Kompendium dogmatiek (10 delen)

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken in Nederland te Kampen, signatuur: 73 A 1 - 73 A 10

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Kompendium dogmatiek (10 delen) van K. Schilder uit 1938-1952. Dit werk bestaat uit een interne uitgave van gestencilde dictaten van de Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken in Nederland te Kampen.

 

redactionele ingrepen

deel I - VIII:

p. 1: de kop ‘Deel I’ is tussen vierkante haken toegevoegd.

p. 44: de kop ‘Deel II’ is tussen vierkante haken toegevoegd.

p. 90: de kop ‘Deel III’ is tussen vierkante haken toegevoegd.

p. 120: de kop ‘Deel IV’ is tussen vierkante haken toegevoegd.

p. 204: de kop ‘Deel VI’ is tussen vierkante haken toegevoegd.

p. 254: de kop ‘Deel VII’ is tussen vierkante haken toegevoegd.

p. 310: de kop ‘Deel VIII’ is tussen vierkante haken toegevoegd.

deel IX, p. 1: de kop ‘Deel IX’ is tussen vierkante haken toegevoegd.

deel X, p. 3: de kop ‘Deel X’ is tussen vierkante haken toegevoegd.

p. 131-144: de eindnoten op deze pagina's zijn in de lopende tekst doorgevoerd. Betreffende pagina's zijn daardoor komen te vervallen.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Van alle pagina's van deel I, II, III, IV, V en IX is de achterkant blanco, deze achterzijden zijn niet opgenomen in de tekst. De blanco pagina van deel X (p. 2) is ook niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[deel I]

[pagina I]

KOMPENDIUM-DOGMATIEK

VAN

Prof. Dr. K. SCHILDER

DEEL I

van JAN. '37-FEBR. '38

College-verslagen geheel buiten verantwoordelijkheid van Prof. Schilder.

3e DRUK

Type: ‘EERSTE KAMPER SCHRIJFKAMER’ Boven-Nieuwstraat 74 - KAMPEN.

 

[pagina ongenummerd *1]

HOOFDSTUK I: DE PROLEGOMENA DER DOGMATIEK.

Par. 1. NAAM EN BEGRIP DOGMATIEK
A. HET BEGRIP DOGMA.
	1. Bij profane schrijvers
	2. In het N.T.
	3. Bij de Patres.
B. ENKELE OMSCHRIJVINGEN VAN HET BEGRIP ‘DOGMATIEK’ bij:
	1. Karl Barth
	2. De constitutieve elementen van het begrip ‘dogma’
	3. De Roomsen
		a. B. Bart mann
		b. M.J. Scheeben
		c. G; M. Jansen
C. DE VERHOUDING VAN VERITATES CATHOLICAE EN DOGMATA bij
	1. de Roomsen
	2. de Gereformeerden
		a. B. de Moor
		b. Enkele oorzaken van wegvallen van deze onderscheiding bij hen
			Andere waardering van de ratio
			Andere waardering van de revelatio
			Onzekere waardering van de theol. naturalis en supranaturalis
			Onzekere waardering van de gemene gratie
		c. Conclusies
D. VERDERE OMSCHRIJVING VAN HET BEGRIP ‘DOGMATIEK’ bij
	1. de Luthersen
		a. Buddeüs
		b. Schleiermacher
		c. Martensen
		d. Kaftan
		e. Luthardt
		f. Seeberg
	2. Verschillen tussen Luthersen en Geref. inzake de omschrijving van het begrip ‘dogmatiek’
		a. Verschillende waardering v/h. kerkelijk karakter v/h. dogma
		b. Verschillende waardering van de theol. naturalis
		c. Verschillende waardering van de revelatio
	3. de Gereformeerden
		a. Dr. A. Kuyper
		b. Dr. H. Bavinck
	4. de Dialectici
		a. Paul Tillich
		b. Karl Barth
E. CONCLUSIES.
Par. 2. ENCYCLOPAEDISCHE PLAATS DER DOGMATIEK
A. DE DOGMATIEK ALS SUBALTERNERENDE EN GESUBALTERNEERDE WETENSCHAP
	1. De positie van de dogmatiek bij
		a. G.M. Jansen
		b. J.B. Heinrich
		c. Scheeben
		d. Bartmann
	2. De kwestie van de subalternatie
		a. bij Aristoteles
		b. bij Thomas
		c. In de tijd van de Reformatie
			A. Gomarus e.a.
			B. J.H. Alsted

 

 

[pagina ongenummerd*2]

B. DE VERHOUDING VAN DOGMATIEK EN WIJSBEGEERTE.
	1. Inleiding, de verhouding in de Ref. tijd
	2. Zwakheid van de theologie
		a. J.H. Alsted
		b. Joh. á Marck
	3. De usurpatiepogingen van de filosofie.
		a. Joh. Maccovius
		b. Descartes
		c. Spinoza
		d. Anonymus
		e. Sepp en Volzogen
		f. Schleiermacher
	4. De Gereformeerde opvatting
		a. Dr. A.G. Honig
		b. Dr. T. Hoekstra
		c. Dr. J. Woltjer
		d. Dr. K. Schilder
	5. De verhouding van dogmatiek en wijsbegeerte in de nieuwere Duitse theologie
		a. Julius Kaftan
		b. Karl Barth
		c. Gogarten-s critiek op Barth.
C. DE VERHOUDING VAN DOGMATIEK EN ETHIEK.
	1. De verhouding van ‘credenda’ en ‘agenda’ onjuist bepaald door valse filosofie
		a. Kant
		b. Fichte
	2. De verhouding van ‘credenda’ en ‘agenda’ onjuist bepaald door valse theologie
		a. Schleiermacher
		b. de Ethischen
		c. Rich. Rothe
		d. W. Herrmann
	3. De Gereformeerde opvatting aangaande de verhouding van dogmatiek en ethiek
		a. Dr. A.G. Honig
		b. Dr. K. Schilder

 

N.B. Bovenstaande indeling is niet van de hand van Prof. Schilder, die slechts de indeling in paragraphen aangaf. Ze is alleen een poging de stof overzichtelijk te rangschikken.

Verder zij nog meegedeeld, dat het in de bedoeling van Prof. Schilder ligt in het volgende hoofdstuk de locus de Deo te behandelen.

Tenslotte: de pag. 1-18 zijn weergave van gedicteerde, de pag. 18-87 van gesproken colleges.

R.H.B. - J.V.

 

[deel II]

[pagina I]

KOMPENDIUM-DOGMATIEK

VAN

Prof. Dr. K. SCHILDER

DEEL II

van FEBR. '38 - JUNI '38

College-verslagen geheel buiten verantwoordelijkheid van Prof. Schilder.

3e DRUK

Type: ‘EERSTE KAMPER SCHRIJFKAMER’ Boven-Nieuwstraat 74 - KAMPEN.

 

[pagina ongenummerd*1]

Zie voor par. 1 en par. 2 A, B, en C deel I.

D. DE VERHOUDING VAN DOGMATIEK EN SYMBOLIEK.
		a. J.H. Scholten
		b. Fr. Heiler
		c. W. Elert
		d. Conclusie.
E. DE PLAATS VAN DE DOGMATIEK IN HET GEHEEL VAN DE THEOLOGISCHE ENCYCLOPAEDIE
Par. 3. DE METHODE DER DOGMATIEK.
A. INLEIDING. VERSCHILLENDE METHODEN.
	1. De autoritatieve
	2. De speculatieve
	3. De ervaringsmethode
B. HET BIBLICISME.
	1. Verschillende omschrijvingen van het Biblicisme
		a. door van Harnack
		b. door de P.R.E.
		c. door de R.G.G.
	2. Het ‘formeel’ biblicisme der dialectici
		a. Karl Barth
		b. Fr. Schaeder
	3. De Geref. omschrijving van het biblicisme
		a. B.J. de Klerk
		b. A. Kuyper
		c. H. Bavinck
C. HET SCHRIFTBEWIJS.
	1. Speculatieve en mystieke ontkrachting van het schriftbewijs
		a. Sebastiaan Franck
		b. Eucherius
		c. De Socinianen
	2. De Gereformeerde waardeering van het schriftbewijs
		a. de Synopsis
		b. Gomarus
		c. Trelcatius
	3. Het schriftbewijs bij de dialectici (de theologische exegese)
		a. K. Barth
		b. O. Noordmans
		c. K. Miskotte
	4. Het schriftbewijs van de ervaringstheologen
		a. von Hofmann
		b. von Frank
		c. critiek hierop
D. HET SCHRIFTBEWIJS ALS METHODE DER DOGMATIEK.
	1. af te wijzen beschouwingen
		a. de Theocentrische methode
		b. Ritschl
		c. J.H. Gunning Sr. (De Schrift als geloofsgetuigenis)
		d. de Rooms-Katholieke
	2. De kwestie van de Analogia fidei
		a. Besproken door Dr. V. Hepp
		b. door Dr. S. Greydanus
		c. door Dr. K. Schilder
E. CONCLUSIE.

 

 

[pagina ongenummerd*2]

Par. 4. INDELING VAN DE DOGMATIEK
A. INDELINGSPRINCIPES.
	1. Onjuiste indelingsprincipes
		a. de trinitarische (Lipsius)
		b. de gemeenschapsgedachte (Luthard)
		c. de menselijke persoon (Schlatter)
		d. de mens als zoon van God (J. Buvon)
		2. De Geref. bezwaren tegen deze indelingen
B. DE GEREF.METHODE VAN INDELING SCHIJNBAAR GEVOLGD DOOR KOEPP's SELBSTAUSLEGUNG DER OFFENBARUNG.
	1. W. Koepp's dogmatische methode
		a. Koepp's mening
		b. De invloed van de fenomenologische school in zijn werk
		c. De critiek van Ger. zijde erop uit te brengen.
C. ONZE METHODE VAN INDELING.

 

N.B. Bovenstaande indeling is niet van de hand van Prof. Schilder, die slechts de indeling in paragraphen aangaf. Ze is alleen een poging de stof overzichtelijk te rangschikken.

Verder zij nog meegedeeld, dat het in de bedoeling van Prof. Schilder ligt in het volgende hoofdstuk de locus de Deo te behandelen.

Tenslotte: de pag. 1-18 zijn weergave van gedicteerde, de pag. 18-89 van gesproken colleges.

 

R.H.B. - J.V.

 

[deel III]

[pagina I]

KOMPENDIUM-DOGMATIEK

VAN

Prof. Dr. K. SCHILDER

DEEL III

SEPT. '38-DEC. '38

College-verslagen geheel buiten verantwoordelijkheid van Prof. Schilder

1e DRUK

Type: ‘EERSTE KAMPER SCHRIJFKAMER’ Bovennieuwstraat 74 - KAMPEN.

 

[pagina ongenummerd*1]

INHOUDSOPGAVE

HOOFDSTUK I: DE LOCUS DE DEO.
	Par. 1. De plaats van deze LOCUS in het geheel der LOCI.
			1. Waarom met deze LOCUS begonnen.
			2. Spreekt deze LOCUS over God in ORATIO OBLIQUA dan wel in ORATIO RECTA.
			3. Moet deze LOCUS niet het laatst behandeld worden.
	Par. 2. De kenbaarheid Gods voor de wetenschap.
			1. De Mystiek aan het woord.
			2. Dialectische geluiden.
			3. De opvatting van K. Heim.
			4. Kritiek op diens mening.
	Par. 3. De onderscheiding van COGNITIO DEI ACQUISITA EN INSITA.
		A. 1. Bernardus de Moor.
			2. Dezelfde in zijn strijd tegen de Cartesianen.
			3. Dezelfde in zijn strijd tegen de Socinianen.
			4. De Gereformeerde weerlegging van dezen.
		B. Enkele algemene opmerkingen inzake de THEOL. NATURALIS.
			1. Dr. H. Bavinck.
			2. Dr. A. Kuyper.
			3. Dr. A.G. Honig.
			4. Dr. K. Schilder.
			5. De Confessies.
			6. Tekstenbespreking.

 

NASCHRIFT.

Evenals in het vorige dictaat Kompendium Dogmatiek geven wij hier een inhoudsopgave. Men bedenke echter, dat slechts de indeling in paragraphen van de hand van Prof. Schilder is. Het overige is slechts een poging de stof overzichtelijk te rangschikken.

Deze uitgave valt uiteen in twee delen. Het eerste deel vormt het verslag van de colleges vanaf September 1938 tot aan Kerstmis '38. Daarna is Prof. Schilder tot April '39 afwezig geweest vanwege zijn tournee in Amerika. Tot aan het eind der cursus '38-'39 heeft Prof. Schilder toen, op uitdrukkelijk verzoek der studenten, op college de stof van zijn in Amerika gehouden lezingen behandeld. Die vormen zodoende het tweede deel van deze uitgave.

R.H.B./J.V.

 

[deel IV]

[pagina I]

KOMPENDIUM-DOGMATIEK

VAN

Prof. Dr. K. SCHILDER

DEEL IV

Sept. 1939 - Maart 1940

Collegeverslagen geheel buiten verantwoordelijkheid van Prof. Schilder.

1e DRUK

 

[deel V]

[pagina I]

KOMPENDIUM-DOGMATIEK

VAN

Prof. Dr. K. SCHILDER

DEEL V

Maart 1940 - Juni 1940

Collegeverslagen geheel buiten verantwoordelijkheid van Prof. Schilder.

1e DRUK

 

[pagina ongenummerd*1]

INHOUDSOPGAVE van deel IV en V Comp. Dogm.

 

HOOFDSTUK I (Vervolg): DE LOCUS DE DEO.

Par. 3. Vervolg. De onderscheiding van Cognitio Dei Acquisita en Insita.
	C. De Gereformeerde opvatting van de laatste eeuwen.
	D. Critiek en eigen meening.
		1. De invloed van Cartesius.
		2. Teksten-bespreking.
		3. Calvijn.
Par. 4. De onbegrijpelijkheid Gods.
		1. Karl Barth.
		2. Teksten-bespreking.
		3. Vorstius en Socinus.
		4. Maresius.
		5. Critiek op Maresius.
		6. Conclusie.
Par. 5. De onbewijsbaarheid van God.
	A. Roomse opvattingen.
		1. Scheeben.
		2. Thomas (ed. Bartmann).
		3. Rosmini en Gioberti.
	B. Anselmus.
	C. Bonaventura.
	D. Cartesius.
	E. Kant.
	F. Fichte.
	G. Von Ammon.
Par. 6. De namen Gods.
	A. Vereenzelviging van wezen en eigenschappen. Pseudo-Dionysius-Areopagita.
	B. Verhouding van wezen en eigenschappen.
		1. Junius.
		2. De Roomse opvatting.
			a. Bartmann (: Porretanus).
			b. Scheeben.
		3. Gereformeerde opvattingen:
			a. De strijd om Vorstius.
			b. Maccovius-Heereboord.
			c. Voetius.
			d. De Moor.
			e. Vos.
			f. Kuyper (en Thomas).
			g. Bavinck.
			h. Eigen mening.
	C. De eigenschappen Gods.
		1. Onze belijdenis.
		2. De Synopsis.
		3. Verschillende indelingen.
		4. Critiek hierop.
		5. Bavinck.
		6. Kuyper.
		7. Honig.
		8. Eigen mening.

 

N.B. Alleen de indeling in paragraphen is rechtstreeks van Prof. Schilder.

Bewerkt door J.V. / D.v.H.

 

[deel VI]

[pagina I]

COMPENDIUM-DOGMATIEK

van

PROF. DR. K. SCHILDER

DEEL VI

Collegeverslagen Dogmatiek Cursus 1940-1941; 1e helft

Verslag en uitgave geheel buiten verantwoordelijkheid van Prof. Schilder.

Samenstellers: J.V. / D.v.H. / G.v.R.

 

Kampen, Juli 1941.

 

[deel VII]

[pagina I]

COMPENDIUM-DOGMATIEK

van

PROF. DR. K. SCHILDER

DEEL VII

Collegeverslagen Dogmatiek Cursus 1940-1941; 2e helft

Verslag en uitgave geheel buiten verantwoordelijkheid van Prof. Schilder.

Samenstellers: J.V. / D.v.H. / G.v.R.

Kampen, Juli 1941.

 

[pagina 307]

INHOUDSOPGAVE van deel VI en VII Comp. Dogmatiek.

 

HOOFDSTUK I (Vervolg): LOCUS DE DEO.

Par.	6.	(Vervolg): De Namen Gods.
C.	8.	(Vervolg) Eigen mening.
D.		AUTARKIE.
	1.	El Shaddai in het O.T.
	2.	Autark c.a. in het N.T.
	3.	Iustitia.
	4.	Conclusie en Waardering.
E.		ASEITAS.
	1.	Verschillende meningen over de zakelijke inhoud.
	2.	Samenvatting.
	3.	Schriftbewijs.
F.		AETERNITAS.
	1.	Introductie.
	2.	Boethius' definitie.
	3.	Scholastiek en Roomsen.
	4.	Gereformeerden.
	5.	Socinianen.
	6.	Remonstranten.
	7.	Samenvatting.
	8.	De nieuwere tijd en onze eigen opvatting.
	9.	Samenvatting.
G.		INFINITAS.
	1.	Cartesius.
	2.	Scholastiek en Roomsen.
	3.	Gereformeerden: Walaeus contra Vorstius.
	4.	Remonstranten.
	5.	Roomse en Gereformeerde critiek hierop.
	6.	Slotconclusies.
H.		IMMUTABILITAS.
	1.	Scholastieken en Gereformeerden.
	2.	Schriftbewijs.
	3.	Verschillende problemen.
	4.	Gereformeerden.
	5.	Conclusies en slotbeschouwingen.

 

N.B. Alleen de indeling in hoofdstukken en paragrafen is rechtstreeks van Prof. Schilder.

 

Bewerkers: J.V./ D.v.H./ G.v.R.

 

[deel VIII]

[pagina I]

COMPENDIUM-DOGMATIEK

VAN

PROF. DR. K. SCHILDER

DEEL VIII

Collegeverslagen Dogmatiek Cursus 1941-1942.

Verslag en uitgave geheel buiten verantwoordelijkheid van Prof. Schilder.

Samenstellers: N.B./C.v.V.

 

[pagina 385]

INHOUD van COMPENDIUM DOGMATIEK deel VIII.

Hoofdstuk I (vervolg): Locus de Deo.
	Par. 6 (vervolg): De namen Gods.
		J: PERSONALITAS
			1.	Noodzaak van behandeling.
			2.	Probleemstelling.
			3.	Religieus belang (Kohnstamm).
			4.	Tegenover het pantheïsme (Hegel).
			5.	Stromingen t.a.v. het persoon-zijn (Mystiek, Schelling, Fichte, Schleiermacher, Boeddhisme).
			6.	Gnostiek-speculaties.
			7.	Kerkelijke uitspraken (o.a. Pius X).
			8.	Wat is personalitas?
			9.	Betekenis van hypostase.
			10.	Hypostase in de H.S.
			11.	Scheeben.
			12.	Gereformeerden (Calvijn, gevaar van Hegel).
			13.	Socinianen (Crellius).
			14.	Maccovius.
			15.	De Moor e.a.
			16.	Oplossing: emperichoorese-gedachte.
			17.	Bavinck.
			18.	Slotbeschouwingen.
		K: SPIRITUALITAS
			1.	Ethymologisch-philosophische moeilijkheden aangaande en kerkelijke discussies over het begrip spiritualitas.
			2.	Riissenius.
			3.	De probleemstelling in Hegels tijd en daarna. Ewald.
			4.	Het resultaat van het tot nu toe besprokene. Bespreking van Ebrard, Cartesius, Jacobi, Spinoza, Lipsius, Seeberg, Kaftan.
			5.	Thomas.
			6.	De Remonstranten, A Limborch, Episcopius.
			7.	Vorstius.
			8.	Strijd van de Gereformeerden tegen de Cartesianen i.z. de spir. Wittichius, De Moor, Voetius, van Mastricht (zijdelings Alphonsus à Castro), Poiret.
			9.	Leibniz (zijdelings Cartesius, Kant, Wittichius, Spinoza).
			10.	Kuyper.
			11.	Bavinck.
			12.	Eigen mening (zijdelings Böhme, Crellius, Witte, e.a.).
			13.	Vorm en gestalte Gods:
					a) Duitse theologie:
						Baur (prae-existentie-christologie).
						Schumann.
						Holsten, e.a.
					b) Debat Dr. v.d. Vaart Smit - Prof. Hepp.
					c) Janse.
					d) Plato en Aristoteles.
					e) Phil. 2:6.
			14.	Begrip geest:
					a) Dilemma geest-stof.
					b) Przywara, analogia entis en gestaltenis Gods.
					c) Barth en Brunner, analogia entis.
					d) Thomas.
					e) Bezwaren tegen ‘analogia’ en ‘entis’.
					f) Bavincks definitie.
					g) Negatieve zienswijze bij de spiritualitas.
					h) Maresius contra Wittichius.

 

N.B. Alleen de indeling in hoofdstukken en paragrafen is rechtstreeks van Prof. Schilder.

 

Bewerkers: N.B./C.v.V.

 

[deel IX]

[pagina I]

KOMPENDIUM DOGMATIEK

DOOR

Prof. Dr K. SCHILDER

DEEL IX

(14 MAART 1946 - 22 APRIL 1947)

(Collegeverslagen geheel buiten verantwoordelijkheid van Prof. Schilder)

 

[pagina 59]

Inhoud van Kompendium Dogmatiek deel IX

(Maar 1946-April 1947)

 

Bewerkers: C.B, J.F. on C.T.

Hoofdstuk I ( vervolg):			Locus de Deo
Par. 6 ( vervolg):			De namen Gods.
		K. IDENTITAS
Inleiding	1
Definitie:	Lexicon Faber		1
	Eisler		2
	Villetanus		2
	G.v. Sichen		2
	Borchorius		2
	Th. Aquinas		3
	Duns Scotus		3
	Przywara		3
	Schelling		3-7
	Curanus		4
	Jakobi		5
	Fichte		7
	Schleiermacher		7
	Romantiek		7
	Heering		9
Confrontatio van de leer van Gods identitas met de leer van Zijn trinitas			9
	Occam		9
	Socinianen: Crellius		10
Biesterfeldius contra Crellius			11
Discussios over contingentie Dei			12
Thomas -Duns Scotus			12
	Remonstranten		13
Omschrijving K.S.:
Appropriantis se{problem}et vitac tota simul ac constans volitio libera			16-19
		L. TRANSCENDENTIA
	Definitie		19
		M. BEATITUDO
	Definitie		20
	Mystiek		20
	Otto		20
	Gnostiek		21
	Scholastiek		21
	Bolthuis		21

 

 

[pagina 60]

	Thomas				21
	Socinianen				22
	Crellius				22
Eigen begripsbepaling K.S.:						Sibi sufficientis vitae tota simule et perfecta fruitio.
				24-30
N. IMMENSITAS of OMNIPRAESENTIA
Definitie:		de Moor en à March				31
		Socinianen				31
		Crellius				33
		Roomsen				34
‘Immanentie’ als term getootst						37
		Barth				38
		Lutheranen				40
Bespreking termen ‘coexistentie’ ‘Concursus’ en ‘adiastasia’						43
Bespreking teksten Ef. 1:23 en 4:10						44
		Remonstranten				45
Schriftbewijs			1)	Jer. 23:23 en 24.		47
			2)	Ps. 139:7, 10		48
			3)	Amos 9:2		48
			4)	Hand. 17:27, 28		48
			5)	1 Kon. 18:27		49
			6)	1 Kon. 8, 24-30 en 2 Kron. 6:18.		50
Omschrijving K.S.: Actuosa ac liberrima vis providentiae						50
Bespreking term ‘aduosa’						50
Bespreking term ‘liberrima’						51
Bespreking term ‘vis’						52
Bespreking term ‘providentiae’ of ‘providentialis’						52
O. LIBERTAS
Rechtvaardiging van behandeling						55
Concilium Senolense 1140						56
Concilie van Constanz 1414-1418						57
Pius X 1857						57
Concilium Vaticanum 1869-1870						58

 

 

[deel X]

[pagina 1]

KOMPENDIUM DOGMATIEK X

Prof. Dr K. SCHILDER

verslag en uitgave geheel buiten verantwoordelijkheid van Prof. Schilder

Fa BREVER - 1952 - KAMPEN

 

[pagina 151]

INHOUD

LIBERTAS DEI (vervolg)
			pag.
Recapitulatie			3
Rosmini			4
Een vroeg-scholastieke oplossing: potentia absoluta en potentia ordinata			4
Roomse critiek:
	1)	gevaar van de latere scholastiek v.h. nominalisme (Occam)	6
	2)	vertrouwen in de denknoodwendigheid en denkcongruentie verbroken (Anselmus, Bradwardine)	7
Gereformeerde mening:
	enkele negatieve uitspraken		10
	libertas en immutabilitas (Remonstranten)		10
	libertas en ‘spel en ernst’		12
	libertas en naturalitas (Vasquez)		13
	libertas en simplicitas (‘possessio’)		14
	libertas en triniteit (‘adoptio’)		15
Gereformeerde mening, positief:
	eudokia, electio en adoptio		18
	post en propter in hun resp. verhouding tot Gods raad (Gomarus)		19
	harmonie tussen Gods orthodoxia en eudokia		19
	volmaakte harmonie tussen spel en ernst		19
	de ‘servandi’ van art. 28 N.G.B.		19
	het besluit of de besluitende?		20
	Gods zelf-binding		20
	de schemata actief-passief; subject-object bij God vervallen		20
Conclusies inzake de potestas ordinata			21
	potestas - posse?		21
	ordinata? - ‘ordinomenà’!		21
	de figulus van Rom. 9 (Gomarus)		22
	God is zijn eigen tyrannos!		23
	Gods besluit géén emanatie		23
Thomas volgt Aristoteles: de leer van de libertas opgehangen aan die van de akinèsia (violentum)			24

 

 

[pagina 152]

				pag.
	libertas en concursus: zo de fout van Thomas vermeden			26
	libertas en exousia			27
	Turrettinus over eudokia en euarestia			28
	evenzo Kittel			28
Samenvatting en circumscriptie				29
OMNIPOTENTIA DEI
Samenhang met de libertas				30
Turrettinus' definitie				30
Turrettinus over exousia en dunamis; het probleem: wat is ‘posse’?				31
Voorafgaande kwesties:
	1. wat is ‘omni’?			32
	2. het verband met de simplicitas			32
De almacht zèlf				35
	kerkelijke aandacht, negatief:
		1. Innocentius XI		35
		2. Concilium Senonense		35
		3. Vigilius		36
	kerkelijke aandacht, positief:
		1. Geloofsbelijdenis van Athanasius		37
		2. Apostolische geloofsbelijdenis		37
De Socinianen				39
	1. Socinus en het ‘dunastès’ van 1 Tim. 6:15			39
		Grundmann over dunastès		39
		Prof. Schilder over dunastès		40
	2. Crellius
		potentia en potestas; aequivalenten		41
		het ‘dunastès’ van 1 Tim. 6:15		42
		object en amplitudo van de potentia		42
		twee tegenwerpingen weerlegd		44
		de term robur		45
De Scholastiek in Crellius' dagen				46
	F.G. van Sichen			46
		Stelling 1.	Deus varia creavit (ook corpora simplicia completa?)	47

 

 

[pagina 153]

				pag.
		Stelling 2.	Nonnulla tamen sunt quae absolute creare nequit	48
		Stelling 3.	Omnia Deus immediate conservat, quae conservantur	48
		Stelling 4.	...conservare...etiam habitus vitiosos et peccaminosos	49
		Stelling 5.	Solus Deus non est causa originans	50
		Stelling 6.	Deus ab aeterno quamlibet rem distinate cognovit et producere potuit	51
			Ook een ‘chimaera’?	51
	De overeenkomst tussen Van Sichen en Crellius			52
	En de lering: de libertas niet begrenzen vanuit de mogelijkheden van deze wereld			52
Rome's standpunt in de laatste tijd				53
	Scheeben			53
		Gods absolute productieve macht		53
		Objekt en Charakter		55
		Umfang und Tragweite		56
		Praemotio of concursus?		58
Karl Barth				59
		willen en werken		59
		het probleem van de almachtige wil		59
	A. De samenhang met Gods weten en willen			60
		Gegenstand; Versöhnung; Entscheidung en Ereignis		61
		Gods liefde		62
		De term ‘Hand Gods’		62
	B. De verhouding van Gods kunnen en doen (Quenstedt/Turrettinus; Polanus)			63
		Schleiermacher (nominalisme!)		64
Mening van Prof. Schilder				66
	De verhouding kunnen-doen geen percentagekwestie			66
	Mèt Barth zeggen we:
		potentia Dei ‘nach auszen und nach innen’		67
		geen potentia media!		68
		potentia, óók afgezien van de schepping		69
		God kan alles, d.w.z. het Hem mogelijke		69
	Contra Barth keren we ons o.a. inzake het verband potentia-Versöhnung			70
		potentia alléén ‘Allmacht der Liebe’		70
	Gods verschijning openbaart Gods potentia			71

 

 

[pagina 154]

				pag.
	Sartre over wezen-verschijning			71
	De omvang van Gods kunnen (quae potest of quae velle potest?)			72
	Verband met de simplicitas, libertas, aeternitas			72
	Samenvatting, circumscriptie			73
OMNISCIENTIA DEI
Samenhang met de omnipotentia				74
Wat is ‘omni-’?				75
Ook een omni-volentia?				75
De Patres				77
Scholastieke onderscheiding				81
	de scientia media; het derde object			82
	nog meer onderscheidingen			83
Molinisten en Thomisten				83
	Trente over het hoofdprobleem: de verhouding tussen Gods genade en de menselijke vrijheid			84
	De term infallibilitas bij Thomisten en Molinisten			86
	Congregatio de auxiliis			87
	Gratia coöperans en Phil. 2:13			88
	Thomistische oplossing: praedeterminatio			88
	Molinistische oplossing: supercomprehensio en scientia media			89
	Molina over praedestinatie en reprobatie			90
	De omschrijving van F. Mourret			91
	Molina over de vijf trappen in Gods handelen			92
	Rome kent dus óók een praedestinatie!			94
Critiek op de scientia media				95
	A. van de Roomsen in het algemeen
		1.	vanuit het gezichtspunt van de gratia en praedestinatio	95
		2.	vanuit het gezichtspunt van de scientia Dei zèlf	96
			Is er wel schriftbewijs?	96
	B. van F. Verhelst: ‘zien’ wat er niet is?			98

 

 

[pagina 155]

					pag
Eigen critiek					99
	o.a.: wat zijn ‘omstandigheden’				100
		wat is causalitas			100
		ook de almacht in geding			101
		soms ook een omnipotentia media?			101
		men schakelt een decretum indifferens in			102
Voetius legt verband tussen scientia en potentia					103
Barth eveneens					104
	Gods weten is een persoonlijk weten				104
		excurs naar Grynaeus			104
		God in de scientia als Geist tegenover Natur			105
	Gods weten is tevens omni-scientia				107
		geen ‘unendliches Wissen’			108
		omni-, ook het ‘Nicht-Seiende’			109
	Gods weten is ook prae-scientia				110
		prae-: ein überlegenes Wissen			110
		prae-: das absolute Vorher			112
		contra Thomas (Gods zien géén causa rerum)			113
	Maar géén scientia media!				113
		et tu, Gomarus??			113
				Walaeus??	115
		Walaeus' eigen waarschuwing!			118
Voetius					119
	diverse onderscheidingen				119
	zijn er in God ideeën?				119
		Boëthius			120
		Thomas			121
		Zanchius			121
		Voetius zèlf			123
		Prof. Schilder: dan capituleren wij ook maar!			124
Afsluiting van de leer der scientia Dei					125
	het ‘schriftbewijs’ van de scientia media				126
	het Hebreeuws kent geen coniunctivus of optativus				126
	scientia media van dingen is scientia media van God!				127
	futurum conditionatum van mensen is futurum conditionatum van God				127
	de term futurum conditionatum i.v.m.
		1.	causalitas		128
		2.	Urim en Thummim		129
		3.	enkele schriftplaatsen		129

 

 

[pagina 156]

	pag.
Noten	131
Register van namen en zaken	145
Register van teksten	150
Inhoud	151

 

Samensteller: E.R.P.

 

N.B. De vindplaatsen van de citaten zijn voor het grootste gedeelte niet door Prof. Schilder maar door de bewerker vermeld.