Gedichten (2 delen)

toelichting	Het gedicht verscheen in een eerdere versie in Six' bundel Vreughde-Zangen op de vrede van Munster van 1648 (vgl. de Toelichting bij no. [218]). Blijkens de uitgebreider titel die het gedicht in die eerdere versie draagt, is het een navolging van een gedicht van de Italiaanse dichter Sannazaro (1458-1530). Het nagevolgde Latijnse epigram stelt de stad Venetië boven Rome:

	De Mirabili Urbe Venetijs

	Viderat Hadriacis Venetam Neptunus in undis
	Stare urbem, & toto ponere iura mari:
	Nunc mihi Tarpeias quantumvis Iuppiter arceis
	Obijce, & illa tui moenia Martis, ait.
	Si pelago Tybrim praefers, urbem aspice utrámque,
	Illam homines dices, hanc posuisse Deos.

	Het gedicht komt voor in Sannazaro's eerste boek epigrammen. Ik citeer het uit een druk die Six gekend kan hebben (Sannazaro, 1602, fol. 70 recto). In zijn navolging stelt Six Amsterdam boven de beide door Sannazaro genoemde steden.
	De verschillen tussen de vroegere en de latere versie van Six' op amsterdam vermeld ik in een opgave van Varianten onder onderstaande Annotatie bij het gedicht in de latere versie (van 1657) van het gedicht, gevolgd door een aanvullende Annotatie. In Six' Poësy staat het gedicht op p. 345.

annotatie

1	De groote Zeegod: nl. Neptunus
	des Emsters fiere wallen: de trotse ommuring van de Amstelstad

2	sout: nl. zout water
	't holle suider nat: de diepe Zuiderzee
3	arm: metaforisch voor: economische macht
	brallen: pralen, prijken (wnt iii, i, 1014)
4	moedigh vry, en prat: gerust trots en verwaand (wnt ix, 942 en xii, ii, 3899)
5	der Seevenberghsche muuren: van het ommuurde Rome, dat op zeven bergen is gebouwd
6	En Markus waaterleeuw: En op de waterstad Venetië, die de leeuw van de evangelist Markus in zijn wapen voert
	doorgaans: geregeld
	duikt: ondergaat. Doelt Six op het ‘huwelijk’ tussen de Venetiaanse Doge en de Adriatische zee (vgl. gedicht [97], r. 179-180)?
7	Wikt [...] met: Weeg ... af tegen
	hunnen marmren grond: hun marmeren bodem (in Italië werd immers veel marmer gewonnen)
	Yboschs bolle buuren: de welgedane en levenslustige inwoners van het ‘IJbos’, nl. de op een woud van palen in de veengrond gebouwde Amstelstad (wnt iii, i, 295)
8	Die: nl. Rome en Venetië
	maar dees van Godlik heeir: maar deze bolle buuren zullen blijken thuis te horen onder de massa van de goden (wnt vi, 483)

varianten

titel	op amsterdam. < op amsterdam. waar in sannazarius gevolgt.
1	Emsters < Amstels
2	holle < zeylbaar
3	haaren < haar met
	Ooste < 't Ooste
5	trotse < Heylich
7	Wikt hunnen marmren grond, met Yboschs bolle buuren, < Wik Tyber, Hadria, en 's Y dieps groote buuren:
8	Godlik < 't Godlijk

annotatie

2	zeylbaar: ‘zeildragend’, dwz. druk bevaren
7	Tyber, Hadria: nl. Rome, aan de Tiber en Venetië, aan de Adriatische Zee