Nederhemert-Noord
(gemeente Zaltbommel)
Dorp, ontstaan in de vroege middeleeuwen op de stroomrug die dwars door de Bommelerwaard loopt. Het oorspronkelijke dorp (Neder)hemert wordt in 814 voor het eerst vermeld. Door het graven van de Afgedamde Maas werd dit dorp in 1480 gescheiden in Nederhemert Noord- en Zuidzijde. Langs de Maasdijk en de Molenstraat ontwikkelde zich een gestrekt dijkdorp met een kleine bebouwingskern bij de kerk nabij de Kapelstraat. Na 1850 vond verdichting van de bebouwing plaats langs de genoemde wegen.
De Herv. kerk (Kerkplein 1) is een kleine, aan de kopse zijden driezijdig gesloten zaalkerk voorzien van een dakruiter met hoge ingesnoerde spits. De kerk is in 1776 gebouwd in classicistische vormen, zoals te zien is bij het poortje in de zuidelijke sluiting. In de dakruiter hangt een door Jasper en Jan Moer gegoten klok (1541). Tegen de lange oostgevel staat een recente aanbouw met lessenaarsdak. Het interieur wordt gedekt door een houten tongewelf. Tot de inventaris behoren een dubbele laat-18de-eeuwse herenbank en een 19de-eeuwse preekstoel.
Boerderijen. Van de boerderij Maasdijk 24 draagt het dwarse, met riet gedekte, voorhuis de jaartalankers ‘1629’. De 18de-eeuwse krukhuisboerderij Maasdijk 50 heeft aan de achterzijde een dicht gezet dakoverstek. Maasdijk 48 is een kleine krukhuisboerderij met de jaartalankers ‘1839’ en een vernieuwd achterhuis en een aanbouw met plat dak. De vermoedelijk na de watersnood van 1861 gebouwde boerderij Maasdijk 12-12a bestaat uit een woonhuis met mezzanino in neoclassicistische vormen, een schuur met decoratief gesneden windveren en een vijfroedige schuurberg. Uit 1861 stamt de hallenhuisboerderij Maasdijk 16 met een tweebeukig dwars voorhuis. Het achterhuis hoort mogelijk bij een voorganger en heeft aan de achterzijde gedeeltelijk een dakoverstek, dat is dicht gezet. Op het erf staan verder een schuur en een zesroedige schuurberg.
De
windmolen (Maasdijk 1) is een grondzeiler, waarvan de met dakleer beklede zeskantige houten bovenbouw is geplaatst op een stenen onderbouw. Deze korenmolen stamt mogelijk uit de 18de eeuw en heeft in de westmuur twee gebeeldhouwde leeuwen met een alliantiewapen van Otto Frederik van Vittinghoff
Wellseind bij Nederhemert-Noord, Grenspaal
en Margaretha van Randwijck. De op enige afstand gelegen
molenaarswoning Maasdijk 42 dateert in de huidige vorm uit 1864. Het heeft de vorm van een hallenhuisboerderij met dwars voorhuis en dwarsdeel.
De herberg (Maasdijk 68-68a), een voorm. veerhuis en thans dorpscafé, is een langgerekt dwars pand met rieten wolfdak uit het eerste kwart van de 19de eeuw.
Wellseind. Dit gehucht ten oosten van Nederhemert-Noord (gemeente Maasdriel) is ontstaan op een stroomrug van de Maas. Bij Wellseindsedijk 36 staat een grenspaal uit het derde kwart van de 18de eeuw bij de oude scheiding van de gemeenten Well/Ammerzoden en Nederhemert (inscripties). De hardstenen kolom wordt bekroond door een bol met festoenen en een smeedijzeren punt. Langs de dijk en de schuin aansluitende lintbebouwing Onderweg-Klemit-Lenshoek staan enkele interessante boerderijen. In opzet dateert de hallenhuisboerderij Klemit 9 uit de eerste helft van de 17de eeuw. In de 19de eeuw is de boerderij verlengd en later is het (deels weer dicht gezette) dakoverstek ontstaan en zijn de gevels vernieuwd. De uit circa 1850 daterende hallenhuisboerderij Klemit 24 ligt op een verhoging. Het dwarse voorhuis heeft een hoog gelegen
Auteursrechtelijk beschermd