De apotheek van Hippocrates

[p. 401]

Oude engelen hebben ook een kunstgebit

En als je naast je kleine zusje tegenover je ouders in die zwarte koets zit en vóór je de lijkwagen met de kist van je dode broertje, gaat ineens het luchtalarm dus moet iedereen naar de schuilkelder en jij wilt altijd je konijn mee maar dat mag niet want ze geloven niet dat dieren net zo goed gebombardeerd kunnen worden, zeker een konijn in zo'n hok, dat is wat anders dan meeuwen die wel zorgen dat ze tussen de bommen door vliegen of duiven maar er zijn nu geen duiven want die zitten al in de soep net als die van je vader vroeger behalve de heilige geest dan die ook een duif is maar die vliegt natuurlijk zo dicht bij de hemel dat hij geen last heeft van bommen en God heeft makkelijk praten zegt je vader als de pastoor gepreekt heeft dat God ons zal bijstaan in deze moeilijke tijd want die zit hoog en droog en je moeder sist dan dat jij en je zusje het kunnen horen en je broertje eerst ook nog maar die ligt nu in die lijkwagen op weg naar het kerkhof terwijl het alarm gaat dus moeten zij ook in de kelder natuurlijk want zo'n piloot kan vanuit de lucht niet zien dat ze begrafenisstoet zijn en daarom stopt er een motor met een soldaat die zegt dat ze eerst moeten schuilen en dan pas je broertje begraven maar die blijft in de lijkwagen gewoon op straat staan en je wilt roepen dat dat niet mag want als er dan een bom op hem valt, is hij twee keer dood, maar je kent geen Duits en je vader zegt dat je mee moet komen schuilen tot het alarm voorbij is en dan rijden we verder naar het kerkhof om je broertje te begraven die al een engeltje is in de hemel en je snapt niet hoe dat kan want hij ligt in de kist die ze vanmorgen hebben dichtgemaakt voordat ze naar de kerk moesten en hoe komt dat engeltje dan uit de kist dus als je weer de mis moet dienen vraagje het de kapelaan wel of die engel in de hemel dan ook echt je broertje is en net zo oud en ook of engelen blijven groeien of dat ze meteen groot zijn want als ze niet groeien, heeft je broertje niet genoeg tanden omdat hij nog moet wisselen maar dat kan je vragen of engelen tanden hebben

[p. 402]

maar dan zeggen ze weer dat je niet zulke rare dingen moet vragen je hoeft toch niet alles te weten want alles willen weten is tegen het elfde gebod van gij zult niet alles weten en God heeft maar tien geboden maar de grote mensen willen er elf omdat ze zelf niet alles weten en daarom mag je niet weten wat je wilt weten van alles met de oorlog maar ook van de dood en waarom er elke nacht vliegtuigen met bommen naar Engeland vliegen of Duitsland die je niet kunt zien alleen maar horen en in de gangkast luistert je vader stiekem naar verre kraakstemmen die uit de radio komen en daarom wil je weten hoe vliegtuigen kunnen vliegen als ze zo zwaar zijn met al die bommen en hoe die stemmen in de gangkast komen en wie er gezegd heeft dat ze bommen moeten gooien en waar dan en toen je broertje ziek was ging hij dood en nu is hij een engel en daarom kan je niet slapen want er zit ook een engel bij je bed die je niet zien kan en dat is misschien je broertje of de engel van het elfde gebod die streng zegt dat vliegtuigen vliegen en dat bommen vallen omdat je dat moet gelóven maar Jopie Schuurman heeft op het strand gezien dat er een vliegtuig als een brandende fakkel in zee viel net als op de platen in het bijbelboek van de gevallen engelen die ook naar beneden stortten de hel in want die engelen hadden vleugels die makkelijk fikken maar je broertje die nu een engel is zal wel stevige vleugels hebben want die is in de hemel en als je goed bidt en gehoorzaam bent en geen vieze dingen doet word je later als je dood bent ook een engeltje voor God en ga nu maar fijn buiten spelen om te vergeten dat je broertje dood is maar buiten op straat lappen de grote jongens je pootje en laten je achter een bal aanhollen die ze zelf niet willen halen totdat je pijn in je zij hebt van het hollen schiet toch op slome kun je die bal niet even halen dat kan mijn grootje nog en die is tachtig maar je kan niet meer lopen van de steken in je zij die je altijd hebt en dan moet je van de dokter weer naar het groene kruis onder de rode lamp en je hebt ook van die buikpijn sinds je broertje dood is maar je wilt geen engel worden als je dood bent zoals je broertje want die begon ook met buikpijn en als je eindelijk hijgend met de bal die ze meteen weer afpikken terug bent, zie je dat de engel van het elfde gebod door de vitrage van die mevrouw Schultz gluurt en dan loop je gauw naar

[p. 403]

huis maar je hoort hem achter je rug nog zeggen: net goed ongelovige Thomas dat je zo'n pijn in je buik hebt want je gelooft niet dat je broertje een engeltje is omdat je het eerst wilt weten dus daarom durf je niet meer langs dat huis en elke nacht droom je dat alle engelen van de geboden verkleed als Duitsers door de straat marcheren met lange geweren om ongelovige Thomassen dood te schieten dan moeten die wel geloven dat je een engeltje wordt als ze het zelf ook worden en dan schrik je natuurlijk wakker omdat jouw vleugels fikken en kun je niet meer slapen omdat je hoog in de lucht die vliegmachines hoort brommen en je gaat voor het raam staan kijken naar de donkere straat en je ziet het licht door de scheuren in het verduisteringspapier van die mevrouw Schultz die bijna nooit buiten komt omdat ze een Duitse is en elke nacht bezoek krijgt van officieren daarom brandt dat licht maar dat weet je niet zeker en durf je ook niet te vragen als ze de stoep staat te vegen en vraagt of jij nu die jongen bent wiens broedertje toot ies en je wilt doorlopen want ze praat en kijkt zo raar en ze heeft rode lippen en ook haar nagels en vrouwen met rode lippen en nagels zijn slechte vrouwen met wie je niet mag praten ook al vind jij ze mooi en als je niet doorloopt krijg je van je moeder op je kop als ze ziet dat je met die Duitse praat die ook nog vraagt wat je later wilt worden als je maar geen soldaat wordt zegt ze als je al doorloopt en nog ruikt hoe lekker ze ruikt en je moeder heeft het toch gezien dat je stond te praten maar jij vindt dat mens mooi en je snapt niet dat je niet mooi mag vinden wat je mooi vindt en ook niet mag weten wat je wilt weten van de grote mensen zoals van de engelen die er wel zijn maar die je niet kan zien terwijl je broertje er misschien wel bij is en ze vliegen voor je uit naar school of zitten bij je bed als je slaapt en als je in je bed geplast hebt, ruiken ze dat meteen en vertellen het aan je moeder want ze merkt het altijd en dan hangt ze de lakens aan de waslijn en de natte matras uit het raam zodat ze kunnen zien dat je in je bed geplast hebt wat je altijd alleen doet als er luchtalarm geweest is omdat je bang bent dat er bommen vallen en na het alarm moet je lekker buiten gaan spelen van je moeder en de andere moeders zeggen dat ook hebben ze afgesproken want na het alarm is de hele straat hartstikke vol kinderen die

[p. 404]

allemaal wild doen en sommigen doen de vliegtuigen na en zigzaggen met hun armen wijd over de stoep en lopen je omver en ze hebben niet in de gaten dat er overal in de portieken soldaten staan om te controleren of de kinderen Duitse of Engelse vliegtuigen nadoen want Engelse mag alleen als ze geraakt worden en neerstorten en de grote kinderen doen gevaarlijk op de fiets van Koos Bijvoet want die heeft nog een fiets omdat zijn vader voor de Duitsers werkt en ze zitten met zijn vijven op die ene fiets, Koos op het zadel en twee meisjes op de stang en twee op de bagagedrager want Koos wil alleen maar meisjes omdat hij al groot is en jij kunt nog niet fietsen en steppen mag ook niet meer de step is nu van je zusje want jij bent te groot voor de step en te klein voor de fiets en je krijgt ook nooit een fiets want als je volgend jaar zo oud bent als je dode broertje krijg je buikpijn en moet je naar de hemel en je moeder zegt dat je niet zulke rare dingen moet denken als je dat zegt en dan loop je naar buiten de straat uit langs het huis van die mevrouw om in de sloot naar de kikkervisjes te kijken en de andere kinderen schreeuwen en fietsen en rennen de straat vol of klimmen op het afdak van de slager maar 's nachts ben jij alleen op straat en dan is de step van jou en dan step je de straat uit en de hele stad door naar het strand want je wil weten of Jopie Schuurman gelijk heeft die zegt dat je daar kan zien hoe mooi Londen in de fik staat als de Duitsers daar hun bommen gooien maar de engel van het elfde gebod rijdt met je mee achter op de step en slaat zijn vleugels voor je gezicht zodat je niks meer kan zien en met de step voorover slaat op de vloer naast je bed en daar word je altijd wakker van maar je hebt gelukkig niet in je bed geplast want dat is het eerste waar je dan aan denkt en je hebt vergeten te kijken of de engel van het elfde gebod tanden in zijn mond had maar dat vraag je als je weer de mis moet dienen bij de tweede kapelaan of die misschien weet of engelen tanden hebben dus dat durf je ook al snap je niet waarom je dat wil snappen alleen maar dat je het wilt snappen bijvoorbeeld van de oorlog en de vliegtuigen en dat je broertje dood is maar ze praten altijd over wat je niet wilt snappen van dat God in een hostie verandert en als je hem opeet komt hij in je hart en niet in je maag en ze weten niet eens welke van de drie net als met die engelentan-

[p. 405]

den wat ze heus wel zullen hebben want engelen zingen voor God dus hebben ze ook een mond met tanden om te zingen en hele oude engelen hebben dan een kunstgebit en dat doen ze 's avonds in een glas wijwater en dat zetten ze naast zich op hun wolk en alleen de jonge engelen zoals je broertje blijven dan zingen om die drie van God te vereren, de vader en de zoon en de heilige geest die boven de twee anderen op zijn platje zit te koeren want hij is een duif en ze zingen natuurlijk alles in het Latijn want in de hemel praten ze Latijn dus als je doodgaat veranderen je hersens in Latijnse hersens behalve als je slecht geweest bent en vieze dingen hebt gedaan, dan blijfje gewoon in het Nederlands praten of Duits of Engels als je daarvandaan komt want slechteriken komen in de hel waar ze elkaar niet hoeven te verstaan omdat ze allemaal gillen van de pijn en gillen is in alle talen precies hetzelfde net als lachen, tenminste dat denk je maar je weet het niet zeker omdat ze nooit vertellen wat je wilt weten terwijl je misschien niet meer bang bent als je het weet maar dan lig je al in een kist in de lijkwagen en in de koets erachter zit je zusje nu alleen bij je vader en moeder want jij bent dan ook een engeltje voor God en je vindt het gemeen dat je alles pas mag weten als je dood bent en je ouders met je zusje moeten uit de koets om te schuilen want het is luchtalarm.