Abbingawâld

[p. 69]

3

Der komt in Kanadees by de skilder Hoitema; dat wol sizze, it is in Fries fan komôf, mar hy hat yn 'e nije wrâld syn kaptaal fertsjinne en is yn alles frijwat in Amerikaan wurden. Hy fertelt, dat er fan 't maaityd al kaam is en nei de Krystdagen werom sil; hy woe dan graach wat Fryske skilderijen meinimme.

No, Hoitema hat skilderijen genôch; it hok, dat er atelier neamt, stiet en hinget fol en de Kanadees kin mar útsykje. Dy man is gau út 'e rie. Hy wiist se oan: dat boskgesicht, dy buorkerij, dat ding mei dy kivytskoppen - goudsjeblommen, ferbettert de skilder Hoitema, mar de Kanadees seit: what does it matter? - dy tsjerke, dat neakene frommes en dat wettergesicht. Hoefolle kostje dy seis?

‘Even rekkenje,’ seit de skilder Hoitema, it potleadsje trillet him yn 'e hân, as er de sifers ûndermekoar op in stikje papier set. Sa'n fertúntsje hat er syn hiele skilderskarriêre noch net hân: seis tagelyk! ‘Fiifhûndertfjirtich gûne,’ seit er dan, wat skruten, want dat liicht der net om.

‘Dollar bedoele jo fansels,’ seit de Kanadees.

‘Ja, fansels,’ seit de skilder Hoitema; it is him wat licht yn 'e holle wurden, mar hy begrypt dochs skoan, dat men sà'n klant net tsjinsprekke mei.

De Kanadees hellet in grouwe portefúlje út 'e bûse en telt foar Hoitema's noas it jild út; frjemd bankpapier, mar it sil wol ynoarder wêze.

Oft Hoitema him even helpe wol om de skilderijen efter yn syn

[p. 70]

auto te tôgjen? No, dêr is de skilder gjin hûn yn. It is in grutte auto mei in bûtenlânsk nûmerboerd. Fiif fan de seis skilderijen set de Kanadees linich efteryn; no ja, in bytsje rûch giet it wol, mar dat moat dy man sels mar witte, tinkt Hoitema. It lêste lykwols, mei it stikje wetterwrâld derop, is einliken wat te lang. It wie it grutste ding út it hiele atelier.

‘Ja, hoe moat dit?’ freget Hoitema.

‘Nim it mar werom en bring my in oar; it kin neat skele wat.’

Der hinget yn it atelier al jierren in stik mei in beam en dêrûnder in bolle; einliken in bytsje Potter neimakke en net sa goed útfallen. Hoitema hie it alris yn in boelguod dwaan wold, mar is no bliid, dat er it net dien hat. De Kanadees is der bêst mei tefreden; it is net sa'n grut ding en kin der noch skoan by yn 'e auto. Fansels, it jildt aardich minder as it oare, mar de man praat nearne oer en Hoitema hâldt him dêrom ek mar stil.

Hoitema jout de Amerikaanske Fries de hân ta ôfskie; ‘Good bye!’ seit dy en klets, ticht is de autodoar. In pear teilen letter stoot de auto mei faasje fuort, in blau reekspoar yn 'e strjitte benefterlittend.

Yn syn atelier werom moat Hoitema earst al even ta himsels komme. It is dêr fris; it potkacheltsje barnt mar amper. Folle brânje kin it net lije. Fansels, no wurdt it oars. No hat Hoitema ynienen in slompe jild.

De dollars lizze noch op 'e skurve tafel by de doar. As Hoitema wat bekaam is fan de alteraasje, telt er de briefkes nochris oer. Nee, de man hat him net bedragen; der is fiifhûndertenfjirtich dollar. Hoefolle gûnen soe dat wêze?

Hy betinkt him net lang, de skilder Hoitema. Hy lûkt syn grize, fierste tinne, oerjas oan, set syn flambard op en panderet mei grutte stappen nei de boerelienbank ta.

De kassier sjocht al wat frjemd tsjin de papierkes oan. Hy strykt se glêd, hâldt se foar it ljocht en telt se dan.

‘In lyts fertúntsje hân?’ freget er, sa by de noas lâns.

‘Och, yn Amearika krije se wat belangstelling foar myn wurk.’

‘Soa, just, jawol.’ Dêr hat de kassier net fan werom. Hy lit Hoitema

[p. 71]

noch even wachtsje; hy moat sjen hoe heech de dollars steane. ‘It is oppassen tsjintwurdich mei dy valuta. It wikselt mei de dei. Mar de Amerikaanske wearden binne nochal fêst.’

‘Hja hawwe myn wurk dêr tige heech. En hja betelje flot.’ Swee slaan is Hoitema oars gjin man fan, mar diskear kin er it net litte en besykje dy boerekeardel in bytsje te ferbjusterjen.

De kassier lykwols bliuwt evenredich. ‘Ik leau, it past jo wol,’ seit er, wylst er it jild foar de skilder úttelt: njoggenhûnderttwaensechstich gûne en wat kwartsjes en dûbeltsjes.

Hoitema wol it him al hast meistimme, mar dan betinkt er, dat syn eare dat einliken net talit.

‘Fansels, it is in moaie ynstruier. Mar oars hie ik my dochs ek wol rêden, hear!’

Mei it kaptaal yn 'e bûse set er nei Jan Berga ta, dêr't er de lêste tiden net mear doarst te kommen; hy sit der wol foar in tientsje yn 'e klits, mar no kin er syn skuld betelje.