bewaert, en̄ gheordent heeft, hi is uutghegaen met minnen 2en̄ met dogheden te Gode en̄ te hem selven en̄ te sinen even- 3kersten. Dit is dat derde poent vanden vieren principalen⁽¹⁾.

(1) L en M alsmede Surius hebben hier een ander slot. Deze drie manieren van uutgaen, daer die mensche mede uutgaet sijn oude leven inden voerseiden duechden, dats dat derde punt van drien (lees vieren) principalen dat Christus sprect: Exite, Gact uut.