Handleiding tot de kennis van onze vaderlandsche spreekwoorden en spreekwoordelijke zegswijzen, bijzonder aan de scheepvaart en het scheepsleven, het dierenrijk en het landleven ontleend

(1844)–J.P. Sprenger van Eijk– rechtenstatus

Tweede register. nalezing op de spreekwoorden en spreekwoordelijke zegswijzen, bijzonder uit het Dierenrijk ontleend.

	Bladz.
Aan het lammeren ziet men wat ooien vol geweest zijn	38
[Aan] vreemde lieden kinderen en vreemde honden is somtijds de kost verloren	21
Al regende het varkens gij zoudt geen borstel kunnen krijgen	50
[Al] verloren als men het uit de eijeren (ook wel het hoenderhok) halen moet	8
Allengskens eet de wolf het schaap	57
Alle spinnekoppen zijn geen struisvogels, schoon ze lange pooten hebben	46

	Bladz.
Als dat gebeurt, zat er wel een aap uit mijn g . t vliegen	2
[Als] de eksters op de varkens vliegen, dan is het om de luizen te doen	34
[Als de] ezels elkander kraauwen, dan blijft de liefde in 't land	11
[Als de] haren geschoren zijn, dan dansen de luizen op de stoppels	34
[Als de] hond onder ligt, al de wereld wil hem bijten	22
[Als de] katten ganzen eijeren leggen	26
[Als de] koekoek zwijgt, hoort men den leeuwerik	29
[Als de] vos de passie preekt, boeren past op je ganzen	55
[Als] ééne koe blaat, dan blaten ook de anderen	27
[Als ééne koe] viest, dan ligten de anderen de staarten op	[27]
[Als] ik dood ben ka..e een hond op mijn graf	20
[Als] men den haan hoort kraaijen, moet men niet altijd gelooven, dat het dag is	13
[Als men] uit de luizen is, dan komt men in de neten	33
Alweer kwaad water zei de reiger, en hij kon niet zwemmen	43
Apen vlooijen; (wat doet gij?) wilt gij ook den zak ophouden?	2
Bedrieg een anderen hond met dat been, ik ken het wel	17
Beter een hond te vriend dan te vijand	21
Boer pas op je ganzen!	12
Bijt hem een vloo, zoo is Holland in last	53

	Bladz.
Daar de hond zijn kop door krijgt haalt hij ook zijn g.t door	22
[Daar] dienen geen twee hanen op ééne werf	12
[Daar] is een otter in 't bolwerk	39
[Daar is] kat noch hond afgekomen	18
[Daar] twee grieten in huis zijn behoeft men geen’ bassenden hond	[18]
[Daar] vliegen geen uilen met bonte kraaijen	48
[Daar] zal een ooi lammen	37
Dat is maar luizenzalf	33
[Dat] louwt een beetje, zei de reiger en hij zat achter een bies	43
[Dat] mogt je de koekoek	28
[Dat] schaap zal ons de wolf niet ontjagen	44
[Dat] schoon aankomt, maar daarna met den staart steekt	47
[Dat] smaakt als eendebout	7
De beer is los	3
[De] ezel weet ook wat	10
[De] gekken grijzen niet, maar de ezels worden grijs geboren	11
[De] graauwe merrie is het beste paard	40
[De] man zocht naar het paard en hij zat er op	[40]
[De] muizen liggen er voor de broodkast dood	36
[De] nachtegaal moet voor den uil wijken	[36]
[De] stadige (gestadige) jager vangt het wild	56
[De] vogel is het schot niet waardig	54
[De] wolf en de gier zijn vergaderd	56
[De wolf] hapt nog naar het schaap, als hem de ziel uitgaat	[56]
[De wolf] neemt zijne kansen waar, wanneer de hond slaapt	19

	Bladz.
Die voor hond scheep komt moet beenen kluiven	19
[Die] zich zelven een schaap maakt, de honden bijten hem	21
[Die zich zelven een schaap maakt] wordt van de wolven gegeten	45
Duiven op zolder te houden, of dezelve te drinken te geven	6
Een adelaar of arend vangt geen’ vliegen	3
[Een] blind man schiet somtijds wel een kraai	30
[Een blind] paard zou er geen schade doen	40
[Een] ei is geen ei, twee ei is een half ei, drie is een paaschei	9
[Een] ezel die vrijt, die p..t of hij smijt	10
[Een] garnaal heeft ook een hoofd	12
[Een] haan is stout (of fier) op zijn eigen erf	13
[Een] hond heeft liever 't gebeent, dan 't kostelijkst gesteent	18
[Een hond] is stout op zijn eigen dam	21
[Een] kat kijkt wel op een Koning	24
[Een] kattendans kan men alleen niet doen	26
[Een] kip op hol met een' hooiwagen	27
[Een] klein vischje een zoet vischje	52
[Een] koekoek en een sijs, die zingen geen eene wijs	29
[Een] man als een zalm, maar zoo vet niet	57
[Een] mug kan een' groot karel wel steken dat hij jankt	36
[Een] onzeker ei is een onwis kuiken	8
[Een] verslagen vogel komt niet ligt weer	54
Eene koe kakt zoo veel als zeven meezen	27
Eer zou de haas den hond vangen	13
[Eer] zoudt gij eene koe op stelten doen gaan	27

	Bladz.
Eer zullen de wolf en het schaap vrienden worden	56
Eigen honden, duurkoop jagt	22
Elk gaat nu bij den vos school	55
[Elk] waant zijn uil een valk te zijn	48
Er is een vreemde stier in de wei (weide) geweest	47
[Er] liep geen dolle hond zeven jaar	21
[Er] vliegen zoo wel uilen in als over de kerk	48
[Er] zijn leeuwen op den weg	33
Geen olijker goed dan menschen, men vangt er zelfs apen mede	2
Goed honds, goed kinds	22
Groote visschen eten de kleine	53
Gij zijt de man niet om vijf pooten aan een schaap te zoeken	44
Heeft uwe moeder van een eend geschrikt?	7
Het gaat den kreeftegang	31
[Het gaat den] slakkengang	45
[Het] is al van 't varken, als 't niet wezen wil	50
[Het is] als schelvisch, die van Utrecht naar Amsterdam is gebragt	52
[Het is] een babok	4
[Het is een] blinde vink	51
[Het is een] brak - brakje	5
[Het is een] druiloor	38
[Het is een] duivenmelker	6
[Het is een] ezelsbrug	10
[Het is een] goede brak om het wild op te jagen	5
[Het is een goede] leg-hen	15
[Het is een] gouden deur aan een varkenskot	50
[Het is een] goudvink	51

	Bladz.
Het is een janhen	15
[Het is een] kale jakhals	23
[Het is een] ligte vogel	54
[Het is een] lokvink	51
[Het is een] lokvogel	55
[Het is een] magere spiering	46
[Het is een] molenpaard	39
[Het is een] naaimug	35
[Het is een] onnozele duif	6
[Het is een] oude ram	43
[Het is een] rare vink	52
[Het is een] raven aas	42
[Het is een] regt kuiken	32
[Het is een] regte hazenkop	13
[Het is een regte] vloobak	54
[Het is een] slimme gans	11
[Het is een] spoorhond	20
[Het is een] tijger	47
[Het is een] vlasvink	52
[Het is een] vlugge ekster	9
[Het is een] vogel uit verren lande	55
[Het is een] wilde kraai	29
[Het is] er zoo vol als een potje met pieren	41
[Het is er zoo vol] dat men er geen’ hond met den staart kan doorhalen	17
[Het is] gebakken zei het scholletje	45
[Het is] geen kuiken van ééne mei	32
[Het is] goede visch, ware hij maar gevangen	52
[Het is] het zoo goed waard als een ei een oortje	9
[Het is] kwaad oude honden aan een band te leeren gaan	16
[Het is] maar apenkool	2

	Bladz.
Het is maat hond	19
[Het is] niet voor de poes	42
[Het is] stinkende boter en vuile (ook wel rotte) visch	52
[Het is] taal om honden en katten te vergeven	22
[Het is] te laat zei de ekster, en had de bout in 't gat	9
[Het is te laat zei de] vos, toen zijn staart in 't ijs bevrozen was	55
[Het is] volmaakt zijn aap	2
[Het is] zwaluwen cement	58
[Het is] zijn stokpaard	39
[Het] kalf is op een oor na gevild	24
[Het kalf] zou zijn moer vinden, al zou het zich te bersten loopen	[24]
[Het] komt er bij 't huilen der honden niet toe, dat de kalveren afsterven	18
[Het] lijkt naar hen noch koekeloer	15
[Het lijkt] zoo veel als een kat naar een eendvogel	26
[Het] past hem als een ezel de laarzen	11
[Het] schaap is den wolf bevolen	44
[Het schaap] wil den wolf bijten	[44]
[Het] sluit als een tang op een varken	50
[Het] viel een witte hond met een' zwarten	17
[Het] wijd gedeelde kalf, liever een voet dan een half	23
[Het] zit of staat er zoo dik op, als haar op den hond	20
[Het] zijn hane (ook wel kromme) eijeren	13
[Het zijn] maar vleermuizen	53
[Het zijn] vosse (looze) streken	55

	Bladz.
Hoe ver de vogel vliegt hij komt op zijn nest terug	54
Honden moeten beenen knagen	19
Hij banketteert als een luis op eene begraasde weide	33
[Hij] beeft als een juffershondje	16
[Hij] behoeft wel een gepeperden leeuwrik	33
[Hij] bevuilt zijn eigen nest	37
[Hij] braadt den haring om de kuit	14
[Hij braadt] er den haring uit	[14]
[Hij] bromt als een duintor	47
[Hij bromt als een] roerdomp	44
[Hij] doet het per kraai	31
[Hij doet] iemand geen henne-ei schade	8
[Hij] draaft als een molenpaard	39
[Hij draaft als een] pekelharing op een pothuis	14
[Hij] droomt van schol en eet platvisch	45
[Hij] geeft niet meer om een leugen, dan een kraai om den zondag	30
[Hij] grimlacht als een ezel, die in het bosch door een wolf wordt begroet	11
[Hij] groeit in alle schoonheid op, gelijk de jonge apen	2
[Hij] haalt hem een pier uit den neus	41
[Hij] heeft al veel paascheijeren gegeten	8
[Hij heeft] de wolf bij de ooren vast	57
[Hij heeft] den haas op zijn leger geschoten	13
[Hij heeft] een hals als een zwaan	58
[Hij heeft een] hondenneus	20
[Hij heeft een] katterug	26
[Hij heeft een] kikker in zijn keel	27
[Hij heeft een] mier aan hem	34

	Bladz.
Hij heeft een paardjes s…t geld	40
[Hij heeft een] slecht paard bereden	[40]
[Hij heeft] ezelsooren	10
[Hij heeft] gevochten als een leeuw	32
[Hij heeft] hem zoo lief, als den hond de knuppel	21
[Hij heeft] kind noch kraai	29
[Hij heeft] muizennesten in 't hoofd	36
[Hij heeft] palingen in zijn kousen	41
[Hij heeft] schelvischoogen	45
[Hij heeft] streken onder zijn staart	46
[Hij heeft] van den ekster gegeten	9
[Hij heeft] zelf een os geslagt, hij behoeft uwe pensen niet	38
[Hij heeft] zoo een aardigen gang als een hond, die een knuppel aan den staart heeft	17
[Hij heeft] zijn kost eerlijk betaald als een paard zijn stalhuur	40
[Hij] helpt hem op den hond	20
[Hij] huilt sn.t en kw.l als een hofhond	21
[Hij] is aan de honden overgeleverd	20
[Hij is aan] het teefje vast	47
[Hij is] als een uil bij lieden van eere	[47]
[Hij is] daar te huis, als een luis in een spijkerton	33
[Hij is] er gezien als een ham op een joden bruiloft	74
[Hij is er] op gebeten, als een ooijevaar op een kikvorsch	38
[Hij is er] te huis als een visch (ook wel snoek) op zolder	52
[Hij is er] zoo schielijk af te krijgen, als een zog van een appelmande	58

	Bladz.
Hij is er zoo welkom, als een hond in de vleeschhal	17
[Hij is] leelijk ten haring gevaren	14
[Hij is] te slikken, als een gladde aal bij den staart	1
[Hij is] zoo barsch, als een spinnekop op een preekstoel	46
[Hij is zoo] beschaamd, als een paard dat zijns meesters kar omsmijt	40
[Hij is zoo] dik, als het varken van St. Teunis (ST. ANTONIUS)	50
[Hij is zoo] koud, als een bokje	4
[Hij is zoo] paapsch, als Duc d' Alfs hond, die at vleesch in de vasten	18
[Hij is zoo] plat als een schol	45
[Hij is zoo] stom als een visch	52
[Hij is zoo] vlug als een eekhorentje	6
[Hij is zoo] vriendelijk als een oorworm	57
[Hij] kakelt als een hen op een luif	15
[Hij] kan geen vin verroeren	51
[Hij kan] zoo met het kalf om 't hooi gaan	23
[Hij] koopt kat in den zak	24
[Hij] kruipt als een luis op een geteerde huik	33
[Hij] kijkt, als een hond dte het vleesch uit den pot gestolen heeft	17
[Hij kijkt] er op, als een hond op eene zieke koe	19
[Hij laat geen spinnewebben voor den mond wassen	46
[Hij] legt zijne eijeren in zijn eigen of buiten zijn nest	8

	Bladz.
[Hij] liep druipstaartende weg	6
[Hij] ligt daar als een bandrekel	44
[Hij] loert, als een kat op eene zij’ spek	26
[Hij] loopt op een hondendraf	17
[Hij loopt] weg, als een hond voor den broodkorf	21
[Hij loopt] zoo snel, als of hij eijeren in zijn schoenen had	7
[Hij] maakt hem wijs dat paarden str….n vijgen zijn	40
[Hij maakt] van een mug een olifant	35
[Hij maakt] verzen als mosselen visch	[35]
[Hij] mag niets dan kuikentjes en randjes van pannekoeken	32
[Hij] moet aan de kat of aan de kaas	26
[Hij] noodt gasten op een schaapshoofd	45
[Hij] of zij heeft een bek als een hooischuur	4
[Hij of zij heeft] het gekraaid	31
[Hij of zij] is als een muis, altijd uit eten nimmer t’ huis	36
[Hij of zij is] een kreeft	31
[Hij of zij] loopt als een vette gans	12
[Hij of zij] schreit krokodillen tranen	31
[Hij of zij] ziet er pierstekig uit	41
[Hij] piert hem	42
[Hij] poot hem een luis in zijn pels	33
[Hij] praat als of hij een schaapsschoer in zijn zak had	45
[Hij] pronkt als een hond in een tonnestoel	17
[Hij] rijdt altijd zijn eigen paardje	40
[Hij rijdt] op het roode ezeltje	10
[Hij] schiet hem den pijl tot de veeren in 't lijf	51
[Hij schiet hem] op zijn nest	37

	Bladz.
Hij schiet twee kraaijen met één schot	30
[Hij] schreeuwt als of er een walvisch naar den hemel vloog	55
[Hij] schudt hem als een waterhond	22
[Hij] s…t als een reiger	43
[Hij] slaat er onder als malle jan onder de hoenders	16
[Hij] slacht de muis hij eet gaarne in een andermans trezoor	36
[Hij] speelt op zijn poot	42
[Hij] spreekt zoo hoogdravend als een haan die op den preekstoel kraait	13
[Hij] springt als een kakkerlak	23
[Hij springt als een] kalf in de wei	[23]
[Hij springt als een] vogel van den hak op den tak	55
[Hij] steekt als een wesp	56
[Hij steekt] de vinnen van zich	51
[Hij steekt] een borst op als een pekelharing	14
[Hij] stinkt als een bok	4
[Hij stinkt] naar het geld als een bok naar muskus	[4]
[Hij] treedt zoo moedig als een engelsche haan	12
[Hij] trekt zijn’ ooren in	38
[Hij] valt er in als een eend in het wak	7
[Hij] verheugt zich over een doode mees	34
[Hij] verliest een veer uit zijn staart	51
[Hij] weet er zoo veel van als een kat van 't zeven gesternte	24
[Hij weet] waar de haas liep	13
[Hij] werkt of zweet als een otter	39
[Hij] wil het hondengat uit	16

	Bladz.
Hij wil met éénen sprong twee hazen bespringen	13
[Hij wil] vijf pooten aan een kalf	23
[Hij] wordt zoo rood aan zijn kammetje	24
[Hij] zal dat wel navlooijen	54
[Hij zal] den baars niet vergallen	3
[Hij zal] wel met hangende pootjes aankomen	42
[Hij] zet hem een klem op zijn staart	47
[Hij] ziet als een bok die knoflook (ook wel palm) eet	4
[Hij ziet als een] rat uit zijn oogen	43
[Hij ziet als een] stier die stooten wil	47
[Hij ziet] eene koe voor een' windmolen aan	27
[Hij ziet] er uit als een schelvisch (ook wel kabeljaauw) die gestorven ligt	45
[Hij ziet] zoo vies als of zijn moêr een rog was	44
[Hij] zingt als een krekel	31
[Hij] zit als een kikker op een kluitje	27
[Hij] zou weg loopen voor eene doode kat	26
[Hij zou] wel een stuk van een dood paard eten	40
[Hij] zwelt op als een pad	41
[Hij] zwemt als een visch	52
Ieder schot een vogel	54
[Ieder] vogeltje zingt zoo als het gebekt is	29
Ik beef van schrik als een morgenlands van het pikken van een kraai	30
[Ik] ben er zoo bekend als een snoek op een hooizolder	46
[Ik] heb bot gegeten en versta niet dat scherpzinnig is	5
[Ik heb] er een muis van hooren piepen	36
[Ik] mag niet lijden dat de wouw boven het kieken is	57

	Bladz.
Ik wilde wel dat ik maar alle man met mosselschelpen betalen kon	35
In den donker is het goed moffelen maar slecht vlooijen vangen	53
Inmiddels sterft de Keizer, de olifant of ik	37
Jong vleesch zwelt in de pot	53
Keffende honden bijten niet	20
Kinderen zijn apen	2
Kleine vogeltjes maken kleine nestjes	54
Maak dat de ganzen wijs maar mij niet	11
Men kan niet veel gouds koopen voor een ei	8
[Men kan niet] vliegen voor dat men vleugels heeft	54
[Men kan] nooit weten waar eene koe een' haas vangt	28
[Men] kent den ezel aan zijn ooren	10
[Men kent den] vogel aan zijne veeren	54
[Men] moet een stok voor den hond dragen	21
[Men moet] niet eer wijn drinken, dan wanneer de ratten op zolder loopen	43
[Men] zegt van bleekershonden maar dat zijn beesten	21
[Men] ziet aan het nest wel wat vogel er in is	54
Met er tijd komt de hen op haar eijeren en laat de hen eerst op haar eijeren komen	15
Mooi weer en geen haring	14
Muisje wacht uw staartje	36
Niemand roept haring eer hij in 't net is	14
Of men van de kat of van de kater gebeten wordt, is hetzelfde	26
Onder honderd wolven is er geen goed	56
Rare honden, grappige duivels	22

	Bladz.
Romp, slomp, twaalf eijeren, dertien kiekens	8
Schouten en baljouwen, schuwt men als de wouwen	57
St. Jacob bij 't ram, St. Pieter een lam	32
Terwijl de visch kookt smelt de boter	52
Twaalf boeren en één hond, dan heeft men dertien rekels	17
Twee honden aan een been, komen zelden overeen	20
[Twee] kwade honden bijten elkander niet	16
Vele ezels maken de last (of de vracht) ligt	10
Vlieg wil ook een vogel zijn	53
Vreemde zorgen dooden den ezel	11
Waar zal men het varken beginnen	50
Wat eenden hemeltje is dat, gedurig met den bek in 't nat	7
[Wat] je wou? - dat je neus een hitje was, wat zou je rijden	15
[Wat] men spaart voor den mond is voor de kat of de hond	19
Weg gaan mijn koeijen, riep de boer, en hij had zijn kalf bij den staart	28
[Weg] weg! voor 't varken daarmede	50
Witte raven vindt men zelden; alzoo zelden vindt men trouw	42
Wij honden vangen de hazen, zei 't keukenrekeltje	19
[Wij] scheiden zoo niet, zei de haan tegen de pier en hij vrat haar op	41
[Wij] zullen er op slaan als de boeren op de wolven	56
Zes kippen en een haan, daar kan een man op leeg gaan	13

	Bladz.
Zoo zoet als een lam! lam! lam! is des wolfs vesperklok	32
Zij is een huishen	15
[Zij is een] huismosch	35
[Zij is een] stinkmossel	[35]
[Zij] jongt als de konijnen	29
[Zij] leggen botje bij botje	5
[Zij] loopen als de ganzen	12
[Zij] maken een leven als of er een schip met vlooijen verging	54
[Zij] plukken hem als een vink	51
[Zij] slacht de koekoeken, zij kan met geene ledige maag zingen	29
[Zij] steken hunne borst op als een smerig eend	7
[Zij] zien naar het henne-ei en het ganzen-ei laten zij varen	7
Zijn haring braadt daar niet	14

Vorige Volgende