Gedichten (2 delen)

[15] Dank aan Hendrik Laurents Spiegel, voor een mandeken met persen (p. 17)

toelichting	Hendrik Laurents Spiegel was naar alle waarschijnlijkheid een kleinzoon van de dichter H.L. Spiegel (1549-1612). Six duidt hem in r. 1 aan als Spiegels soon, maar hij zal dat bedoeld hebben als ‘nakomeling van Spiegel’, of zich hebben vergist (getuige het patronymicum en de leeftijden, vgl. Schenkeveld-van der Dussen, 1983 a, p. 302, noot). De schenker van het mandeken met persen moet een zoon van een L.(H.) Spiegel zijn geweest. Hendrik Spiegel was een aanzienlijk koopman die handelde op het Middellandse-zeegebied (Wätjen, 1909, p. 359). Six richtte aan hem nog een sonnet (no. [72]) en mogelijk doelt hij op zijn huis of familie in zijn gedicht no. [302], r. 7. Dit sonnet staat op p. 8 van zijn bundel.
annotatie
1	de spiegel: het toonbeeld, het lichtend voorbeeld
2	Die ... song: Die als eerste de op rijm en maat zeer zachtvloeiende dichtkunst beoefend heeft (hierachter samengetrokken: met Neerlands tongh)
3	Waar ... tongh: Waar de bondig geformuleerde wijsheden van Epictetus in het Nederlands in doorklinken. Six zal dus niet hebben bedoeld dat Spiegel Epictetus' eerste vertaler (hetzij in proza, hetzij in poëzie) was geweest, maar dat in Spiegels poëzie Epictetus als het ware opnieuw aan het woord was gelaten. Arens, 1961, p. 114 denkt dat Spiegels Hertspiegel Epictetus' naam bij Six heeft opgeroepen. De associatie van Spiegel met Epictetus kan ook zijn opgeroepen door verschillende uitgaven van Epictetus' Enchiridion in vertaling, waaraan Spiegels naam verbonden werd. In een heruitgave van Marcus Gillis' vertaling van Epictetus (1615, eerder verschenen in 1564) drukte men ook Kebes Tavereels Kort Begrip Door H.L. Spieghel af en ondanks de geringe omvang van deze toevoeging (slechts twee pagina's) veroorzaakte dit dat Spiegels naam prominent op de titelpagina prijkt, terwijl die van Gillis daar ontbreekt (Epictetus, 1615). Misschien om deze reden is de uitgave veelal bijgebonden bij exemplaren van Spiegels Hertspiegel die in datzelfde jaar en bij dezelfde uitgever is verschenen (vgl. De Jong, 1930, p. 15). In 1644 verscheen Epictetus' Handboekje opnieuw, nu in een anonieme bewerking, maar opnieuw aangevuld met werk van Spiegel, te weten 'tMergh Vande Nederlantsche Spreeck-woorden: Waer in H.L. Spiegels By-spraacks Almanack (Epictetus, 1644). De associatie

[p. 15]

	van Epictetus' wijsheden met de eveneens bondig geformuleerde spreekwoorden en levenslessen van Spiegel kan door deze uitgaven een voordehandliggende zijn geworden.
4	naa waardye: naar haar waarde
	afmeeten: bepalen
5	een appelkorf, die wy naa Persen heeten: een korf appelen, die wij perziken noemen, naar de Perzen
6-8	Zou ... vereeten: Zou een maagd, om het zoet van hun nectar, waarbij het zo is, dat goudgeelwit (nl. het vruchtvlees) ónder (en) het Tyrisch purper (nl. de purperen tint van de vrucht) óp de schil zit, en wel in dons als van wol, het gulden vlies van háár juweel versnoepen. Tyrisch purper is een kostbare stof uit Tyrus om wol te kleuren (vgl. wolle).
	Het gulde vlies van haar juweel zal staan voor de maagdelijkheid van de maagd. De Persen (r. 5), het nectersoet, het goudgeelwit, het Tyrisch purper, het gulde vlies en het juweel zijn alle te associëren met rijkdom en kostbaarheid en sluiten aldus aan bij waardye (r. 4). In de metaforiek is het goudgeelwitte vruchtvlees parallel met haar juweel, de purperen schil parallel met het gulde vlies.
9	wacht: verwacht
	als waardich grooten dank: omdat u grote dank verdient
11	als een Poeët: dwz. als was ik een poëet
	Ik houd 't met geen droogisten: Ik distancieer me van de kruidenhandel, mijn gewone werk. Six bedoelt kennelijk ook: anders had ik u wel een geschenk uit mijn winkel gegeven.
12	beeter koop: dwz. beter en goedkoper
	als Flakkus by Meceen: zoals Horatius 't bij Maecenas had
13	Nochtans: dwz. Al wil ik u dan geen cadeau geven
	voede: ‘onderhoud’, draag (voede mogelijk ook in een verwijzing naar het geschonken fruit)
14	't: nl. mijn hart
	kleiner dank: te gering bewijs van dank
	verquisten: tevergeefs besteden