Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

221. Een beunhaas,²²¹

d.w.z. een knoeier, iemand die zijn vak niet verstaat; een krabber (Antw.); nhd. böhnhase, dat uit het Nederduitsch is overgenomen, waarin het in de 16^de eeuw voorkomt als bonehase. Ook was aldaar bekend een wkw. bonehasen, d.w.z. geen lid zijn van eenig gild en toch een gildenering of gildeambacht uitoefenen, in welken zin het in de 17^de eeuw in het Nederlandsch dikwijls voorkomt¹⁾. Vgl. ook Halma, 67: Beunhaas of Beunaas word t' Amsterdam van den geenen gezegd, die, geen gezworen makelaar zijnde, zig evenwel met koopsluiten bemoeid. Beunhaazen, exercer un métier ou quelque autre profession sans y être admis.

221 In de Middeleeuwen wordt werk van een beunhaas vluchtich werc genoemd (Mnl. Wdb. IX, 689).

1) Zie Winschooten. 23 en A.J.M. Brouwer Ancher, De Gilden, 172 vlgg. In het Westphaalsch bet. bönhasen auf verbotenen wegen gehen; vor der ehe mit der braut vertrauten umgang haben.

[p. 86]

De eerste beteekenis is die van kat (zie Gallée, 6 b; Molema, 33 b; Bergsma, 26; vgl. ook in dezen zin duitsch dial. dachhase, ndl. dakhaas en balkhase, drentsch balkenhoaze, ook fig. van iemand, die overal den neus insteekt; gron. balkhoas; fri. balkhazze) en daarna handwerksman, die, omdat hij geen meester is, als zulk een haas op den zolder (dial. beun) vlucht om daar te werken. Zie Ndl. Wdb. II, 2278; Franck - v. Wijck, 57¹⁾.

Het woord moet dan uit het Nederduitsch in het Ndl. zijn doorgedrongen, evenals het dit in 't Hd., Deensch en Zweedsch heeft gedaan. Door Hoeufft, 61, wordt beunnaaijer in denzelfden zin opgegeven, terwijl Bouman, 10, beunhaas verklaart door opklopper, handlanger, knecht.

1) Zie voor het hd. Zeitschrift f. D. Wortforschung VIII, 191; Kluge, Wtb. 63 en vgl. voor een soortgelijke overdracht ndl. boekeworm, hd. Lesedachs.