Monumenten in Nederland. Flevoland

Met terugblik & registers van de complete serie

Rutten
(gemeente Noordoostpolder)

Dorp in de Noordoostpolder, gesticht in 1952 ten noordwesten van de Ruttense Vaart. De naam is afgeleid van het in 1132 vermelde Ruthne, een kerkdorp ten noorden van Urk. Het stedenbouwkundig plan voor het moderne kruiswegdorp is van W. Bruin en werd in 1952 vastgesteld. Op korte afstand ten westen van het dorp werd aan de Meerweg een bescheiden bedrijventerrein met loswal ingericht. De dorpskern van Rutten wordt bepaald door een klein plein op de kruising van de twee doorgaande wegen (Venelaan-Lemsterpoort, Meerweg-Plantsoenweg). Aan het plein bouwde men - met de wijzers van klok mee - de Herv. kerk, een café-restaurant, een

Rutten, (Herv.) Emmauskerk

Rutten, Plattegrond (1956)

dorpswinkel, de Geref. kerk en een school. De katholieke kerk is aan de oostrand gesitueerd en de sportvelden liggen aan de westrand. Dit dorp met T-vormige plattegrond wordt omzoomd door een groene strook en heeft later aan de noordzijde een bescheiden uitbreiding gekregen (De Ruiten). Kerken. De voorm. Geref. kerk (Plaats 8), een sobere zaalkerk met portaal, werd in 1956-'57 gebouwd naar ontwerp van A. Meijer en J.H. van der Zee. De R.K. St.-Servatiuskerk (Plantsoenweg 39-41) is een traditionalistische

Rutten, Lemstersluis bij gemaal Buma

[p. 70]

kerk met lage aanbouw, uitgebouwde doopkapel en iets vrijstaande toren met open lantaarn. Deze kerk verrees in 1957-'58 naar plannen van J. Hendriks, W. van der Sluys en L. van der Bosch en heeft een door Elbertse & Zn. gemaakt orgel (1981). De (Herv.) Emmauskerk (Plantsoenweg 1), gebouwd in 1960 naar ontwerp van J. Schipper, is een vierkante zaalkerk met ingebouwde ontmoetingsruimte. Het lessenaarsdak sluit bij de naar het plein gekeerde hoek aan op een markante toren. De kerk bevat een door Ahrend & Brunzema gebouwd orgel (1960). Op het plein voor de kerk staat het beeld ‘vluchtende watervogels’ (1964) van J. Koenen.

Scholen. De Directie van de Wieringermeer ontwierp in 1953 twee vierklassige gangscholen, te weten de Chr. lagere school (Sportweg 54), sinds 1982 met een extra lokaal, en de openbare lagere school (Buitenom 1). A.C. Kammeijer ontwierp in 1957 de vierklassige R.K. lagere school (Buitenom 87) met telkens twee lokalen aan weerszijden van een portaal. Verder is er een overblijflokaal.

Woonhuizen. Voorbeelden van eengezinswoonhuizen zijn Meerweg 4-8 (1953), ontworpen door H.G. Treep, en Plantsoenweg 3-37 (1953-'54)naar ontwerp van de Directie van de Wieringermeer.

De smederij Plaats 2 kwam rond 1955 tot stand en bestaat uit een woonhuis, een tussenlid en een achtergelegen werkplaats.

Het gemaal Buma (Gemaalweg 25), gelegen ten noorden van Rutten, is een bakstenen gebouw binnen een stalen frame. Dit door D. Roosenburg in functionalistische stijl ontworpen gemaal kwam in 1941 in gebruik. De twee centrifugaalpompen van Werkspoor hebben een capaciteit van 600 kubieke meter water per minuut. Bij het gemaal bevindt zich de Lemstersluis, een schutsluis met bedieningsgebouw. Bij waterstuwing uit het IJsselmeer kunnen via een portaal boven de sluis extra waterkerende deuren worden ingebracht.