Schatkamer der Nederlandsse oudheden. Of woordenboek, behelsende Nederlands steden en dorpen, kasteelen, sloten en heeren huysen, oude volkeren, rievieren, vermaarde luyden in staat en oorlogh, oudheden, gewoontens en lands wysen

[Maria]

MARIA; van Oudaan met volgend Puntdicht aangesprooken:

Maria, erfvorstin, by doode van uw Vader,
Ontfang een bruidegom: dat maagschap grenst noch nader.
Hoe lieflyk lonkt u aan de keiserlyke Soon
En heft u boven 't hoofd die parelryke kroon!
Wie sagh ooit siel in siel versmolten, soo volkoomen?
Hoe leide schrikt uw Heer! wie kan syn rouw betoomen?
Daar u de val van 't paard een ribb in 't lichaam knerst,
Die, sonder weenen, nooit sich self uw min ververst.

Sy was de eenige dochter van hert. Karel de Stoute en Elisabeth of Isabelle (alsoo deese naamen, de eene voor de andere, worden genoomen) de Bourbon; te weeten, syn tweede vrouw. Scriverius Graven, 410 bl.

Doch eer ik wegens de Dochter vender gaa, moet ik noch eenige dingen, aangaande de Vader, ter loop aanteekenen, boven (164 bl.) of versuimd of overgeslagen.

I. Dat syn munte de eerste der Graaflyken word gevonden, waar op het jaartal (te weeten 1474) is geplaatst. Alkemade, Munte, 134 bl.

II. Dat 'er, van den selven hertogh, noch een medalie is, waar op een wimpeltje, binnen een lauwerkrans; met deese woorden: NUL NE SI FROTE, dat is, Niemand wryft, of anders, niemand tilt, daar aan.

III. Hoe men Karel hoonde, by kon. Lodewyk de XI,

[p. 218]

met syn dolle gebaarden en onbesuisde oploopenheid naar te bootsen. Komineè, 4 B. 8 H.

V. Dat hy sneuvelde, juyst van syn paard stortende, in de vlucht over een beekje meenende te springen. Goudhoeve, 505 bl. en Ortelius, Itinerar. 39 pag.

IV. Syn gesprek, met keiser Ferdinand de III; synde van een quaden uitslagh, te Trier. Want de keiser, heen druipende, liet den hertogh sitten. Aan de eene syde berispten de Duitschers, de pracht en het grootspreeken in Karel: en, aan de andere kant, walgden de Burgunders van den kaalen Ferdinand en syn sober gevolg. Kamerarius, 3 Cent. 43 Hist. 147 pag.

V. Dat hy, gesneuveld synde, was te kennen, aan syn lange nagels, aan een litteeken ontrent de hals, en aan het onderste kakebeen, meest sonder tanden. Meyerus, by Scriverius, in het groot, in Karel de Stoute.

VI. Syn diamant, de grootste in het Christenryk, in de slagh by Granssòn gevonden; by de Switser soo gering van waarde en naderhand soo duir verkocht. Kamerarius, 1 Centur. 79 Hist. 364 pag. uit Komineus, 5 B. 2 H.

VII. Dat niemand syn dood wouw geloven; als of so een krygsheld niet kon omkomen. Barlandus, Comit. Brab. 127 pag. Goudhoeve, 505 bl. Het selve word ook van Alexander de Groote gesegt, by Justinus, 13 B. 1 H. Daar wierden op syn leven self weddingschappen gedaan.

Ja, men dorst hem weder voor den dagh brengen, in de gedaante van een heremyt of kluysenaar. Mezeray, in Lod. de XI. 976 bl.

VIII. En ten laatsten, de lyst en reekeninge van de grootsse staat en prachtige hofhoudinge van Karel de Stoute; by Matheus, Analector. 1 Tom. 359 pag.

Keere my nu tot syn dochter. Sy wierd, van twee syden, ten huwlyk aangesocht, als de allerrykste princesse van geheel Europa. Hier quam Kon. Lodewyk de XI, met Karel, den Dolfyn van Vrankryk, een soon, maar van 7 jaaren. Daar naderde keis. Ferdinand de III, met syn soon, Maximiliaan. Nu, moest hier een keur geschieden. Maria seide: Naardien de keur aan my staat, soo raade ik den Dolfyn van Vrankryk, op dat onse landen ruste en vrede mogen hebben. Toen antwoorde de Deken van Gent: Mariken, ten magh u niet gebeuren. Dit is uit Zueder de Kulenburg, in Originib. Culenburgic. by Matheus, Analector. VI Tom. 295 bl.

Andere seggen, dat Vrouw Alewyn, de edelste onder de

[p. 219]

hofstoet van Maria opentlyk sou hebben gesegt: ons is in deese tyden van noden een man en geen kind; en daarenboven (met een het slaaplaken, waar op Maria de jongste nacht had gelegen, te voorschyn brengende) myn meesteresse is een vrouw om self een kind te dragen. Komineus, 6 B. 3 H. en Alkemade, Munten, 139 bl. &c.

Sy troude dan met Maximiliaan, aan wien sy, al by haar vaders leven, haar trouw had gegeven; doch soo arm, en behoeftigh, dat de bruid de kosten moest dragen van de bruiloft en 'er onderlinge onderhoud. Mezeray, 980 bl.

Sy troude, segh ik, A. 1477; en wierd de moeder van 3 kinderen, met naamen, Philip, Margriet en Francis. Kominè, 6 B. 3 H. Kemp, in Arkel, 379 bl.

Maar, alsoo sy het jagen seer beminde, kreegh sy, A. 1482, een ongeluk, dat haar, naulyks 25 jaaren oud, het leven benam. Want het paard was jong en dertel; in het huppelen, raakten de seelen aan stukken, vrouw Maria, self swanger synde, viel ter aarden en brak een ribbe. Heuterus, Rer. Austriacar. 1 lib. 10 cap. 64 pag. Goudhoeve, 528 Kemp, Arkel, 398 bl. &c. en het is seldsaam, dat Blanka Sfortia, de tweede vrouw van deese vorst, het selfde geval, A. 1496, is overgekomen. Strada, 1 D. 1 B. 52 pag.

Eindlyk siet gy deese Maria, in de gedaante van een portret, by Scriverius, in de Groote en Kleene Graven; by Stoke en de Gouwenaar, staande; by meergenoemde Vredius (in Diplomatibus) te paarde met een havik op de hand; en eindlyk, op een Medalie staande nevens haar gemaal, hebbende tussen beiden haar wapenschild.