Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Werken. Deel 42. In 't vervallen huis (1932)

Informatie terzijde

Titelpagina van Werken. Deel 42. In 't vervallen huis
Afbeelding van Werken. Deel 42. In 't vervallen huisToon afbeelding van titelpagina van Werken. Deel 42. In 't vervallen huis

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.10 MB)

Scans (10.76 MB)

ebook (3.09 MB)

XML (0.38 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

roman


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Werken. Deel 42. In 't vervallen huis

(1932)–August Snieders–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

V.

Al vereerde Gerrits dan ook niet altijd de letterkundige producten van sommige schrijvers; al glimlachte hij bitter om de cameraderie en wederkeerige ophemeling, waaraan sommigen zich schuldig maakten, toch erkende hij gaarne de verdiensten van alwie, onder welk vaandel ook, voor onze beweging geïeverd had, en de afkeer en de haat drongen zoo diep niet in zijn hart, of een betrekkelijk korte tijd wischten die uit.

Bewijzen van deze vereering, vrij leerzaam voor velen, zijn voldoende voorhanden: het was Gerrits, die met Carpentier en mij, den jaarlijkschen tocht naar Van Ryswyck's graf stichtte. Deze erkenning werd voor de eerste maal in 1850 in leven geroepen. In 1851 had die tocht plaats bij een prachtigen zonne-ondergang. Het kerkhof Stuivenberg was doodsch en stil; de laatste gloed eener heerlijke avondzon straalde over den kerkhofmuur en kleurde het trillende gras, dep groenen mantel der graven.

Ik zal nooit den indruk, welke dien avond op ons allen

[pagina 211]
[p. 211]

teweegbracht, vergeten. Wat ons dieper trof, was, dat de persoonlijke strijd, die zoo dikwijls in ons kamp losbrandde, op dit oogenblik weêr eenigermate moest uitgewoed zijn, want Verspreeuwen voerde op dien avond en op het graf, het woord naast Conscience en mij.

In 1852 maakte de Eikenkroon, de reeds meer gemelde maatschappij, welke mede door Gerrits gesticht was, van dien tocht een kolossale manifestatie. Duizenden Vlamingen, uit alle hoeken van België opgekomen, stroomden toe en burgemeester Loos, die een verklaard vijand der beweging was, poogde ze te beletten. De doctrinaire dagbladen klaagden de betooging als iets anti-nationaals aan, als den zoeten slaap hunner vrienden van het gezag storende, als onrust brengend in het vaderland der Frère's-Rogier's.

De policie was in grooten getalle op de been. Toen langs den steenweg, naar den Dam geleidende, die eindelooze zwarte slang van Vlamingen naderde, werd de poort van het kerkhof gesloten; de ringmuur van het doodenveld was door agenten bezet, en de toegang geweigerd zijnde, sprak Gerrits, op een paal of steen staande, voor de poort tot de menigte en eischte voor Vlaanderen het onvervreemdbaar staatkundig recht.

Er liep een geestdriftvolle beweging door die scharen, en zelfs de policieagenten, gekomen om elke manifestatie met een vijandig oog na te gaan, juichten niet zelden met de menigte en vroegen, even geestdriftig als de burgers, een eigen, een Vlaamsch en vrij Vaderland, hetgeen ons door 't verfranschte gouvernement van 1830 ontzegd werd.

Drie of vier afgevaardigden werden toegelaten - de policie hield de poort met eene spleet open, als vreesde zij eene overrompeling - om immortellen op het graf te leggen en bloemen op de terp te strooien voor hem, die zooveel harten had doen kloppen voor het miskende Vlaanderen.

[pagina 212]
[p. 212]

Het waren vooral de jonge Vlamingen, aan wie de eer dezer werking toekwam: zooals gewoonlijk waren de doctrinaire of zoogenaamde liberale Vlamingen afwezig.

Een ander feit, ten bewijze eener edelmoedige vereering, zelfs van iemand die hem diep miskend had, vinden wij in 1857 opgeteekend. Men herinnert zich hoe willekeurig Gerrits uit den Olijftak werd gebannen. Dat Van Kerckhoven daarin een ieverig deel had, wisten wij allen. Vijf jaren na dit geval lag deze romanschrijver op zijn doodbed; een kwijnende ziekte had zijne lichaamskrachten ondermijnd.

Welnu, het denkbeeld, om hem op zijn doodbed eene laatste hulde te gaan brengen, ging uit van Gerrits. Deze wilde in hem den Vlaamschen dichter gedenken. Ik woonde die betooging niet bij; doch de bijzonderheden welke ik kort daarna in een Hollandsch tijdschrift meêdeelde, zijn echt.

Ziehier wat ik schreef:

‘Van Kerckhoven was ziek; de dood zat reeds aan zijne legerstede en kon door de tranen zijner kinderen niet afgeweerd worden. Men wilde voor 't laatst hulde brengen aan den man, wiens naam weer de lange doodenlijst der Vlaamsche kampers zou vermeerderen - de lijst van die martelaars, welke alles opofferen om den nationalen volksgeest op te beuren, terwijl het gouvernement voor den geest der vreemden in aanbidding geknield ligt.

Al de maatschappijen der stad met ontplooide vlaggen en standaards, met honderden brandende fakkels, met duizenden Vlamingen en eene ontelbare menigte nieuwsgierigen, vereenigden zich, en de indrukwekkende stoet richtte zich naar de afgelegene straat, waar Van Kerckhoven een nederig burgerhuis bewoonde. Voor de deur hield men stil - de muziekgezelschappen speelden zachte en zielroerende melodiën - het volk zweeg en luisterde - en het dacht misschien aan den Vlaamschen gladiator,

[pagina 213]
[p. 213]

die achter de muren van het huis welhaast den laatsten snik zou geven.

Een deputatie Vlamingen trad binnen. Er maakte zich een onbeschrijflijk gevoel van allen meester, toen zij in de nederige kamer traden, waar de zieke lag. Velen waren het tot dusverre niet eens geweest met dien Vlaming; meer dan eens had hij de inzichten der meerderheid gedwarsboomd, doch dwalende, kan men de innige overtuiging hebben, dat men den goeden weg volgt. Het verledene was dan ook uitgewischt....

De schrijver lag bleek, uitgeteerd en zwak, maar nog altijd met iets brandends in den oogslag, te bedde. Een flauw licht bracht eene geheimzinnige schaduw in de kamer teweeg. Voor zijne legerstede stonden zijne strijdgenooten, met gebogen hoofd en kloppend hart. Buiten steeg de muziek op, en als deze zweeg, werd zij door eene machtiger harmonie, door den donder der toejuichingen vervangen.

Gerrits, een jong, talentvol schrijver, maar die thans de pen slechts gebruikt als hefboom der staatkundige beweging, nam, diep ontroerd, in naam der daar vereenigde jonge Vlamingen, het woord, en nadat hij den zieke de reden van het plechtig bezoek had doen kennen, zette hij hem een lauwerkroon op het hoofd. Elke maatschappij bracht hare hulde en Van Kerckhoven's sterfbed was welhaast met bloemen en lauweren bestrooid.

De Vlaming sloot het oog, en terwijl sommigen dachten dat hij afgemat was onder de ontroering van het oogenblik, terwijl anderen meenden dat hij in dien verheven stond zelf zou bezwijken - haalde hij integendeel zijne verzwakte denkbeelden bijeen, en de hand van Gerrits grijpende, sprak hij kalm, langzaam en in de doodsche stilte welke er nu heerschte, onder ander de volgende woorden, mij door Gerrits overgebracht:

... In het aanschijn des doods ziet men zoo klaar, zoo

[pagina 214]
[p. 214]

helder in het afgeloopen leven.... Indien ik nog terugkeeren kon op het afgelegde pad, ik zou mij niet meer bezighouden met zooveel letterkundige beuzelingen; maar de hand aan elken Vlaming reikende, bijdragen tot het stichten der staatkundige beweging, welke de machtigste hefboom is voor de ontvoogding van het Vlaamsche volk....’

Nog andere bewijzen van Gerrits' vergevingsgezindheid liggen voorhanden.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken