Gedichten (2 delen)

[403] Trouw van Joannes Dilman geneesheer, met Elisabeth de Vry (p. 687)

toelichting	Johannes Dilman (±1629-...) trouwde in 1656 met Elisabeth de Vry. Hij was de zoon van Six' arts, vriend en verwant Simon Dilman. In 1650 liet Johannes zich inschrijven als medisch student in Leiden en legde daar in 1654 zijn artsexamen af (vgl. Six' gedichten no. [295] en no. [381] en de terloopse vermelding in gedicht no. [406], r. 82). Dit gedicht staat op p. 519-521 van Six' Poësy.
annotatie
1-4	Apol ... baakelaar: Apollo, die 81 jaar terug nog met de rei van zijn negen muzen van de berg Pindus op de Leidse ‘studieberg’ kwam en toen getooid werd met de groene lauwertak van de rivier Peneus. Six doelt op de stichting van de Leidse universiteit in 1575. De vermelding dateert het huwelijk in 1656. Aan de oever van de Peneus werd Apollo's geliefde Daphne in een laurier getransformeerd. Apollo en de muzen zijn hier voorgesteld als behoeders van de wetenschap (vgl. ook r. 35).
5	Viel klachtigh, aan dat wyse koor: Beklaagde zich tegenover die wijze schare van de muzen
6	Hoe Dilman, die: Waarbij Apollo vertelde, hoe Dilman, die ... (de hoofdzin wordt eerst opgevat in de herneming Nochtans hoe hy, r. 20)
	syn groene lente: zijn jeugd
7	hem: Apollo (ook god van de geneeskunst)
8-9	Om ... trekken: Om namelijk voor die gift van zijn jeugd de titel van geneesheer terug te krijgen (als uitleg bij op rente)
9	wes: waarvoor, voor welk geschenk
	hy: nl. Apollo
11	Korts: Nog niet lang terug (nl. in 1654)
	voor: nog vóór (Dilman was toen ongeveer 25 jaar oud)
12	een lauwerkroon: dwz. de loffelijke titel van geneesheer

[p. 700]

13-14	goud ... haalen: in waarde en luister opweegt tegen goud op een weegschaal
15	Mids: En om die reden
	de God der sonnestraalen: Apollo
16	in verscheiden taal: in een andere taal dan de onze, het Latijn (bij de eed van Hippokrates)
17	Dilmans leeven: Dilman zijn leven lang
20	Nochtans hoe hy: En Apollo vertelde, hoe hij (Dilman) desondanks (vgl. de annotatie bij r. 6)
	op 't onvoorsienst: terwijl dat toch geenszins te verwachten viel
21	Gelyk meineedigh: Als het ware met een eedbreuk (van de Hippokratische eed)
	om gewin: omdat hij er beter van wilde worden
22	Syn wyse troep: nl. de wijze muzen
25	verleegen: verontrust
27	schoon begeurt: met heerlijke geur omgeven
28	Mirtjes: de altijd groene mirt is Venus gewijd
29	waapenjonghskens: bewapende liefdesgodjes, Cupidootjes
30	Voorsach: dwz. Wist al (voordat zij het had gezien?)
	dat Febus was gesteurt: dat Apollo boos was
31	een roosevlaagh: een vlaag rozegeur
32	In 't ronde der beraande schaaren: Temidden van de muzen, die overleg pleegden
33	te moed gevaaren: tegemoet getreden
34	soete reeden: een lief antwoord
36	't zy my geweeten: dan moet dat mij, Venus, verweten worden
38	minles: les in de liefde
41	Aan heldre deuchdsaamheit: bijstelling bij r. 40
43	Voorts zy: Daarna moet ... worden
45	ten offer: nl. opdat ook dat zoontje een arts wordt
46	syn vaader: de arts Simon Dilman, vader van de bruidegom
47	Ik maak den mensch, dien ghy geneest: dwz. Het is mijn werk mensen geboren te doen worden. Uw werk is het mensen te genezen.
48	Vernietight sterven uw geneesen?: dwz. En als uw genezen toch geen volmaakte uitwerking heeft, omdat immers elk mens moet sterven?
49	het weesen: het leven, het bestaan. Venus wijst Apollo er dus op, dat hij niet zonder haar kan.
50	Bet: dwz. Meer
52	Galeenen: artsen (naar de Antieke geneesheer Galenus)
53	Feeb: Febus, Apollo
	goud: gouden zonlicht
54	de glaasen: de vensters
60	een maaghdekrans: een krans van maagdenpalm (een traditionele versiering bij bruiloften, wnt ix, 10 en 12)
63	Neegentaalen: muzen (‘negentalligen’)
67	neeven: nakomelingen