Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

241. Het blaadje is (om)gekeerd (of omgeslagen),

d.w.z. de zaak is geheel veranderd, heeft een ander aanzien gekregen; eig. bet. het blad (of blaadje) omkeeren, het blad van een boek omkeeren, om het (onverwachte) vervolg, den onverwachten afloop te laten zien. De uitdr. doet denken aan Reynaert II, vs. 6168:

al heeft dat ongheval nu mi
aldus onder tnet ghevaen,
dat blat dat mocht noch ommeslaen.

Zie verder bij Campen, 132: Kiert het blad omme; Sart. I, 6, 21: Stilum vertere, 't Bladt om keeren; 10, 31: Vertere vela, funem reducere. 't Bladt om keeren, est in diversum mutare sententiam, vitaeque institutum; zie

[p. 93]

ook III, 3, 45; Winschooten, 169: Het blaadje sloeg om: dat is, de saak nam een andere keer. Zie verder het Ndl. Wdb. X, 307; 506; II, 2767; Harreb. I, 59 b; III, 130 b; Huygens, Cluysw., 365; Hofwijck, vs. 1069; Pers, 409 a; 670 a; Van Effen, Spect. XI, 94; 98, enz. In Zuid-Nederland hij heeft zijn bla(a)dje gekeerd, hij is veranderd van gedachte (Joos, 113; Schuermans, 57 b en De Bo, 141 a); in het fri.: it bledtsje is omteard (omgevouwen). Opmerking verdient dat in bledtsje omkeare in het fri. beteekent ‘een kaartje leggen’¹⁾, terwijl in Leuven en omstreken ‘de kaart is gekeerd’ gebezigd wordt in den zin van het blaadje is gekeerd (Schuerm. Bijv. 142 a; in het Waasch Idiot. 316 in den zin van: de kans is veranderd). Vgl. hd. das Blatt hat sich gewendet; fr. la carte est tournée (Halma). In het Mnl. kende men in denzelfden zin: die terninc (dobbelsteen) is ommegekeert; zie Mnl. Wdb. V, 140.

1) Vroeger sprak men ook ‘van de bijbel van 52 bladen’ of ‘het boek met 52 bladen’ (een spel kaarten); thans in het fri. de twa en tritich blêdden; drentsch: de bibel van 32 blaoden (Bergsma, 48).