Bisten en boargers

[p. 72]

Fabel fan de túnslang

In ringslang wie yn 'e stêd forsille rekke. Earne yn in bykoken kaem er yn 'e kunde mei in túnslang, dy't der yn in hoeke lei en dy't hielendal optein wie doe't er seach hoe't de ringslang, út himsels, súnder help fan oaren, gean koe en merakel fluch ek. ‘Hoe dogge Jo dat?’ frege er. ‘Lear my dat ek.’

En de ringslang learde it him.

Krekt doe't de karmaster dwaende wie mei noch in lêste demonstraesje kaem de faem troch de doar. Hja seach de ringslang, joech in gjalp dy't troch ieren en sinen gie, sloech de earms omheech en fleach nei har menhear en mefrou.

‘Jo hawwe it nou wol sjoen, n'twier?’ sei de ringslang hastich tsjin syn túnkollega. ‘Ik moat mar wer fierderop; dy faem hjirre raest my to lûd. Nou, it bêste dermei!’ en hy skufele fuort.

‘Bitanke foar it genoaten ûnderwiis’, rôp de tunslang noch, ‘o sa bitanke!’ ‘Smyt it mar yn myn pet’, sifele de slang en waerd wei troch in gats je yn 'e muorre, in foech skuor tusken twa stiennen winliken.

Krekt op 'e tiid, hwant menhear - dy't advokaet wie - kaem der yn, mei syn gongelstôk, en efter him oan de frou en de faem. ‘Hwat foar kluchten binn' dat?’ grommele de advokaet. ‘Slangen yn 'e bykoken, hwa krijt dat nou yn 'e plasse?!’

Lykwols seach er tige hoeden en foarsichtich om him hinne, tilde de matten op mei syn stôk en sneupte yn alle hoeken en gatten. Neigeraden it sykjen langer duorre waerd mefrou en waerd ek de faem dryster. ‘En dochs wie hjir in greate slang’, klage hja. ‘Sjoch, hjirre, hjir krûpte er’, en hja wiisde in plak oan op 'e flier. ‘O ja?’ sei de advokaet, ‘O ja? En hwer is er nou dan?’

[p. 73]

Dêr wist de earme faem neat op werom to sizzen en skriemend kearde hja har ôf en sette wetter oer foar thé.

De advokaet seach har ûnmeilydsum efternei. ‘Hysterica’, sei er noartsk, liet syn frou foargean en gie werom nei syn stikken.

Mefrou sette har op 'en nij foar 't finster en naem har hantwurkje wer op.

Dêrmei wie de bykoken wer stil en forlitten en hie de túnslang it ryk allinne. ‘Ik moat mar even oefenje’, sei er by himsels, ‘oars giet it sa gau fan jin ôf. De ringslang hat ek goed sein: yn training bliuwe is alles.’ En mei tankberens tocht er oan dy maet, doe't bliken die hoe handich it gean him ôfgie. Mar hy wie lilk op de advokaet, dy't de earme faem sa stûf bijegene hie en it dearde him suver oan, doe't de doar opgie, de faem jitris yn 'e bykoken kaem en fannijs in gjalp joech dy't troch alles hinne gie.

Wylst de túnslang kreas toplak stean gie yn syn hoekje, stie de faem mei útpûljende eagen foar har wurkjowers en bisocht to bistammerjen dat nou de túnslang yn 'e bykoken omavensearre.

Doe't de advokaet yn 'e bykoken kaem wie dêr neat bisûnders to sjen. Hy pakte rislút de túnslang op en mefrou rôp senuweftich: ‘Foarsichtich, Goffe, foarsichtich dan dochs! Faeks sit er deryn.’ De advokaet seach frijhwat iroanysk, mar dochs rôp er ‘kssst’ troch de iene holle ein en sette de slang doe oan 'e kraen en liet der wetter trochhinne spiele.

Mei de túnslang los oer de earm seach de advokaet de faem strak oan. ‘Dus Jo seagen dizze túnslang hjir yn it hok omavensearjen?’ frege er. It fanke knikte stom. ‘En earder op 'e middei seagen Jo in oare slang?’ ‘Ja’, sei de faem, ‘al sjogge Jo my ek noch sa oan, it is wier. Sa wier as ik hjir stean. Jo leauwe my net, mar it is wier, wier, wier’, en hja kriet it út. ‘Tuike, tuike’, sei de advokaet sêftsedich, ‘wy leauwe Jo wol.’

Mar yn 'e keamer skille er syn freon, de psychiater. Dy kaem sa gau as er koe del en praette earst in skoft mei de advokaet, dy't er fortelde hoe in trochsichtich en faek foarkommend symboal de slang wie.

[p. 74]

Doe liet er de faem op 'e divan lizzen gean en praette mei har. Earst alhiel net oer slangen, mar oer har heit en har pake en oer hwat hja allegearre sjoen en field en tocht hie, doe't hja earen yn 'e widze lei, mar sa njonkenlytsen kaem it praet op slangen en oare dingen, dêr't de faem earst in kleur fan krige, doe ‘fij menhear’ fan sei en op it lêst, lilk en skriemend de psychiater om fuortjeije woe.

Dy gie doe mar wer nei de advokaet en in skoftke letter kamen der twa manlju yn wite jassen om de faem. Dy mannen seine dat hja mar moai meigean moast, mar hja woe net en gûlde en raesde en tjirge en forsette har. It joech allegearre neat lykwols en hja rekke mei de beide mannen yn 'e auto fuort. Mar it wie in hiel trelit.

‘It wie heech tiid, dat hat nou wol bliken dien’, sei de psychiater tsjin syn freon de advokaet en dy wie it dêr folslein mei iens.

Hja praetten der noch hwat op troch en dêrby ornearre de psychiater: ‘Nuver dat de twang foar stellingen sa typysk lokalisearre binne yn 'e bykoken. Ik soe dêr dochs wolris efkes sjen wolle.’

De advokaet gie syn freon foar nei de bykoken, dêr't de túnslang krekt dwaende wie mei syn training. Doe't it ljocht oanknipt waerd, rôlle er him gau op en naem syn plak yn 'e hoeke wer yn.

De beide manlju stiene stokstiif. ‘Eh...’ sei de psychiater. ‘Eh...’ sei de advokaet. ‘Seagen Jo nou ek hwat bisûnders oan dy túnslang’, frege de psychiater hoeden. ‘Né... Né’, sei de advokaet en tocht oan de manlju mei de wite jassen: ‘Né; Jo wol?’ ‘Ik?’ frege de psychiater, ‘Né!’ en hy bitocht hoe nuodlik it birop fan psychiater soms wêze koe. Hy taestte yn syn binnenbûse nei de sigarekoker en hâldde dy de advokaet foar: ‘Jo ek smoke?’

De beide manlju knipten it ljocht wer ut en giene werom nei de keamer dêr't mefrou klear siet mei de kofje en dêr't hja har

[p. 75]

hantwurkjen biwûnderen en omstandich de sigaren bipunten en oanstieken.

By it ljocht fan de skimerlampkes seagen hja de reek efternei en praetten hwat oer ditten en datten, mar hja swijden oer de morael fan dit forhael dy't dêrom hjir mar út 'e doeken dien wurde moat. Winliken is it in dûbele morael: it is goed altyd sigaren yn 'e bûse to hawwen, mar it is net goed altyd to sizzen hwat men sjocht.