Gedichten (2 delen)

[142] Dankdicht, aan Simon Dilman, geneesheer (p. 242)

toelichting	Six heeft zich in meerdere gedichten gewend tot deze Dilman, een Amsterdams medicus die zijn vriend en verre verwant was (vgl. het Register van namen). Ik kan dit gedicht niet precies dateren. Het staat op p. 175-176 van Six' bundel.
annotatie
1	welgegunde: vriendelijk aangeboden
2	Weesops: Weesper
3	by een geveinsden droes: te gast bij een opschepperige kerel (in plaats van bij een prettige gastheer als u bent)
4	wil u niet verschoonen: excuseer u niet (Dilman had Six kennelijk op moes en bier onthaald)
5-6	de Siciljaan ... Thebaan: de Antieke bewoners van Sicilië en Sybaris (in Zuid-Italië) of de weelderige Thebaan (in de Oudheid werden deze bewoners in verband gebracht met respectievelijk feestmalen, obsceniteiten en orgieën, vgl. bijvoorbeeld Horatius, Ode iii, 1, 18; Martialis' Epigram xii, xcv, 2 en Statius, Thebais vii, 687)
7	de Persiaan: vgl. voor de overvloedige maaltijden van de Perzen: Herodotus 1, 133
8	Voor twee, als tien persoonen: dwz. Met zoveel voedsel voor twee personen als gewoonlijk voldoende is voor tien
9	d'alslok Filoxeen: de slokop Philoxenos (wnt ii, i, 275, deze plaats), een vanwege zijn onmatigheid beruchte Athener
10	smaakziek: met een ziekelijke voorliefde voor het proeven van gerechten
	om een kraanhals, heeft gebeên: heel graag de hals van een kraanvogel had willen hebben (om met die lange nek de gerechten beter te kunnen

[p. 259]

	proeven). De anecdote gaat terug op Aristoteles, Ph. problemata xxviii, 7 (950 a).
11	de wys: het gezang
	de reên: het gepraat
12	Apiciaanen: navolgers van de Romeinse gulzigaard Apicius, op wiens naam een kookboekje staat (De re coquinaria libri x)
13	graage: hongerige
	brenght self het soetst banket: zorgt er zelf voor dat het banket het lekkerst smaakt
14	werd van den honger opgeset: wordt geserveerd door het eigen hongergevoel
15	't eedele korret: de edele korretvis (een fijne makreelsoort, wnt vii, ii, 5636-5637). Mogelijk bedoelt Six tonjin (vgl. gedicht no. [101], r. 273).
16	gelyk Albaanen: als wijn uit Albano (een vermaard wijngebied ten zuiden van Rome)
18	Den Kooningh, die de Nylenaars geboodt: de Farao
19	den nood: Six zal doelen op de hongersnood in Egypte (Genesis 47:13)
20	korst: het fijnste (vgl. het spreekwoord: bij gebrek aan brood eet men korstjes van pasteien, wnt xxi, i, 728)
21-22	den Vorst Darius: Darius iii Codomannus, koning der Perzen. Op de vlucht voor Alexander de Grote werd hij zwaar gewond achtergelaten in een uitgedroogd gebied. De Macedoniër Polystratus gaf hem nog wat te drinken, maar de koning was al aan zijn verwondingen bezweken toen Alexander arriveerde (Plutarchus, Alexandros, 43).
25	eelste: edelste
26	't lyf: mij het lichaam
	wel drenk: naar behoren te drinken geeft
27	als Plato: nl. zoals Plato deed bij het Symposion, het ‘gastmaal’
29-32	Die ... keuken: Een schootel wyse spreuken, die, als iemand de keel veel begiet en smeert, hetgeen de volle maag moet verteren, waarbij verduffende dampen in het hoofd stijgen, hem (nl. die iemand, vgl. men, r. 29) iets leerzaams biedt en hem wegvoert uit die keuken (nl. de ‘keuken’ van de vertering, waar de vadsigmakende dampen ontstaan). In deze interpretatie is in verteert een enclitisch 't verondersteld.
34	leerhongrig: leergierig (wnt viii, i, 1322, deze plaats)(vgl. de schootel wyse spreuken)
35	van: over
35-36	wat Besonders op te leggen: iets bijzonders te garen (vgl. ook het opleggen, ‘voor later wegbergen’, van etenswaren en drank, wnt xi, 974)
37	langhwyliger: voor langer tijd, over een langer spanne tijds
38	Ambar: een kostbare, geurende en verzachtende stof, in gebruik als specerij (de gebruikelijker spelling is amber, wnt ii, i, 361)
	of een kostelyker prys: of met een nog hogere prijs (met samengetrokken van)
39	Vergeef my slechts: Vergeef mij alleen (en excuseer ú niet, vgl. r. 4)
	myn vrygepleeghde wys: mijn spontaan (‘uit de losse pols’?) gemaakte zang (of ligt het accent meer op Six' vrijpostigheid?)
40	uw: aan u