Gedichten (2 delen)

[p. 844]

[625] Erkentenisse, aan den eedelen heer Joan Six, heer van Vromaade, oudscheepen, voor synen Muiderberg (p. 888)

toelichting	Van de bekende patriciër en kunstverzamelaar Jan Six (1618-1700) kreeg Six van Chandelier diens gedicht Muiderberg (1675, of de tweede druk van 1676) ten geschenke. Hij dankte hem daarvoor met dit gedicht, dat hij in 1676 uitgaf als plano, ‘Gedrukt voor Jacob Lescailje, Boekverkooper, op den Vygendam’. Hij ondertekende zijn erkentenisse met J.S.v.C. Het enige exemplaar dat van deze druk bekend is, bevindt zich in de collectie-Six in Amsterdam (signatuur vi-e-17f, vgl. Schenkeveld-van der Dussen, 1982, p. 290-294).
annotatie
titel	erkentenisse: Dank
	heer van vromaade, oudscheepen: Jan Six was heer van Wimmenum en Vromade en was in 1667 schepen van Amsterdam geweest. In 1691 zou hij burgemeester worden (Elias, Vroedschap ii, p. 585-586).
1	beslommeringen: nl. beslommeringen van u. Six' Muiderberg vangt aldus aan: ‘Al kwellen my veel bezicheden [...]’ en op die regel kan Six hebben willen toespelen.
2	Braave: Edele
6	my ook verpligt: mij ook verplicht tot singen: Six voelt zich dus door het gedicht opgewekt te gaan dichten en door het geschenk wel verplicht te gaan dichten.
7	Daar: Hoewel, Terwijl toch
	besturve: krachteloos geworden
8	een swaans: de tong (de stem) van een zwaan
	't sterfsang: haar zwanezang
9	Sweeg: Had ... gezwegen
	die slaagen: nl. de zeeslag bij de Stromboli (8 januari 1676) en die bij de Etna (22 april 1676). In Messina, op het in die tijd Spaanse Sicilië, was een opstand tegen de Spaanse overheersing uitgebroken. De opstandelingen zochten steun bij de Franse koning. Op Spaans verzoek en ook in verband met handelsbelangen van de Republiek werd een vloot onder De Ruyter naar het gebied gestuurd om te strijden tegen de Fransen. Bij de tweede slag raakte De Ruyter dodelijk gewond (vgl. De Jonge ii, 1869, p. 552-607).
12	Dat: Zodat
	de bergen: nl. de vulkanen
15	veeg: ten dode opgeschreven
16	Galgberouw: dwz. Berouw van de naar de galg verwezene, Berouw dat alleen is ingegeven door de slechte afloop
	't opstaan: de opstand
17	Met uw opschrifts blad maar repte: Zodra de titelpagina van uw boek maar repte
20	schepte: opdeed
23	Doe: Toen
	daar: nl. in Muiderberg. Six zal dus denken aan een bezoek met zijn Roselle of Roosemond aan Muiderberg, te vergelijken met zijn bezoek aan een duintje even bezuiden Naarden (vgl. gedicht no. [193]).

[p. 845]

24	Onder kusjes, grasjes bond: Onder uitwisseling van kusjes ‘grasjes bond’. Verliefde paartjes knoopten grashalmpjes aaneen; een spelletje om uit te maken, of men bij elkaar paste en of men trouw zou blijven (wnt v, 583, vgl. ook gedicht no. [96], r. 30).
25	Met: Zodra
	aan de swarte voeten: nl. bij de in zwarte inkt gedrukte onderste regels van het gedicht. De naam van de auteur is niet te vinden op de titelpagina van het gedicht Muiderberg, maar is afgedrukt onder de laatste regel, ‘aan de voet van de Muiderberg’ (J. Six, 1675, p. 12).
26	in witten steen: als beeld voor het witte papier (dat als steen zo duurzaam is geworden door het erop gedrukte gedicht)
27	ons gemeen: die wij gemeen hebben
28	Naa 't beschouwen, quam t' ontmoeten: Na lezing tegenkwam
29	immers sie ik my: ik zie mijn naam dan wel staan
33	Doe doordacht ik: Toen dacht ik terug aan
	't jonger leeven: de jongenstijd, de tijd dat we nog jongens waren (vgl. schooljonger, wnt vii, i, 384-387). Of is jonger hier toch vergrotende trap van jong?
36	Ons Latyn: Onze Latijnse proefwerken. Six' ondertekening van zijn Muiderberg riep bij Six van Chandelier dus de herinnering aan de ondertekening van beider schoolwerk op.
38	de kleine: nl. wegens het verschil in leeftijd: Six van Chandelier was twee jaar jonger.
39	gesegt: genoemd
40	nu zijnwe die te recht: nu zijn we ècht een kleine en een grote Six geworden (wat positie betreft)
43	Wyl: Nu
43-44	met [...] eevenaaren: benaderen, het bij ... halen
43	uw: uwe
44	haar: uwe grootheids
45	gewint: betekent ... als voordeel
45-46	eedel ... aangevoedt: zes eeuwen lang bestaande adeldom. Blijkens een diploma liet de familie Six van Chandelier haar adeldom teruggaan tot de dagen van koning Hendrik i van Frankrijk (1031-1060). Het adelsdiploma, daterend van 1617, is bewaard gebleven en bevindt zich in de collectie-Six te Amsterdam. Het is gepubliceerd door R.C. Six (R.C. Six, 1896).
47	't Beurt wel veel: 't Gebeurt nogal eens
50	kleingeachten: onbeduidende
54	burgerlijk gedost: als een burgerman gekleed
57	beroemde weetenschappen: befaamde kennis op velerlei gebied
59-60	Dat ... trappen: Dat, al bent u dan rijk, anderen laat zien dat men in een matig leven het aardse bezit niet te hoog moet aanslaan
62	beerlik op: roemrijk opwaarts
64	naa: naar, volgens