Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

[p. 164]

418. Elk is een dief in zijn nering,^418*

d.w.z. ieder zoekt op slinksche wijze voordeel met zijn beroep te doen; o.a. voorkomend in de Prov. Communia, 56: Alle man es een dief van synre neeringhe, quisque suo quaestu fur sicque tuo simul es tu. Bij Goedthals, 31: Elck is een dief in zijn ambacht, qui ne dérobe ne faict robe; Servilius, 236: elck is een dief in syn ambacht; Sartorius, III, 7, 97: elck is een dief tsynder neeringe, als vertaling van ad suum quemque quaestum aequum est esse callidum, dat we lezen bij Plautus Asin. 186. Zie verder R. Visscher, Brabb. 69: Elck is diefken sijnder hanteeringe; Idinau, 134:

Te weten, oft waer is, dat men seght,
Dat elck een dief is, in sijn ambacht;
Want, so waerlijck doen sy een ieder recht
Als eens lams sterckte gaet boven leeuwen kracht;
Ten is 's wolfs aerdt niet, dat hy op den ram lacht.

Vgl. Baerdt, Deughden-Sp. 18: Dus weet, dat yeder een gewis een Boeffjen van sijn Nering is; Tuinman, I, 126; 366; II, 8; Halma, 110: Elk is een dief in zijne neering, chacun vole dans sa profession; Wander I, 589: Jeder ist ein Dieb in seinem Gewerbe (oder in seiner Nahrung oder in seinem Handwerk); nd. elk is 'n Dêf siner Nahrung (Eckart, 79); het ital.: ogn' uno ha'l suo impiccato all' uscio; de.: enhver er en Tyv i sin Naering (Bresemann, 222). Zie verder Bebel, 30: omnis homo nequam in proprio quaestu; Harrebomée I, 130 a; III, 159; De Cock¹, 42; Waasch Idiot. 196 a: Elk is een duvel in zijnen stiel; Antw. Idiot. 1648: Iedereen is dief in zijnen stiel; fri.: hy is in dief yn syn eigen nearring.

418* Kleine dieven hangt men (op) en groote laat men loopen.
Sedert de middeleeuwen is deze zegswijze bekend. Bern. S.I. 141 d: Die cleyne diefkens hangtmen, mer die grote laet men ghaen (vgl. Scaecspel, 38 vlgg.; Tijdschr. XXII, 19); Servilius 166: Die cleyne diefkens hangtmen die groote laatmen loopen; Sartorius III, 6, 51: De cleyne diefkens hangthy, de groote laet hy loopen; Cats, 529; De Brune, 217:

De cleyne dieven hangtmen licht.
Voor groote wert den hoet ghelicht.

Tuinman I, 77: De groote dieven hangen de kleine; daar aan is niet ongelijk: De kleine dieven hangt men, maar de groote laat men loopen; Harreb. I, 131; Ndl. Wdb. III, 2520; hd. die kleinen Diebe hängt man, die groszen läszt man laufen; fr. les gros larrons font pendre les petits; eng. the small thieves are hanged, the big ones go free; fri. de lytse dieven hinget men op, for de greate nimt men de hoed ôf.