Nieuwe testament (Noordnederlandse vertaling)

VI

Ende hi ghinc uut ende ghinc van daer in sijn lant, ende sijn jongheren volchden hem. Ende des saterdaghes began hi in die synagoghen te leren. Ende veel die dat hoerden, verwonderden hem in sijnre leringhen ende seyden: Wanne coemt desen al dit ende welc is die wijsheyt, die hem ghegheven is ende alsulke doechden die overmids sinen handen ghewracht werden? Is dit niet die timmerman, Marien sone, Jacobs broeder ende Joseps ende Symons ende Jude? Sijn sijn susteren hier oec niet mit ons? Ende si worden ghescandalizeert in hem. Ende Ihesus seyde hem: Gheen propheet en is sonder eer dan in sijn lant ende in sijn maechscap ende in sijn huus. Ende hi en mochte daer niet vole miraculen doen dan op sommighe zieken leyde hi sijn hant ende maectese ghesont. Ende hi verwonderde hem om hoer onghelove.

Ende hi ghinc die casteel al um, lerende in den omganc.

Ende hi riep die twaelf te gader ende beganse te seynden twe ende twe, ende gaf hem die moghentheyt over die onreyne gheeste ende gheboot hem, dat si niet mit hem nemen en souden inden weghe dan alleen een roede, gheen scorpe, gheen broet, noch ghelt inden budel, mer ghescoet mit saelen, ende dat si gheen twe rocke aen en deden. Ende hi seyde hem: In wat huse dat ghi in gaet, blivet daer tot dat ghi van danne gaet. Ende soe wie ju niet en ontfanghet noch ju niet en hoert, gaet van dan ende scuddet dat pulver van uwen voeten, hem tot enen ghetughe.

Ende si ghinghen uut ende predicten, dat si penitencie daden, ende worpen voele viande uut ende salveden vole zieken mit olye ende maectense ghesont.

Die coninc Herodes hoerde, dat sijn name apenbaer ghemaect wart, ende hi seyde, dat Johannes Baptista op verstaen was vander doet ende daer um worden die miraculen in hem ghewrocht. Sulc ander seyden: Hi is Helyas, sulc ander seyden: Hi is een propheet als een vanden propheten. Doe dat Herodes hoerde, doe seyde hi: Johannes, dien ic onthoefde, die is vander doet opverstaen.

Die selve Herodes seynde ende vinc Johannem ende banten inden kerker um Herodias sijns brueder wijf Philippi, want hi se ghenomen hadde. Want Johannes seyde tot Herodem: Het en is di niet gheoerloft, dines brueder wijf te hebben. Herodyas leyde hem laghen ende wolden doden,

[fol. 24r]

mer si en mochts niet. Herodes ontsach Johannem, want hi keende hem enen gherechtighen heylighen man ende nam sijns waer, ende als hi en ghehoert hadde, dede hi vole dinghe ende hi hoerden gherne. Ende doe een bequame dach toe quam, maecte Herodes den princen der richters ende den irste gheboernen van Galileen een avontmale sijnre ghebuerten. Doe Herodias dochter inghegaen was ende ghespronghen hadde ende dat behaghede Herodes ende allen die daer saten, doe seyde die coninc der maghet toe: Bid van mi wattu wilst ende ic salt di gheven. Ende hi swoer hoer: Soe wattu biddeste sal ic di gheven, al waert oec half mijn rike. Dese ghinc uut ende seyde hoere moeder: Wat sal ic bidden? Doe seyde si: Johannes Baptisten hoeft. Doe ghinc si rechtevoert mit haesticheyden in totten coninc ende bat ende seyde: Ic wil dattu mi bereet ghevest Johannes Baptisten hoeft in een scotel. Ende die coninc is bedroeft om den ghesworen eet, ende om die ghene die daer mede saten, en woude hi se niet bedroeven, mer hi seynde enen man die die lude plach te verdoen, ende gheboet, datmen sijn hoeft in een scotel brochte. Ende hi onthoefdene inden kerker ende brochte dat hoeft in eenre scotelen ende gaft der deernen, ende die deerne gaeft hoerre moeder. Doe dat sijn jongheren hoerden, quamen si ende namen sinen lichame ende leydent in een graf.

Ende die apostolen vergaderden tot Ihesum ende seyden hem al dat si ghedaen ende gheleert hadden. Ende hi seyde tot hem: Coemt nederwerts in een ledighe stede ende rust een luttel. Daer wasser voel der gheenre die quamen ende ghinghen, dat si gheen ruem en hadden teten. Ende si ghinghen in een scip ende voeren heen in een woeste stede nederwerts. Ende die lude saghense en wech varen ende keendense ende vole lude van alden steden quamen te voete ende vergaderden daer ende ghinghen ende quamen daer eer dan si.

Ende Ihesus ghinc uut ende sach een grote scare ende ontfarmde over hem, want si waren als scape, die ghenen heerde en hadden, ende hi began hem vole dinghen te leren in parabolen.

Ende doe voel tijts vergaen was, quamen sijn jongheren tot hem ende seyden: Die stede is hier woest ende die ure is vorbi ghegaen. Laet die lude, dat si moghen gaen in die naeste durpen ende steghen ende copen hem spise, die si eten. Hi antworde hem: Ghevet ghi hem teten. Ende si seyden hem: Laet ons dan gaen ende copen broet om twehondert peninghe ende gheven hem dan teten. Ende hi seyde tot hem: Hoe menich broet heb di? Gaet ende besietet. Ende doe sijt wijsten, seyden si: Vive, ende twe vissche. Ende hi gheboet hem, dat si se neder souden doen sitten alle gader toe ringhe op dat gruene hoy. Ende si ghinghen sitten in delen bi honderten ende bi vijftighen. Ende hi nam die vijf broede ende die twe vissche ende sach op inden hemel ende benedidese ende brac die brode ende gafse sinen jongheren, dat sise voer hem leyden, ende die twe vissche deylde hi hem allen. Ende si aten ende sijn alle versaed. Ende si namen op twaeleve vol corve van relive, dat daer over bleef. Der gheenre die daer aten, waren vijfdusent manne.

Ende rechtevoert hiet si sijn jongheren in een scip ghaen, dat si voer hem voeren over dat meer tot Betsaydam tot dat hi dat volc liete. Ende doe hi hem orlof ghegheven hadde, ghinc hi beden inden berch. Ende doet avont was, was dat schip inder zee ende hi alleen upt lant ende sachse arbeyden in dat royen, want die wijnt was hem teghen. Ende omtrent die vierde wake inder nacht quam hi tot hem wanderende op die zee, ende woldese voer bi gaen. Ende doe sien saghen wanderende op die zee, waenden si dattet een sciemel of een fantasie waer, ende riepen van anxte. Si saghen hem alle ende worden verveert. Ende altehant sprac hi hem toe ende seyde: Ghelovet of hebt betruwen. Ic bint, en ontsiet u niet! Ende hi clam tot hem in dat scip ende die wijnt hielt up, ende alsoe te meer verwonderden si hem onderlinghen. Si en verstonden niet vanden broeden, want hoer

[fol. 24v]

herte was verblint.

Ende doe si over voren, quamen si int lant van Genezareth, ende daer ghinghen si up. Doe si uutten scepe ghegaen waren, doe keenden si hem ende si liepen al dat lant umme ende begonden alle die ziec waren, inden bedde umme te draghen, waer si hoerden dat hi waer. Ende soe waer hi ghinc in steghen, in durpen, in steden, in straten leyden si die zieken ende baden hem, dat si doch den zome van sinen clede mochten rueren. Ende wie hem ruerden, worden ghesont.