Gedichten (2 delen)

[p. 314]

[173] Huldekroon, aan den Heer Geerard Bikker, Drost te Muiden, Baljuw van Gooiland, en Weesperkarspel (p. 301)

toelichting	Op 5 mei 1649 werd Gerard Bicker (1622-1666) met uitbundige festiviteiten aangesteld als drost van Muiden. Door die aanstelling werd hij de opvolger van de in 1647 overleden P.C. Hooft. Vondel schreef een lofdicht bij de gebeurtenis en Six, als gaggelende gans naast die swaan, dichtte deze Huldekroon, die men Vondeliaans van toon zou kunnen noemen. Het gedicht staat op p. 222-224 van Six' Poësy.
annotatie
1	gaggelende: gakkende, snaterende (wnt iv, 141, deze plaats). Vgl. voor de gakkende gans naast de zingende zwaan als beeld voor de nederige naast de verheven dichter: Vergilius' Ecloga ix, 35-36.
	by: naast
2	blinde: effen, ‘ongeoogde’ (vgl. siende, r. 3)
3	siende: ‘geoogde’
4	als Vondel: zoals Vondel gedaan heeft. In de metaforiek is Vondel parallel met de swaan en de paauw. Six doelt op Vondels lofdicht Op het Huldigen Van den Heere Geeraert Bicker van hetzelfde jaar (wb Vondel v, p. 461-463).
	vereeren: huldigen in een lofzang
5	ai: ach, laat het zijn
6	U onverveelende oor: Uw door deze zang hopelijk niet onaangenaam getroffen oor
	soeten: welwillende, vriendelijke
7	Sladus: nl. bij Cornelis Sladus (1599-1678), vanaf 1628 rector van de Latijnse school aan de Oude Zijde (in de Koestraat, een zijstraatje van de Oudezijds Achterburgwal) (nnbw ix, 1037-1038). Gerard Bicker was ongeveer anderhalf jaar jonger dan Six.
8	De memmen van Euterpe: De borsten van Euterpe, de muze van de lyrische poëzie. Bicker en Six hadden op school immers kennisgemaakt met het Latijn van de Antieke dichters.
	in Angeneetes oogen: in het zicht van ‘Agnes’. Waarschijnlijk doelt Six op het in 1632 gestichte Atheneum Illustre, dat gehuisvest was in de Agnietenkapel, wat zuidelijker tussen de Oudezijds Voor- en Achterburgwal. Misschien bedoelt hij ook dat de schoolgang bij Sladus een voorbereiding was met het oog op een vervolgopleiding aan het Atheneum.
9	die kinderbeet: dwz. dat zuigen aan die borsten
10	huldigen: leiden tot de inhuldiging
11	tree, in: intrede in
12	't Vechter soet: de Vechtstroom
	't soute nat van 't Suiden: de Zuiderzee
13	tytel: waardigheid
	Amstels voorburght: voorburcht van Amsterdam
15	juist: met name, in het bijzonder
	Velsens daad: de moord op Floris v door Gerard van Velsen
15-16	de swaane veeder Van hoofd: de schrijfveer van de zwaan die Hooft was (de zwaan hier weer als beeld voor de ware dichter)

[p. 315]

16	blyft: dwz. blijvend zal
17	doorluchtigh bloed: edel geslacht (der Bickers)
18	den dooden: nl. de overleden slotvoogd P.C. Hooft
20	dies: daarom
	klimt hooven, en beneeden: om beurten betreedt en verlaat (bestijgt en afdaalt). Gerard Bickers vader Andries was in 1649 bijvoorbeeld al voor de tiende maal burgemeester. Gerards oom Cornelis was in 1646 burgemeester geweest en zou Andries in 1650 opvolgen (Elias, Vroedschap i, p. 175 en p. 346).
21	Een Kato voor den staat: (Zijn vader Andries is) een Cato voor Nederland. Cato maior hier vooral als een onkreukbaar en krachtig optredend politicus met felle kritiek op de misstanden van zijn tijd.
22	Vaader van de vree: Six denkt hier aan de rol die Andries Bicker had gespeeld bij de voorbereiding van de in 1648 gesloten vrede van Munster (vgl. Elias, Vroedschap i, p. lxxxvii).
	gaat: dwz. doorgang heeft gevonden, zijn beslag heeft gekregen
23	zoo een: een hem gelijke
24	't algemein, ook my niet min bekooren: iedereen en ook mij evenzeer aanstaan (als die van zijn vader)
25	Syn Vaader niet ontaardt: En die volkomen naar zijn vader aardt
25-26	Die ... bekent: (Hij, Gerard Bicker,) die de faam heeft dat hij in de prille lente van zijn leven al veel rijp zomerfruit draagt (Gerard Bicker was in 1649 25 jaar oud)
27	kloek en vroom: doortastend en rechtschapen
	net: fijn, precies
28	Gespraaksaam: Minzaam, Vriendelijk
	nyd: afgunst
	in: over
29	Oppronksels van de ziel: dwz. Eigenschappen die sieraden voor de ziel zijn
	in goud: in een gouden zetting
30	esmeroud: esmerald, smaragd
31	heilsaam: zegenrijk, bevorderlijk voor het geluk
	Goedela: ‘vrouwe van het Gooi’. In de dertiende eeuw heeft Goedela, de abdis van Elten, Gooiland overgedragen aan Floris v. De benaming ‘het Gooi’ werd wel in verband gebracht met haar naam (Van der Aa, Aardr. iv, 650).
	uw rechtbank: waarin Gerard Bicker nu nl. zitting had genomen als baljuw
32	En voor uw land gehoedt: En hoe zegenrijk zal het voor uw hele (Gooi)land zijn, als het bestuurd wordt
	langs: onder
	deesen: deze Gerard Bicker
33	veer: verre
	Maai: Mei (hier als een juist aankomende koningin). De inhuldiging vond immers plaats op 5 mei.
35	Uit 't ryk der lente: Komend uit het rijk der lente
	diere: kostelijke
37	verwondert: hem bewonderend
38	Een offerhand te doen: Een geschenk te geven
	sich maakende aangenaam: om hem te behagen

[p. 316]

39	d'Arabierster: de Arabierse, de koningin van Scheba (1 Koningen 10)
40	om [...] te wyen: om die ... ten geschenke te geven
	den Kooningh: Salomo
41	Naa sy syn wysheit sach: Nadat zij de bewijzen van zijn wijsheid had gezien (vgl. de wijze Bicker)
	Dies: Daarom (nl. om al uw bovengenoemde verdiensten)
	in haaren stoet: die haar (de koningin Mei) in haar stoet volg
42	dees kroon: nl. deze Huldekroon
	met oopen hoed: met de hoed in de hand