De zomerreis

[p. 156]

Midsummernight's dream

WAT MOEST de dichter schrijven toen een heer hem opdroeg een vertooning samen te stellen ter opluistering van de bruiloft? Het eerst riep hij de figuur van Hymen op. Maar toen zij voor hem verscheen, zooals voor zoo menigen sterveling, zonder glimlach, integendeel, met oogen donker starend naar bloemen lang verdroogd, was er met haar immers geen luchtig spel te spelen. Beter had Cupido daartoe gediend als hij niet een schelm was op wien een behoorlijk mensch zijn toekomst niet durft te bouwen. Bovendien, hoeveel allegorische vertooningen werden er niet vervaardigd voor de aanzienlijken des lands, waarin het geblinddoekt knaapje, de schuimgeboren liefdeschenkster of de eerwaardige behoedster van het huwelijk hun grandiose wenschen uitgalmden en geen mensch, in paleis of in schouwburg met het leven vertrouwd geraakt, die geloofde aan de vervulling.

Het feest verscheen den dichter als een droom

[p. 157]

in maanlicht, zoo vol van de bekoringen der liefde dat het hart de eene vergat nog voor de andere er binnendrong. Het eenige wat het verstand daarvan begreep was dat het snel voorbijging, louter een vermaak, een vermaak van een oogenblik, een oogenblik van poëzie. Was dat niet het schoonste waar een huwelijk mee kon beginnen? Een zaal vol bloemen frisch en zoet in alle kleuren, welluidend van lach en zang, muziek van snaren, fluit en hobo, afgewisseld met maten voor den dans. Een jonge zomerlucht, waarvan de borst niet genoeg kon ademen.

Uit de verbeelding van dezen dichter was geen kluchtige tegenstelling te verwachten zonder een sluier van poëzie. Het spel is pas begonnen of men hoort al het oude thema waar duizenden geslachten over geschreid hebben of gelachen: Ik min u, sprak hij en zij sprak: helaas, ik min een ander. En dat gaf de verzuchting van de eerste der drie wijsheden waaruit de edele toeschouwers te kiezen hadden:

Ay me, for aught that I could ever read,
Could ever hear by tale or history,
The course of true love never did run smooth...

Maar voor een treurig einde aan den loop der

[p. 158]

liefde hoefden zij niet te vreezen want de geest van de vroolijkheid zelf was ontwaakt met rappe vleugels. Wel werden zij even herinnerd aan de mogelijkheid dat de liefde tot rood bloed en zwarten rouw kan voeren toen het grotesk gezelschap van Bottom optrad om de rollen van hun tragedie uit het hoofd te leeren. Zij behoorden echter tot het ongeletterd mindervolk en een ieder wist dat de eenvoudige man van de liefde bovenal het droevig gezicht en de tranen zag. Het treurspel, door Bottom ter vertooning uitgekozen, was het eenige dat aanwees hoe er in het ander deel der tegenstelling onheil school. Donkere gedachten nu en tranen kwamen hier niet te pas, vandaar dat men met zulk soort creaturen als deze Atheensche ambachtslieden duchtig den gek mocht steken. Zotskappen werden zij zooals de toeschouwers dat verstonden, veel dommer dan zij zelf.

Met de twee paren minnaars, stuivertje-wisselend met hun harten, was het een ander geval, zij werden dwazen onder betoovering en zij konden het niet helpen dat zij dwaalden in het woud en er bij den neus werden geleid, ver van de liefde naar ontrouw, twist en haat, en terug.

Zelfs de feeën verdwaasden en dat was een

[p. 159]

zeldzaam verschijnsel, want men denke niet dat zij gewone feeën waren zooals die welke het landvolk kende, kloeke vrouwspersonen blank als melk of groen als de jonge hagedoorn, feeën die er genoegen in schiepen zich met de menschen in te laten. Deze schepsels behoorden tot een wereld van fijner maaksel, er zijn er na hen nooit zoo teedere voortgebracht. Het kwam maar door een toeval dat zij zich in dit bosch bevonden, een oneenigheid tusschen hun koning en hun koningin. Dat werd een ernstige zaak van wil tegen wil, hard tegen hard alsof zij menschen waren, en dat alles om een speelgoed. Natuurlijk kon Oberon zijn Titania gemakkelijk overwinnen door haar de oogen te openen, zoodat zij zag hoe zij zich vergist had en hoe zot de menschen waren. Toen konden de toeschouwers de tweede wijsheid vernemen van den geest der vroolijkheid:

Lord, what fools these mortals be!

Bij het aanbreken van den dag met die heerlijke muziek der honden - so musical a discord, such sweet thunder - mochten zij de derde hooren uit den mond van hem dien zij voor den grootsten zot hielden. Bottom, zittend op het

[p. 160]

gras met bloemslingers omwonden, vroeg zich af wat er gebeurd was. Ik heb een droom gehad, boven het menschenverstand te zeggen wat het was: de mensch is niet meer dan een ezel als hij zich er voor zet dezen droom uiteen te leggen.

Waarom dan zouden de toeschouwers trachten dat te doen? Ongetwijfeld had een ieder al beslist welke wijsheid hem de ware toescheen. Van hetgeen hun hier in een oogenblik vertoond was mochten zij denken dat zij geslapen hadden. Het was maar een spel geweest van den dichter der dichters.