Zwiggelte
(gemeente Midden-Drenthe)
Zwiggelte, Openbare lagere school en onderwijzerswoning
Esdorp, ontstaan in de middeleeuwen aan de weg van Westerbork naar Assen op de hogere zandgronden, mogelijk als dochternederzetting van Westerbork. Het agrarische dorp had oorspronkelijk twee brinken, bij de meest noordelijke is een mogelijk oorspronkelijke dobbe overgebleven. De laatste decennia zijn veel boerderijen tot woonhuis verbouwd.
Boerderijen. In het dorp staan diverse hallenhuisboerderijen met langsdeel, waarvan de hierna genoemde voorbeelden alle een rieten dakbedekking hebben. Opvallend is dat veel boerderijen langs de Hoofdstraat met de achterzijde naar de weg zijn gekeerd. De van oorsprong 18de-eeuwse boerderij Hoofdstraat 14 heeft een achterbaander met onderschoer en een aangebouwde houten bijschuur. Van de 18de-eeuwse boerderij Zevenhoeksweg 12 is het woongedeelte in de 19de eeuw verbouwd. Hoofdstraat 9 is een oorspronkelijk midden-18de-eeuwse, maar rond 1890 gewijzigde boerderij met achterbaander en aangebouwde (vernieuwde) bijschuur. Op het erf staat een met riet gedekte houten turfschuur (circa 1850). Vergelijkbaar is de boerderij Hoofdstraat 7, met bijbehorende houten schaapskooi. Bij Hoofdstraat 11 staan een haaks geplaatste schuur - mogelijk oorspronkelijk een zelfstandige boerderij - en een schaapskooi met houten voorgevel en een rieten dak. Hoofdstraat 6 is een 19de-eeuwse boerderij met lang voorhuis, achterbaander en aangebouwde schuur. Een gevelsteen herinnert aan een uitbreiding in 1892. Zevenhoeksweg 1 is een boerderij met achterbaander uit circa 1875. Op het erf staat een houten schaapskooi met rieten dak.
De openbare lagere school ‘'t Leerhoes’ (Hoofdstraat 32) is een drieklassige school versierd met gele baksteenbanden, gebouwd in 1912 naar ontwerp van J. van Houten, evenals de onderwijzerswoning (Hoofdstraat 30), een tweelaags pand in late neorenaissance-stijl uit dezelfde tijd.
Auteursrechtelijk beschermd