Opijnen
(gemeente Neerijnen)
Dorp, ontstaan in de vroege middeleeuwen op een stroomrug. In de loop van de tijd is evenwijdig aan de Waaldijk een gestrekt esdorp tot ontwikkeling gekomen.
De Herv. kerk (Stoepstraat 2) is een gepleisterde zaalkerk met recht gesloten koor en een ongepleisterde toren van drie geledingen met ingesnoerde spits. De kerk verrees rond 1860, de neogotische toren rond 1925. De kerk bevat een preekstoel uit 1744 en een door H. Knipscheer gebouwd orgel (1852).
Het voorm. raadhuis (Repensestraat 7) is in 1905 gebouwd nar plannen van J. Rink en vertoont neorenaissance-vormen.
De
villa ‘Huize Uiterwaarde’ (Waaldijk
Opijnen, villa Huize Uiterwaarde
3) is in 1911 gebouwd in opdracht van directeur Den Ouden van de voormalige Opijnensche steenfabriek. De villa staat op het souterrain van een voorganger uit 1849 en op kelders met kruisgewelven van een mogelijk nog oudere voorganger. De villa is ontworpen in nieuw historiserende stijl; het interieur vertoont invloeden van de Engelse landhuisstijl en de jugendstil. Het koetshuis dateert uit circa 1915. De van gewelfde kelders voorziene fruitschuur, oorspronkelijk een vloedschuur, dateert in de kern mogelijk uit de eerste helft van de 19de eeuw. De voorm.
portierswoning (Repensestraat 31) is een eenlaagspand uit circa 1865. Op het terrein en aan de gebouwen bevinden zich diverse terracotta proefstukken uit de steenfabriek, naar ontwerpen van H.A. van den Eijnde, H.P. Berlage en H. Krop.
Boerderijen. Mogelijk 18de-eeuws is de gepleisterde hallenhuisboerderij Zandstraat 44. Op het erf staat een schuurberg. De hallenhuisboerderij Zandstraat 60 heeft een dwars voorhuis uit circa 1890 en een ouder achterhuis. Op het erf staan twee gekoppelde schuurbergen met aangebouwde schuur. Est. Dit gestrekte esdorp ten noorden van Opijnen is ontstaan op een stroomrug, waar men in de late middeleeuwen een woerd heeft opgeworpen. Uit circa 1750 dateert de Herv. kerk (Dorpsstraat 8), een gepleisterde zaalkerk met consistorie en een klokkentoren met ingesnoerde spits. In de toren hangt een door Johannes Specht gegoten klok (1747). Het kerkinterieur wordt gedekt door een segmentvormig houten tongewelf. Tot de inventaris behoren een door M. de Crane gebouwd orgel met Lodewijk XV-kast (1747), een marmeren Lodewijk XV-epitaaf voor ambachtsheer Johan Jacob Timmers (†1761), een preekstoel (circa 1800) en een herenbank (circa 1865). De voorm. pastorie (Dorpsplein 4) stamt uit 1856-'57. De voorm. openbare lagere school met onderwijzerswoning (Dorpsstraat 10-12) is rond 1875 gebouwd. Ten zuidoosten van Est ligt de boerderij Esterweg 18, een laat-19de-eeuwse hallenhuisboerderij met dwars voorhuis en een deels dicht gezet dakoverstek aan de achterzijde. Op het erf staan twee schuurbergen.
Auteursrechtelijk beschermd