Gedichten (2 delen)

[111] Van 't schaapevleisch te Spa, aan Raimond de Smeth (p. 189)

toelichting	Het gedicht staat op p. 131-132 van Six' Poësy.
annotatie
1	korts: onlangs (waarschijnlijk bij een maaltijd op De Smeths logeeradres in Spa, vgl. de Toelichting bij gedicht no. [109])
2	braaden: gebraden
3	boeten: stillen
3-5	sonder [...] quaade, of goed Te doen: zonder ... aan te raken (met woordspeling van goed doen en zich te goed doen)
5	't Wieringh lam: het lamsvlees van Wieringen. Het eiland Wieringen was vermaard wegens zijn lamsvlees (Van der Aa, Aardr. xii, p. 386).
6	Voor wat: Boven het lamsvlees dat
	om: in de omgeving van

[p. 205]

7	Vlak teegen: Lijnrecht tegenover
	elx: eenieders
8	Van die: Van eenieder die
	was: ooit geweest is
	huiden: nu
9	voor: ten gunste van
10	teegendeel: nl. dat ik ten nadele van het Vaaderland spreek
11	gun, dat: sta mij toe dat (zie r. 19-20)
13	verwoestingh: nl. de brand van Aken van 2 mei 1656. Six heeft de verwoeste stad ook bezocht (eveneens bij de thuisreis?) en beschreven in zijn gedicht no. [462].
13-14	het vuur Des luchts: de bliksem
14-15	schier huisloos, met den muur Gebleeven: bijna zonder huizen, met alleen de stadsmuur achtergebleven
16	Deur: Via
	waar ghe zyt van daan: waar u oorspronkelijk vandaan komt. De ouders van De Smeth waren afkomstig uit Brussel, maar vertrokken evenals Six' grootouders in de dagen van Alva naar Keulen. De familie verhuisde later naar Amsterdam. Raimond zal evenals zijn broer Joost in Keulen zijn geboren, waar de laatste nog woonde in 1653 (Elias, Vroedschap ii, p. 796).
17	wynbren: wijngevende
17-18	of [...] Te vaaren: af te varen
17	van sin: met het plan
19-20	Ik ... bestel: aansluitend bij gun, dat (r. 11)
19	kooker Daniel: kok Daniel. Men at in Spa in ‘kokshuizen’, zoals dat van zekere ‘Maistre Glaude uit den Haagh’ (Den Wegh naar het Spaa, 1655, p. 4).
22	van: door
	Nichte: de gemaalin van Neef De Smeth (waarschijnlijk Barbara Wolters Stevensdr. geheten, Elias, Vroedschap i, p. 517)
23	bloedigh sweet: bloederig vocht dat bij het braden uit de bout zweet (vgl. gedicht no. [101], r. 258)
26	Naa: Zoals wèl ... is
27-28	peis Besluit met: zich tevreden stelt met
29	Noch bloederiger dan: En niet zo bloederig-rauw als
30	Dat: Hetgeen. De Engelse bereidingswijze van vlees hekelt Six ook in een epigram (gedicht no. [603]).
31	Waarom: Waardoor
	daar: nl. in Engeland
	zoo bleek: zo bleek als hij is
32	Brasiljaan: een woeste inboorling. De Tarairiu in Brazilië, die in Six' tijd meestal ‘Tapoeiers’ werden genoemd, waren kannibalen (vgl. De Laet, 1630, p. 511).
33	's leevens tyd: de levensduur
	bepaalt: toegemeten (vgl. Psalm 90:10)
34	schaarser: minder vaak
35	by: naast
36	mist: ongelijk heeft

[p. 206]

37	hou: maak me sterk
37-40	men ... wees: lijdend voorwerpszin: ‘dat men ... enz.’
37	naast: behalve dat van
37-38	Languedok [...] Madril: in Zuid-Frankrijk en Spanje fokte men het bijzonder gewaardeerde merinoschaap. Vooral de schapen uit Molina d'Arragon, ten zuid-oosten van Madrid, werden hoog aangeslagen (Chomel vi, 3232-3238 en Larousse).
38	aangefok: fokprodukt
40	tiersaam: voedzaam (wnt xvii, i, 16, deze plaats)
	wees: heeft kunnen aanwijzen. In gedicht no. [101], r. 270 suggereert Six de reden van de kwaliteit van de Spader schapen: zij ‘beknabblen’ wilgetakjes in de omgeving van het dorpje.
43	roep: nodig ... uit
	straf my: weerleg mijn woorden
	mis: het fout heb
44	Spader: beter dan te Spa (met woordspeling: spader: op een later tijdstip)