Monumenten in Nederland. Gelderland

Silvolde
(gemeente Wisch)

Dorp, ontstaan in de 12de eeuw, op een rivierduin van de Oude IJssel. In 1246 wordt het als zelfstandige parochie genoemd. Nabij het dorp lagen de middeleeuwse adellijke huizen Lichtenberg (gesloopt rond 1860) en Schuilenburg (verwoest 1945). Een grote brand verwoestte het dorp in 1825.

De Herv. kerk (Kerkenstraat 6), oorspronkelijk gewijd aan St. Mauritius, is een eenbeukige kerk met hoger, driezijdig gesloten koor en een zware toren van twee geledingen met naaldspits voorzien van een koepeltje. Het uit ijzeroer bestaande deel van het romaanse schip stamt uit circa 1246. Rond 1425 verrees de huidige toren in romaniserende vormen en werd het schip naar het westen verlengd. Kort daarop verrees het laatgotische

[p. 289]

Silvolde, Herv. kerk (1983)

koor en werd het schip verhoogd; beide hebben hun 15de-eeuwse kapconstructie behouden. De torenspits kwam midden 16de eeuw tot stand; het huidige koepeltje dateert uit 1949-'51 en vervangt het oorspronkelijke 18de-eeuwse exemplaar. In de toren hangen twee klokken: één van Mamertus en Johan Fremy (1641) en één van Peter van Trier en Rutger Peckel (1671). Bij een ingrijpende restauratie in 1968-'73 is de kerk ontpleisterd en zijn de koor- en torengewelven gereconstrueerd. Tot de inventaris behoren 16de- en 17de-eeuwse grafzerken van de familie Van Wisch van Lichtenberg, een 17de-eeuwse herenbank van huis Lichtenberg, een laat-17de-eeuwse preekstoel met rococo-achterschot en een orgel van C.F.A. Naber uit 1855.

De R.K. St.-Mauritiuskerk (Prins Bernhardstraat 4) is een driebeukige basiliek met hoger transept, een rond gesloten koor en een slanke, ongelede toren met naaldspits. De kerk verrees in 1930-'31 naar plannen van Joh.H. Sluijmer ter plaatse van een voorganger uit 1836. In de kerk staat de helft van het in 1863 gesplitste ‘Marianum’ uit circa 1480, vervaardigd door meester Arnt (met neogotische polychromie). Tot de inventaris behoren verder een preekstoel (1857), door M.C. Schenk vervaardigde kruiswegstaties (circa 1870), een orgel van de firma E. Leichel & Zn. (1901), altaren en een communiebank door H. Mengelberg (1931) en een godslamp en doopvont door J. Eloy en L. Brom.

Woonhuizen. Het blokvormige neoclassicistische woonhuis Prins Bernhardstraat 1 stamt uit 1878 en werd in 1894 tevens café. Neoclassicistisch, maar met neorenaissancedetails, zijn het notarishuis Terborgseweg 37 uit 1904 en Veldzicht (Prins Bernhardstraat 47-49) uit 1906.

De windmolen ‘Gerritsens molen’ (Molenberg 4) - staande op een natuurlijke hoogte - is een ronde stenen grondzeiler voorzien van een met schaliën gedekte houten kap. De korenmolen dateert uit 1856 en is gerestaureerd in 1998.

De Geref. kerk van Bontebrug (Bontebrug 84), gelegen ten zuiden van Silvolde, is een zaalkerk uit 1949 met een toren uit 1952. De naastgelegen voorm. kerk uit 1887 is nu een gymnastiekzaal.