Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan van Boendale, Hein van Aken e.a.

Waer bi der doetslaghe so vele es. C. IX.

IAn / in dien dat ghi van allen saken
Tfolc wilt so goet maken /
Hoe maeght comen dan
Datmen nu so meneghen man
Doet slaet int ghemeyne /
En̄ datmen nu acht so cleyne
Op mans doede hier en̄ daer /
Des men niet en plach in doude iaer;
Want hadde men hier voertijts verslaghen
Enen man / men hads ghewaghen
Over .xl. milen van daer /
Nu lopes cume eneghe maer.
Wouter / u dunct in uwen moet
Dat elc sede / hi si quaet of goet /
Die in uwen tiden ou quam
Datmen des noyt en vernam

[p. 160]

 

Dan in desen tiden nu.

665

Also en eest niet / dat segghic u.

 

Alle seden ende alle manieren

 

Die wi nu sien hantieren /

 

En̄ nu opcomen hier en̄ daer /

 

Sijn verleeght over menech iaer;

670

En̄ alle seden / dat verstaet /

 

Weder si goet sijn ofte quaet /

 

Diemen noch opbrenghen sal /

 

Sijn hier voertijts verleeght al.

 

Men mochte nu niet ghepeynsen dat /

675

Tfolc en ees hier voertijts al sat

 

Over meneghen dach te voren /

 

Eer onse ouder vader wert gheboren.

 

Dat tfolc nu ghewapent gaet

 

En̄ deen den andren verslaet /

680

En̄ vanden cledren de selsene sneden /

 

En̄ meneghe andre selsene seden

 

Diermen nu pleeght op desen dach /

 

Waendi datmen die noyt en sach

 

Hier voermaels noch noyt eer?

685

Iaet / Mouter / vele meer;

 

Want van tide te tide so vertieren

 

Des volx seden ende manieren.

 

Wouter / nu hoert mine woert

 

Die ic u sal segghen voert:

690

In vechten / in striden noch in doetslaen

 

So en ligghen niet / sonder waen /

 

Verradenesse / valscheyt no loesheyt /

 

Maer onghetemperde haestechent;

 

Want heeft mi een man mesdaen /

[p. 161]

695

En̄ gae ic dan heymelike staen /

 

Verholentlike vroech en̄ spade /

 

Na sijn ere / sijn lijf / sijn scade /

 

Dat es vele meerre valschede

 

Dan of icken selve bestrede

700

En̄ doet sloeghe int openbaer;

 

Want davonture mochte vallen daer

 

Dat icker selve bleve met allen /

 

Also men dicke heeft sien ghevallen.

 

Wouter / die ghierecheyt der heren

705

Die doet den volke leren

 

Doet slaen / roven en̄ vechten /

 

Om dat si niet wel en rechten.

 

Namen si let voer let en̄ lijf om lijf /

 

En̄ niet en spaerden des mans no wijf /

710

Ofte dat si meer int lant en quamen

 

En̄ gheen ghelt daer vore en namen/

 

Het sticht nu menech overmoet

 

Die hem verlaet op sijn goet /

 

Hi soude dan vele ghemater sijn.

715

Aldus es tghelove mijn.

 

En̄ sider dat oec dat ghesciede

 

Dat de wel gheboren liede

 

Quade knechte over droeghen /

 

Die tfolc transeneerden ende sloeghen /

720

En̄ die hilden over hare maghe /

 

So sijn ghemeerret die doetslaghe;

 

Want dien knechten dunct wel dat /

 

Dat sijs ghemint sijn te bat

 

Van haren riken maghen

725

Dan ofte sijs niet en plaghen.

[p. 162]

 

Alle goede liede nochtan souden

 

Quade knechte van hen houden /

 

En̄ segghen hen dat sijs ave quamen

 

Ware dat sise bi hen vernamen /

730

Al waren si haer maghe na;

 

Want si hebben / als ic versta /

 

Menech gheslechte in groter noet

 

Bracht met hare quaetheyt groet /

 

En̄ menech gheslechte so ghevelt

735

Dat nemmermeer hoeft op en helt.

 

Wouter / nu hoert mi voert /

 

Ic sal u segghen noch een woert:

 

Om dat hem theerscap niet en set /

 

Noch oec ghemeynlijc de liede met /

740

Te vechtene om theylighe lant /

 

Dat de Heydene houden in hant /

 

En̄ daer niet wapen en dragen met eren

 

Om te wrekene de lande¹ ons Heren/

 

So seyndt hen God te menegherande

745

Ghevecht en̄ strijt in haren lande

 

Dat si sonder doetslaghe

 

Selden sijn / en̄ dats Gods plaghe

 

Dat hise onderlinghe vechten doet /

 

Om dat si niet setten haren moet

750

Ten wapenen en̄ ten ghevechte /

 

Daer si vechten souden met rechte.

 

Theylighe lant heeft nu voer waer

 

Ghestaen meer dan hondert iaer

 

In de hande der Sarrasine /

755

Doet van Coenradine

 

Ghewonnen wert op enen dach

1 Hs. ande.

[p. 163]

 

Doen dat dietsche heere lach

 

Voer Damiaten / die stede:

 

Ie sider hebben si vrede

760

Ghehadt vanden kerstinen;

 

Want en wilt nu nieman pinen

 

Om te winnen theylighe graf /

 

Daer wi gherecht oer sijn af.

 

Nochtan sijn wi tallen stonden

765

Van rechte daer toe ghebonden

 

Met machte / met goede en̄ met live;

 

En̄ om dat wijt laten bliven

 

Of ons no weder daer omme en si /

 

So es Gods vonnesse daer bi

770

En̄ sine wrake also heet

 

Dat deen den andren versleet

 

Hier int lant / en̄ leven met vresen

 

Die ghebruedere souden wesen;

 

Dat si ghinder met groter eren

775

Vechten souden inden dienst ons Heren /

 

Dat vechten si hier inden landen

 

Beyde met scennessen en̄ met scanden.

 

Nu hebdi mi horen ghewaghen

 

Docsune vanden doetslaghen /

780

So ict best bevroeden can.

 

Diet bat weet / hi segt dan.