Brieven van een zeeman

[p. 141]

Sungei Gerong-Bangkok, 8 december '57
m.s. Tankhaven III

Beste Wim,

We komen morgen in Bangkok aan en ik schrijf je maar even voor we weer voor wie weet hoe lang in Indonesië zitten, waar het versturen van brieven voorlopig niet erg handig is, of alleen maar lijkt. Ik heb aan Nettie en mijn moeder gevraagd voorlopig mijn brieven te adresseren aan Singapore. Dat doe ik aan jou ook maar; het is dan zo:

F. Schamhardt
c/o Standard-Vacuum Oil Company,
Shipping,
Union Building, 5th Floor,
Collyer Quay,
singapore-1

We kwamen precies 1 december aan in Sungei Gerong, en zoals je weet was 2 december de grote dag van de staking. We hebben dus een dag vacantie gehad, helaas in Sungei Gerong, maar we vonden het toch niet zo gek. We hadden net een paar Siakreizen achter de rug, en dan kom je niet veel in je bed, vooral 's nachts niet, en dat hebben we in Sungei Gerong flink kunnen inhalen. Verhoeff, die nu op de Talang Akar zit, heeft wel gelijk als hij volhoudt dat ‘we het van de Indonesiërs moeten hebben’, en vast niet van de Amerikanen, zelfs niet van de Hollanders. Jammer genoeg is het voor de Hollanders aan de wal nu zo goed niet, speciaal niet in Surabaia. Enfin, je zult meer van ‘de toestand’ weten dan ik, zijnde veel te goed ingelicht door de beste Hollandse kranten. Als ze niets meer weten te schrijven bedenken ze wel wat. Je moet maar denken dat de soep nooit zo heet wordt gegeten als ze wordt opgediend, al ziet het er deze keer wel naar uit dat de zeven vette jaren voorbij zijn, en dat nu de 7 magere zijn begonnen. De Hollanders moeten weg uit Indonesië, naar mijn mening hadden ze dat al 8 jaar geleden

[p. 142]

moeten doen, of misschien zelfs 12 jaar geleden, maar nu is het tijdstip er toch dat we eruit gegooid worden. Geweld is nog niet gebruikt, schijnt het, maar dat kan de volgende keer komen, als we niet willen luisteren. Er zijn al zoveel tekenen aan de wand geweest. Zelfs deze keer hoor je nog af en toe in Sungei Gerong optimisten die vertellen dat het ‘natuurlijk weer op niks uitloopt’, en de kans bestaat zelfs dat ze gelijk krijgen. Intussen wordt het iedere keer ‘erger’, dit soort Indonesische acties. Nu komt het leger er al aan te pas om ‘de orde’ te handhaven; dat is nog niet gebeurd, tenminste niet zo openlijk.

Enfin, ik ben maar een klein mannetje, en ik ben nog steeds bezig carrière te maken. Il est arrivé, l'idiot, il est arrivé! zingen de kinderen in het boekje van Larbaud. De zaak is dat de moeilijkheden omtrent de aanvaring gelijmd schijnen te zijn. Ik vaar als kapitein sinds een maand, en het schijnt de bedoeling te wezen dat ik dat blijf. Dus hoera en proost. Het is een goed leven, vooral als we reisjes maken met een paar zeedagen. Ik ben graag op zee, zoals ik wel eens verteld zal hebben, en dat is iets dat ik zeker weet, een van de weinige dingen. Ik weet het altijd nog zekerder, als ik met verlof in Holland ben geweest. Ik verlang er toch aldoor naar terug, en niet alleen naar de kinderen. Maar ik lig dikwijls te denken, dan komt van alles terug, dan hoor ik van alles zeggen en zo. Allerlei dingen die onnodig waren om te zeggen, maar die blijven hangen, met gif en al. Waarom schrijf ik tegenover jou toch altijd zo? Ik dacht dat ik tegen jou altijd de ‘waarheid’ probeerde te zeggen, maar het kan best zijn dat juist dat echt jongenswerk is, nl. zonder aandacht voor leven en voorkeur van de ander. Aan de andere kant is het toch ook zo dat ik eigenlijk zo weinig van jouw leven, dag aan dag, afweet, dat ik weinig anders kan doen dan vertellen van mijzelf, in de hoop dat het je een beetje zal interesseren.

Ik heb je brief met de horoscoop gekregen; zodra ik een beetje gewend ben als ‘gezagvoerder’ en door de administratieve rompslomp heen ben, ga ik daar weer aan door. Ik weet er niets van, hoor, het enige wat ik doe met horoscopen is vergelijken met een paar boeken die ik bij me heb. Figuurtjes maken van

[p. 143]

‘huizen’ en ‘heren’ en ‘aspecten’ en zo meer. Je zult het wel weten. Ik heb hier een boek dat heet Psychologische Astrologie, van een zekere Th.J.J. Ram. Ik heb het al doorgelezen, maar heb het vanzelf nog lang niet in mijn vingers. Als ik dit nu eens een keer volhoud, een paar jaar, kom ik er misschien wel, want ik heb er wel ‘gevoel’ voor, en ook liefhebberij in.

We hadden een ruwe reis deze keer, met de no-moesson tegen tot onder de kust van Cambodja. Ik heb deze reis al vaak gemaakt, heb er goede en slechte herinnering en aan, en ik volg altijd de methode van Verhoeff: recht tegen wind en zee in (nu ja, recht, de deining op ongeveer 3 streken aan sb houden) tot je onder de kust van het vroegere Indo-China komt, waar de deining afneemt en het leven aan boord weer opveert. Je voelt je nl. altijd wat katterig als het schip zo tekeer gaat; de wagen van de schrijfmachine blijft staan of loopt wel eens een andere kant op dan de constructeur en de gebruiker bedoelen, en zo is het met alles. Ik heb een nieuwe radio gekocht (op crediet!), van Philips, en daarop ontvang ik de hele wereld. Je hebt eigenlijk wel gelijk gehad dat je een Duitse gekocht hebt, want deze van mij ziet er van binnen dermate prullig uit dat je er nazi van zou worden. Toch is de ontvangst goed, Holland en Amerika en vooral Australië. Singapore wordt hoe langer hoe doodser wat nieuws betreft; het is merkwaardig wat een slechte invloed al die onafhankelijkheden hebben op de plezierige dingen in het leven. Dat is trouwens ook zo op het stuk van vrouwen. Ik raak ervan overtuigd dat 100 jaar geleden de vrouwen veel aardiger en zorgzamer waren dan tegenwoordig. Maar ik wou je vertellen dat ik mijn nieuwe radio moest vastbinden om te zorgen dat hij niet van mijn schrijftafel gleed. Vandaar die tirade over de radio en de vrouwen. Waar je al niet op komt. Mothers are my favourite women, zei Bolin altijd, als hem gevraagd werd wanneer hij the burden of marriage nu eens ging torsen. Of hij zei: ‘What do you think I am? A pimp?’.

Tot ziens, Wim. Hoor ik nog eens wat van je? Wanneer krijg je pensioen? Pangsiun, zeggen ze hier op zijn Indonesisch. Er is toch altijd nog een soort familieverhouding tussen de kleine

[p. 144]

bruine mannetjes en ons. Maar Adriaan Morriën heeft wel gelijk. Die beweert, hoewel hij hier nooit geweest is, dat de Indonesiërs het lulligste volk der aarde zijn. Zo is het maar net, hoewel het sympathie helemaal niet uitsluit. Ergernis is dikwijls ook een vorm van vriendschap. Hoewel de vriendschap dan wel op zijn eind loopt, als dat gaat overheersen.

Ben je nog gezond? Denk erom hoor, dat is het voornaamste. Wees maar lekker lui, ontslag krijg je toch niet. Ik heb de sigaretten vaarwel gezegd, rook nu alleen pijpen tabak, Capstan en Player. Wou dat ik the weed helemaal kon afzweren, maar dat zal pas gebeuren als ik ziek in bed lig, denk ik, over een jaar of twintig. Kun je me komen opzoeken, goed ingepakt, en met een wandelstokje. Nou, tot ziens, en het allerbeste.

Frans.