Abbingawâld

[p. 227]

8

Men moat yn 't generaal de wurden fan sprekkers, en benammen fan sprekkers op lânstoarmdagen, net op goudskealjens weage. De minister en de generaal hawwe der mar op los praat en doe't letter immen fan de parse by harren kaam om har taspraak, hawwe hja wat lake en sein, dat hja neat op papier hawwe. Sokke lju binne yn it sâlt bebiten; hja witte tige skoan, wat it lije kin en wat net. Boargemaster Suringa is wat ienfâldiger; hy hat syn taspraak wol oerjûn nei ôfrin, en wie der sels noch grutsk op, dat se der him om fregen. En sa hawwe de lju yn de krante wurd foar wurd lêze kinnen, wat boargemaster Suringa sein hat.

En dan giet it needlot syn gong.

It wie oars noch wol goed kaam. It wie wol weidreaun op 'e simmerwyn en wie der al praat fan kaam, dan wie it wol oersljochte. Nimmen wol it dominy Douwes Dekker ommers swierder meitsje as er it al hat; ek boargemaster Suringa net.

Mar wat swart op wyt yn 'e krante stiet, dêr kin men net foarwei. Der stiet dúdlik: De EdelAchtbare Heer Suringa sprak als volgt. Nee, der is gjin ûntkommen oan. En dominy Douwes Dekker lêst de krante ek.

It wurdt in hiele konsternaasje. Siktaris Jelles is in bytsje oerstjoer, as er mei de krante yn 'e hân by boargemaster Suringa komt; en dat wol hiel wat sizze foar sa'n evenredich man. ‘Moast dat no sa mâl?’ freget er oan boargemaster. ‘Krekt hat men dominy Douwes Dekker der mei lijen ta krige, foar in berop te betankjen, en dêr kriget er fan de heechste yn de gemeente,

[p. 228]

figuerlik sprutsen, in wan op 'e hûd, as wied er gjin turf heech.’

Boargemaster Suringa is earst tige ferheard. Hy begrypt net goed, wat siktaris bedoelt. Hy hat neat op dominy Douwes Dekker tsjin. Om syn part keapet dy man hjir in grêf.

‘Hjir dan,’ seit siktaris Jelles, en syn hannen trilje in bytsje, ‘hjir dan.’ Hy leit de krante foar boargemaster Suringa del en wiist it misse stee oan. Reade potleadstreken hat hy der omhinne set.

Men kin net sizze, dat boargemaster Suringa syn geast rêd wurket; mar no giet him dochs in lyts lampke op. Dizze rigels nochris wer oersjende begjint er te begripen, dat dominy Douwes Dekker se net mei nocht lêzen hawwe sil. It wurdt him no ek dúdlik, dat er it folle slimmer sein hat as er it miende. Ferdeald, op 'e siktarije hiene se dochs in bytsje oppasse moatten.

Hy is wat kel wurden, boargemaster Suringa, en in bytsje nidich is er ek. Hied er in keardel west, dan hied er planút tsjin siktaris sein, dat wat dêr stiet, reemakke is fan Lamey, en dat it him ûntkaam is. Mar boargemaster Suringa makket gjin keardel út; syn opfetting fan gesach lit net ta, dat er syn flater tajout, sels net foar syn eigen siktaris.

‘Ik haw net yn it earste plak oan dominy Douwes Dekker tocht,’ seit er; ‘ik bedoelde dit mear yn it algemien. Mar fansels, sa'n man hie doedestiids ek better oppasse moatten.’

‘Jo binne fierste fier gien,’ ornearret siktaris; ‘dominy Douwes Dekker is de iennichste yn de hiele omkriten op wa't soks slaan kin. Op sa'n manear jaget men sa'n man hjir wei.’

‘Ik haw neat op dominy Douwes Dekker tsjin,’ seit boargemaster Suringa nochris; hy is der in bytsje mei oan.

‘Dat leaut gjin minske dy't dit lêst!’ Siktaris Jelles wiist wer nei it stik mei de reade streken der omhinne. ‘Eltsenien rint mei dizze krante om. En eltsenien seit. Wat hat boargemaster dominy it mannewaar opsein! Sa wurdt der oer tocht.’

‘It is myn skuld net, mar dominy sines. Dy hie mar better út syn eagen sjen moatten.’ Boargemaster slacht mei de fûst op 'e tafel, krekt as is er tige lulk. Soks docht er wol faker, as er yn 'e knoei sit en him der útrêde wol.

[p. 229]

‘En dêrmei út.’

En dêrmei út... Foar siktaris Jelles begjint it pas. ‘Alles is bedoarn,’ klaget er, wylst hy der út giet.

As er fuort is, skillet boargemaster Suringa om Lamey. Mar Lamey komt net; op 't lêst komt Lammers en dy fertelt, dat de hearen al nei hûs binne te iten; it hat healwei ienen west.

‘No al fuort? Dat folk lit de klok ek net kâld wurde,’ grânzget boargemaster, dy't sels nea foar tsienen komt en troch de regel tolve oere net ôfwachtet. ‘No, dan fan 'e middei mar.’

As er sels nei hûs set, hat er in min sin en net folle honger.