Gedichten (2 delen)

[153] Op het kontrefeitsel van Susanna Bex lijk: aan heuren man Jan de Neufville, myn neef (p. 259)

toelichting	Susanna Beckx (1621-1648) was een achterkleindochter van Six' betovergrootvader van moederszijde en zij was via dezelfde lijn een volle nicht van Six' Neef, van uit het vyfde lid Raimond de Smeth (vgl. gedicht no. [115], r. 7). Met enig recht kon Six haar weduwnaar, de voorname koopman Jean de Neufville (1613-1663), dus een neef noemen (Elias, Vroedschap ii, p. 851). In 1652 zou Neufville hertrouwen met Elisabeth Brouwer (vgl. Six' gedicht no. [190]). Dit gedicht staat op p. 188-190 van zijn Poësy.
annotatie
titel	kontrefeitsel: geschilderd portret
1	de roose, en leeliwangen: dwz. de blanke wangen met rode blossen
4	omgehangen: met ... omkleed, uitgedost
6	een voorbeeld: een af te beelden onderwerp
	dat beeld: dwz. dat dode (albasten) lichaam

[p. 274]

7-8	Waar ... geweeken: Waarin de onverzettelijke dood zijn intrek had genomen op de plaats van de ziel, die al te vroeg geslaakt (‘uitgemond’) was (van keel: ‘monding, mond’, wnt vii, i, 1939-1940)
9-12	De ... verwildert: Omdat hij ‘zwart werd afgeschilderd’ (als boos werd gezien) en werd gehaat door iedereen, maar in eigen ogen schoon van uiterlijk was, kwam de Dood razend en woest in opstand
13	stoof: rees ziedend op
	's Afgronds rotte kuilen: dwz. de hel
15-16	een Heleen Van schoonheit: een vrouw die van schoonheid een Helena is (een Helena zoals die door Paris is aangewezen als de mooiste vrouw)
16	waar of die mach schuilen?: waar zou die te vinden zijn?
17	de Parken: de Parcen of Schikgodinnen
18	's Keisers gracht: de Keizersgracht in Amsterdam, waar Neufville in 1651 nog woonde (Elias, Vroedschap ii, p. 851)
20	Strax waaren daar syn snelle vlerken: Ogenblikkelijk hadden zijn snelle vlerken hem daar gebracht
21	dartel: wellustig
22-23	sach [...] Met aandacht in het weesen an: bezag ... oplettend in het diepst van haar persoon (in contrast met maaksel, r. 25?)
24	Waar om bevallicheen sich reiden: Dat omgeven was met een koor van innemende eigenschappen (bepaling bij het weesen)
25	maaksel: uiterlijk
	voort: eveneens
26	Van melk, en vermiljoen besprenght: Dat van melk was, met vermiljoene kleurstof bespat (wnt ii, ii, 2087), dwz. Dat melkblank was met rode blossen (vgl. r. 1)
27	geestigh: levendig
	onder een: dooreen
28	spande syn verborgen laagen: legde zijn hinderlaag
30	Bescheenen pas van soomerweer: Dat nog maar juist beschenen werd door de zon van de levenszomer (bepaling bij getal van jaaren). In het jaar van haar overlijden werd Susanna Beckx 27 jaar.
32	Syn sinnen daar gevallen waaren: dwz. Hij zijn zinnen daar (op haart) liet vallen
33	heur hoeder: haar beschermer, haar man (verwijst heur ook naar de Lammertjes, r. 35 en betekent hoeder hier ook ‘herder’?)
34	Noch: Evenmin
	een bekrekent mond: een schorgehuilde mond (gewoonlijk wordt bekreten gebruikt in verband met roodgehuilde ogen of wangen, wnt ii, i, 1639)
35	Lammertjes: lammetjes, dwz. kindertjes (het echtpaar had vier dochtertjes: Anna, Barbara, Susanna en Catharina; Elias, Vroedschap ii, p. 851)
	te volgen stond: zou volgen
38	van: door
39	in der yl: eensklaps
40	niet met allen: niemendal, niets
41	verdweenen: uitgedoofd
42	dat koraaligh vier: dat koraalrood gloeiende levensvuur (eerst in r. 44 wordt de vergelijking met haar wangen getrokken)

[p. 275]

43	maaktse: maakte haar
	blanker dan een spier: witter dan spierwit (spier is eigenlijk blank vlees)
44	Gelyk heur wangen nu verscheenen: Zoals ook haar wangen er nu uitzagen
45	Neufville ... besneeden: Neufville, stel u wat tevreden met dit afbeeldsel, hoewel men voor zeker kan aannemen, dat uw hart haar afbeelding steviger in zich gegraveerd draagt dan die in dit vergankelijke (lemen) portret staat. Neufville heeft dus het portret eigenlijk niet nodig, bedoelt Six.
49	die twee paar spruiten: dat die vier spruiten
51-52	Het ... besluiten: Het zaad van haar vrome hart vanaf hun prilste jeugd in ‘hun aarde’ (hun gemoed) koesteren
53	afmeet heur beswyken: dwz. in aanmerking neemt dat haar overlijden plaatsvond
54	Om 't huwlyk aan een beeter Stad: Omwille van haar verbintenis met een betere stad (nl. het hemelse Jeruzalem)
55	Zoo seedige u: Toon dan ... uw matiging
56	Se moest doch: Immers, ze had toch ... moeten
59	Licht: Misschien
	dat loot: die kogel van de dood