Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

70. Akkoord, Van (der) Putten! of Akkoord, Van Varelen!

Volgens het Ndl. Wdb. II, 34 een schertsende uitbreiding van het enkele Akkoord! in verschillende steden ontstaan (het eerste, naar men

[p. 30]

zegt, te Delft, het tweede te Haarlem), in toespeling op personen van die namen, die dat woord telkens in den mond hadden; maar later ook elders doorgedrongen²⁾. Of men aan een werkelijk bestaan hebbenden persoon moet denken, is te betwijfelen; evenmin als dit noodig is bij: ik, zei de gek; daar ga je, Albert; goed zoo, Pietje; ruiten, Jan Berend; pak aan, Klaas; haal in, Claes Lou (17^de eeuw); wat nu? sprak het meisje; de nieuwe politiek van haal-naar-je Klaas Jansen¹⁾; bedaar Arie! blijf in je pothuis (Amst. 59) en andere, al is het voorkomen van namen van historische personen in dergelijke uitdrukkingen niet ongewoon: 't Kan verkeeren, zei Breeroo. Dat nooit, zei Van Speyck.²⁾

2) Zoo deelt iemand in den Nav. III, bijbl. LVIII mede, dat een sappeur in den tiendaagschen veldtocht dien naam droeg, en diens vrouw al het door hem gezegde met de zinsnede placht te bevestigen: Accoord Van Putten. Een ander ziet in dezen V. Putten een timmerman uit Delft (Nav. III, bijbl. LI); een derde denkt aan een kastelein te Hellevoetsluis (Nav. VIII, 296); weer een ander aan een rijksroeier te Rotterdam (Nav. XXXIV, 37); terwijl nog een andere navorscher meent, dat de naam ontleend is aan een tooneelspel of een verhaal (Nav. XXXIX, 468). Vgl. ook Harrebomée II, LVII; I, 12, 13, en de zegswijze: accoord Van Swieten, - George.

1) Voorbeelden ontleend aan Dr. Leendertz, Warenar, blz. 169.

2) Het Weekblad (bijv. van Het Volk), 15 April 1913, kol. 1.