Werken. Deel 6. Die chierheit der gheestelijker brulocht. Vanden blinckenden steen. Dat boec der hoechster waerheit

Regelnummers proza verbergen

Hoe hem die ynnighe mensce oefenen sal, dat hi Gode verenicht moghe werden sonder middel. C. VIII.

8Mer die ynnighe mensche, die met alre quale ghesonde 9heeft⁽¹⁾, hoe hi hem met Gode één ghevoelen sal, sonder 10middel, dat willie u segghen. Wanneer dat hem alsele le- 11vende mensche⁽²⁾ met gheheelheiden syns selfs en̄ met alle 12sinen crachten oprecht⁽³⁾, en̄ te Gode voecht met levender 13werkeliker minnen, soe ghevoelt hi dat sine minne in ha- 14ren gronde, daer si beghint en̄ eindet, ghebrukelie is en̄ 15sonder gront. Wilt hi dan voirt in dringhen, mit sijnre 16werkeliker minnen, in die ghebrukelike minne; al daer 17moeten wiken alle die crachten sijnre sielen, en̄ moeten 18liden en̄ ghedoghen⁽⁴⁾ die doirgaende waerheit en goetheit 19die God selve is. Want ghelikerwijs dat die lucht doir- 20gaen wert met claerheiden en̄ met hitten der sonnen, en̄ 21alsoe dat yser doergaen wert metten viere, alsoe dat het 22mitten viere, viers werke werket;⁽⁵⁾ want het bernet en̄

(1) Sur. qui in omni languore sanitate perfruitur.

(2) Vividus homo, zegt Surius.

(3) Erigit, zegt Surius.

(4) Sur. ferantque et patiantur penetrantem veritatem.

(5) Sur. utque ferrum ignis (penetrat), ita ut iguis actiones efficial.

[p. 254]

1licht gelike den viere: en̄ dat selve spreke ic vander lucht; 2want ware die lucht verstandich, si sprake: Ic verclare 3en̄ verlichte al die werelt; nochtan behout yeghewele 4sijn eyghen nature; want dat vier en wert niet yser, 5noch dat yser vier; mer die eninghe is sonder middel; 6want dat yser is binnen int vier en̄ dat vier int yser. 7En̄ aldus es die lucht inden lichte der sonnen, en̄ dat 8licht der sonnen in der locht. Alsoe ghelikerwijs es 9God altoes inden wesene der sielen; en̄ wanneer dat die 10overste crachte inkeren⁽¹⁾ met werkeliker minnen, soe 11werden si Gode gheenicht sonder middel, in een een- 12voldich weten alre waerheit, en̄ in een weselic ghevoelen 13en̄ smaken alles goets. Dit eenvoldich weten en̄ ghevoe- 14len Gods wert beseten in weseliker minnen, en̄ het wert 15gheoefent en̄ onthouden overmits werkelike minne. En̄ 16hier omme eest den crachten toevallich, overmits ster- 17venden inkeer in minnen⁽²⁾; mer het is den wesene we- 18selic, en̄ altoes inblivende⁽³⁾: en̄ hier omme moeten wi 19altoes inkeren en̄ vernuwen in minnen, selen wi minne 20met minnen bevinden⁽⁴⁾. En̄ dit leert ons Sinte Jan daer hi 21sprect: ‘Die woent in minnen, hi woent in Gode, en̄ God 22in hem⁽⁵⁾.’ En̄ al es dese eninghe tusschen den minnen- 23den gheest en̄ Gode sonder middel, daer is nochtan groet 24ondersceet; want die creature en wert niet God noch 25God creature, ghelikerwijs dat ik voren gheseit hebbe van 26den yscre en̄ van der locht. En̄ ofte materilike dinghen, 27die God ghemaect heeft, aldus verenighen moghen sonder

(1) Intro se recipiunt, zegt Surius.

(2) Sur. itaque viribus quidem accidens est per morientem in amorem introversionem.

(3) Sur. sed essentiae substantiale est semperque intùs in ea permanens.

(4) Sur. si amorem per amorem reperire velimus.

(5) Vglk. I Joann. 4, 16.

[p. 255]

1middel; vele bat mach hi hem selven verenighen met 2sinen gheminden daer hi wilt, als si hem, overmits sine 3gracie, daer toe voeghen en̄ bereiden. En̄ hier omme die 4ynnighc mensce dien God gheciert heeft met dogheden, 5en̄ daer boven verheven in een scouwende levene; in 6sinen hoechsten inkeer en es anders en gheen middel tus- 7schen hem en̄ Gode, dan sine verlichte redene en̄ sine 8werkelike minne⁽¹⁾. En̄ overmits dese ·ij·, soe heeft hi een 9aencleven aen Gode, en̄ dat is één werden met Gode, 10sprect Sinte Bernaert. Mer boven redene, en̄ boven wer- 11kelike minne, soe is hi verhaven in een bloet ghesichte 12en̄ sonder were in weseliker minnen. En̄ daer is hi één 13gheest en̄ één minne met Gode, alsoe alsic voren ghe- 14seit hebbe. In dese weselike minne, soe is hi onthoghende 15sinen verstane oneindelic, overmits die enicheit die hi wese- 16like met Gode heeft⁽²⁾ en̄ dit is een ghemeine leven scouwen- 17der menschen. Want in deser verhavenheit, soe is die men- 18sche hebbelic daer toe, dat hi bekennen mach, eest dat⁽³⁾ 19God hem vertoenen wilt, in eenen ghesichte alle creaturen 20in hemel en̄ in eerde, met onderscede van leven en̄ van lone. 21Maer der ongheeintheit Gods, hare moet hi wiken, en̄ moet 22hare weselike en̄ oneindelike navolghen⁽⁴⁾; want die en 23mach ghene creature begripen noch verhalen, noch oec die 24siele ons Here Jesu Christi, die die hoechste eninghe 25onfaen heeft boven allen creaturen.

(1) Sur. Quamobrem inter internum ac Deo devotum hominem quem Deus virtutibus ornârit, et supra virtutes in contemplativam sustulerit vitam, atque inter Deum nullam in suprema ejus introversione medium est, nisi ratio illuminata et actuosus amor illius.

(2) Sur. Atque in hoc essentiali amore, per eam, quom cum Deo habet unionem essentialem, infinitè suum excedet intellectum.

(3) Versta dat het.

(4) Sur. Sed ipsius Dei infinitati interminabili cedere, eamque essentialiter et infinitè subsequi compellitur.