Monumenten in Nederland. Noord-Brabant

Oploo
(gemeente Sint Anthonis)

Dorp ontstaan als beekdalnederzetting in de 12de of 13de eeuw. Aan de noordzijde lagen twee, inmiddels verdwenen, kastelen.

[p. 271]

Oploo, Watermolen en windmolen De Korenbloem

Vanaf het eind van de 14de eeuw vormde Oploo een heerlijkheid. In 1479 is er sprake van een banwatermolen.

De R.K. St.-Matthiaskerk (Grotestraat 15) is een eenbeukige kerk met westtoren uit 1834-'35. Het gebouw werd in 1890 uitgebreid met transept en koor. In 1929 volgde een nieuwe uitbreiding naar plannen van H.C. van de Leur. De toren, reeds in 1905 verhoogd, kreeg in 1929 zijn achtzijdige lantaarn met slanke spits en helmvormige onderzijde. Naast de kerk staat een omstreeks 1930 naar plannen van J. Dechlin gegoten H. Hartbeeld. De pastorie (Grotestraat 13) stamt uit 1912.

Bekenstein (Grotestraat 1). Van kasteel Bekenstein resteert nog de kasteelboerderij met een 16de-eeuwse kern en vensters uit omstreeks 1860.

Molens. De korenwatermolen Watermolenstraat 2 is een onderslagmolen op de Oploose Molenbeek. Omdat de beek een bescheiden wateraanvoer had, kon er vrijwel alleen in de winter gemalen worden en daarom gaat het hier om een zogeheten wintermolen. Het oudste deel van dit rechthoekige gebouw met zadeldak en ijzeren onderslagrad dateert mogelijk uit omstreeks 1725; het achterste deel met trijshuisje, waar een oliemolen was ondergebracht, zou uit 1780 stammen. Nabij de watermolen ligt de windmolen De Korenbloem (Vloedweg 2). Deze geslotenstanderdmolen werd in 1747 in Den Dungen gebouwd en in 1800 naar zijn huidige plaats overgebracht. Een dergelijke combinatie van water- en windmolen is uniek voor Nederland.

De Groote Slink-Bunthorst (Gemertseweg 36), ten zuidwesten van Oploo, werd in 1907 door de Gebr. Roelvink als woeste grond gekocht om het door de Nederlandse Heide-Maatschappij te laten cultiveren tot renderend landgoed, met productiebos, gras- en bouwland. De voorm. villa De Groote Slink, thans ‘Huize Bronlaak’, werd in 1908-'10 gebouwd naar ontwerp van K. Muller voor A. Roelvink. Het bijbehorende park kwam in 1910-'17 tot stand naar plannen van L.A. Springer. Verspreid

Oploo, Huize Bronlaak of De Groote Slink

Westerbeek bij Oploo, Uitkijktoren luchtmacht

over het terrein bevinden zich een theekoepel, chauffeurs-, tuinmans- en dienstwoningen alsmede een ijskelder, alle gebouwd omstreeks 1910. In dezelfde tijd liet J.B. Roelvink het later verbouwde landhuis De Bunthorst bouwen. De Christinahoeve (Gemertseweg 31) uit 1911, gebouwd naar plannen van S. Schaap Hzn., is één van de bij het landgoed behorende ontginningsboerderijen van het Friese kop-romptype. Aan de rand van het park ligt een kleine begraafplaats met de grafstenen van A. Roelvink († 1927) en Christine M. Willink († 1919).

Westerbeek. Dit Peelontginningsdorp ten zuidwesten van Oploo kwam vanaf 1865 tot ontwikkeling. De R.K.H. Hartkerk (Stevensbeekseweg 68), een eenvoudige zaalkerk in sobere late neogotiek, verrees in 1922 naar plannen van J. van Groenendael. De pastorie (Stevensbeekseweg 66) stamt uit dezelfde tijd. Ten zuiden van Westerbeek staat in de weide naast Kerkstraat 80 een Luchtmacht-uitkijktoren. Van de in 1950 volgens het Raat-systeem in pre-

[p. 272]

fab-beton gebouwde uitkijktorens is dit een van de laatste exemplaren.

Stevensbeek. Dit Peelontginningsdorp ten oosten van Oploo kwam tot ontwikkeling vanaf 1910. Het klooster Eymard Ville (Kloosterstraat 1) werd in 1935 naar plannen van A.J.M. Rats opgetrokken in traditionele, op Kropholler geïnspireerde vormen. Er volgde een uitbreiding in 1941-'42 en in 1959 kreeg het juvenaat een nieuwe vleugel naar plannen van W.J. Wynhoven.