Logo DBNL
Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden (1923-1925)

Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden

(1923-1925)–F.A. Stoett–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

460. Zoo doof als een kwartel (of een kwakkel),

d.w.z. zeer doof, stokdoof; potdoof, zoo doof als een pot (die ooren heeft en niet hoort; fr. sourd comme un pot2); ook een weinig doof; vgl. Molema, 232 b: kwarteldoof, een weinig doof, zooveel als oostinjesdoof; fri. kwarteldôf, een weinig doof. Eene sedert de 16de eeuw voorkomende uitdr., die aangetroffen wordt bij Sart. II, 9, 85: Soo doof als een Quartel, proverbium in eos, qui non audiunt; V. Moerk. 316: Een doove kwartel; Brederoo I, 17: De doove Quartel ick, met een ghemaeckte stem, bedrieghelijcken broght in dunne Netgis hem; Winschooten, 318: soo doof als een quartel of quakkel; Rusting, 490: Blint en doof gelyk een quartel; Kluchtspel III, 38; Halma, 524: zij is zoo doof als een quartel, zij is heel doof; Waasch Idiot. 184 b: zoo doof als een erpel (mannetjes eend), een mol, een kanon, een pot, een kwakkel. Zie verder Wander IV, 1039; Harreb. I, 462; III, CXLIX; Gunnink, 158; Ndl. Wdb. VIII, 708 en Eckart, 514: he es so dauf as en Quartel. De verklaring dezer uitdr. is moeilijk, daar een kwartel volstrekt niet doof is, evenmin als eene lijster, en toch vindt men in het later Latijn surdior

turdo (doover dan eene lijster1), en ook evenmin als een ekster of een snip, terwijl men toch in het Friesch zegt sa dôf as in ekster, as in snip naast sa dôf as in kwartel. Elders kent men ulke-doof2), dus zoo doof als een bunzing (Harreb. II, 353); in het Engelsch as deaf as an adder, zoo doof als een adder (vgl. echter Psalm 58, 5), oostindisch doof, allemaal dieren, waarvan het in 't geheel niet bekend is, dat zij die eigenschap bezitten. Daar de kwartel tot die dieren behoort, welke, wanneer zij angstig worden, stil op den grond ineengedoken blijven zitten, zoodat men er wel op kan trappen, zonder dat zij zich verroeren, of een geweer vlak bij hen kan afschieten, zonder dat zij opvliegen, zóózeer zijn ze door schrik en angst bevangen, is het niet onmogelijk, dat men ze voor doof heeft gehouden3). Een doove kwartel is een stokdoove.


Vorige Volgende